پرسش:
براساس آموزه‌های وحیانی اسلام چه راهبردهای اساسی برای اداره جامعه و حکومت اسلامی ضروری است تا در پرتو آنها هدف غایی تشکیل حکومت مبتنی بر قسط و عدالت تامین گردد؟
پاسخ:
در بخش نخست پاسخ به این سوال ضمن تاکید بر تعیین اهداف جامع برای حیات فردی و اجتماعی انسان از منظر آموزه‌های وحیانی و تشکیل حکومت مبتنی بر قسط و عدالت اجتماعی به عنوان بستری برای هدف غایی انسان، به سه راهبرد اساسی حکومت شامل: 1- اقامه حق و دفع باطل 2- احیای دین و اصلاح امت 3- مبارزه با سیری ظالم و گرسنگی مظلوم به نحو اجمال پرداختیم. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می‌گیریم.
4- احیای معالم و ارزش‌های عصر نبوی(ص)
امام علی(ع) می‌فرماید: و این مسیری که امروز در پیش گرفته‌ام مانند مسیری است که از روز اول برای پیروزی اسلام به پیش گرفته بودم، قطعا باطل را خواهم شکافت و حق را از پهلوی آن بیرون خواهم آورد. (همان، خطبه 92)
5- شایسته سالاری و حکومت انسان‌های شایسته
امام علی(ع) می‌فرماید: «پس رعیت اصلاح نمی‌شود مگر به اصلاح والیان و زمامداران و زمامداران صالح نمی‌شوند مگر با استقامت مردم» (همان، خطبه 216)
«شما می‌دانید که نباید والی و زمامدار بر نوامیس و نفوس و خون‌های مسلمانان و اموال و احکام و پیشوایی و زمامداری امت اسلامی، کسانی باشند که نسبت به اموال آنان حریص باشند، و نه جاهل در احکام و امور و نه جفاکار و نه حیف و میل کننده و نه اهل رشوه و نه تعطیل‌کننده سنت.» (همان، خطبه 131)
«امر خدا را اقامه نمی‌کند، مگر کسی که اهل ساخت و پاخت و تشابه و سازش با دشمنان نباشد، و از طمع‌ها نیز پیروی نکند.» (همان، حکمت 110)
«به خدا قسم من مشتاق ملاقات با خدا هستم و به پاداش نیکوی او امیدوار، اما از آن خوف دارم که امر امت به دست سفیهان و فاسقان بیفتد، آنگاه مال خدا را دست به دست بگردانند، و بندگان او را به خدمت گمارند، و با صالحان در جنگ باشند، و فاسقان را حزب و یارگیرند.» (همان، نامه 62)
6- احقاق حقوق بیت‌المال
«به خدا سوگند اگر بیابم که (بیت‌المال) به مهر زنان درآمده یا بهای کنیزکان شده، آن را به بیت‌المال باز می‌گردانم، همانا در عدالت گشایشی است، و کسی که عدالت بر او تنگ آید، پس ستم بر او تنگ‌تر است.» (همان، خطبه 15)
7- اجرای مساوات در تقسیم بیت‌المال
«اگر مال از آن من بود، در میان آنها مساوات را رعایت می‌کردم، چه رسد که مال، مال خدا است و اینان همگی بنده خدایند و در بیت‌المال شریک و سهیم هستند. آگاه باشید که عطا کردن مال در غیر جای خودش تبذیر است و اسراف.» (همان، خطبه 126)
8- مبارزه با خشونت و استبداد
امام علی(ع) می‌فرماید: «عدالت را به کار گیر و از زورگویی و تضییع حق بپرهیز.» (همان، حکمت 476)
همچون سخن گفتن با جباران با من سخن مگویید.» (همان، خطبه 216)