اصالت دادن به مادیات، نقص عمومی بشریت
 زندگی این دنیا، نوعی بازیچه و سرگرمی است و غالب افراد هم به دنبال همین سرگرمی‌ها یعنی ارضای غرایز و نیازها و تفاخر و تکاثر هستند و به سطحی بالاتر از آن توجه ندارند. حتی وجه اصلی زندگی، برای بسیاری از کسانی که پیرو دین و آیینی هم هستند، همان مسائل مادی است و نه بیشتر.
«جدی نگرفتن دین» یکی از کمبودهای عمومی جوامع است. حتی اگر دقت کنیم می‌بینیم که گاهی نمازها و دعاهایی را که می‌خوانیم نیز بدون فهم و درک است؛ یعنی همان‌گونه که ساحران و رمالان، وردهایی بی‌معنا می‌خوانند و معتقدند تأثیرگذار است، ما هم با همین نگاه، دعا و نماز را می‌خوانیم و نمی‌دانیم که اصل آنها چیست و چه تأثیری دارد.
اگر کسی هیچ بهره‌ای از علم نبرده باشد و دسترسی به عالمی نیز نداشته باشد، همین خواندن – ولو بدون فهم و شناخت – نیز خوب است، اما اگر کسانی که چند سالی را صرف کسب علم کرده‌اند، چنین نگاهی به ادعیه و نماز داشته باشند، برایشان نوعی نقص محسوب می‌شود. این در حالی است که نه تنها باید در دعا، شناخت و درک داشت، بلکه باید توجه داشت که در حال صحبت کردن با خالق هستیم.
اگر بدانیم که چه برکات و آثاری در خواندن دعای با توجه و حضور قلب وجود دارد، از اینکه قبلا این‌گونه نبوده‌ایم، پشیمان می‌شویم.
انحراف در عقاید و ملکات اخلاقی، خطر بزرگ جوامع
آنچه گفته شد در مقام عمل و انجام عبادت است و مهمتر از آن، چیزی است که در تمایلات، احساسات، ملکات اخلاقی و اعتقادات وجود دارد. باید دید آیا در تمایلات و بالاتر از آن، ملکات اخلاقی نیز همین نگاه مادی جریان دارد یا خیر؟ به عنوان نمونه امروز هزینه‌های زیادی صرف اموری می‌شود که هیچ فایده‌ واقعی نداشته و ربطی به هدف خلقت ندارد.
دنیاطلبی، مادی‌گرایی و اصالت دادن به جسم و بعد حیوانی، مشکلی اساسی است؛ البته گاهی رسیدن به پول مهم می‌شود و گاهی نیز کسب موقعیت و احترام همگانی. چنین مشکلی در ملکات اخلاقی، خطرناک‌تر است؛ چرا که تغییر در رفتار بسیار ساده‌تر از تغییر در ملکات اخلاقی است و انحراف در اعتقادات عمیق‌تر و خطرناک‌تر از انحراف در ملکات اخلاقی است.همه ما مسلمانان معتقدیم که خداوند متعال، عالم را آفریده است؛ حتی می‌دانیم که خداوند جسم نیست و نیاز به مکان ندارد؛ اما غالبا عظمت، قدرت، خشنودی و غضب او را بر اساس ملاک‌های مادی که خودمان داریم ارزیابی می‌کنیم؛ گمان می‌کنیم خداوند در آسمان‌هاست و بالاخره نیاز به گوشی برای شنیدن سخنان ما و دستی برای انجام کارها دارد. یعنی غالبا به این مسئله مبتلا هستیم و اصالت هستی را جسمانیت آن می‌دانیم.
همه ما توسل به امام عصر (عج) را راه‌گشا می‌دانیم، البته این نگاه، ناشی از قداستی است که در اثر تعلیم و تربیت آموخته‌ایم و بدان اعتقاد پیدا کرده‌ایم؛ اما غالبا ته دلمان این است که امام عصر(عج) توسل ما را به وسیله همین ابزار جسمانی می‌شنود و یا با واسطه‌ای مادی از احوال ما آگاه می‌شود و پاسخ می‌دهد. البته باید توجه داشته باشیم، اگر ما بر اساس تربیت و اعتقادات پدران و مادرانمان، توسل به امام عصر(عج) را راهگشا می‌دانیم، نسل آینده قرار نیست به همین راحتی بپذیرد و به آن باور داشته باشد.
تقویت باورها در برابر سیل شبهات
 امروز،هم فهم و درک افراد رشد کرده و هم وسایل ایجاد و انتقال شبهه گسترش پیدا کرده است؛ امروز وسایل ارتباطی و فضای مجازی براحتی سیل شبهات را به ذهن جوانان ما وارد می‌کند و ذهن نوجوانی که به دنبال کسب شناخت است و به سوی آن می‌رود، با این مغالطات و شبهات، مشوش می‌شود و برای بسیاری از آنها نیز پاسخی نمی‌یابد.
امروز حتی کسانی که هرگز از آنها توقع نمی‌رود نیز تحت تأثیر این شبهات واقع شده‌اند،از این رو باید باورهایمان را تقویت کنیم؛ بدانیم که می‌توان با امام زمان(عج) ارتباط داشت؛ اما نه از سنخ ارتباط فیزیکی و جسمانی؛ انواع دیگری از ارتباط نیز وجود دارد که در آنها شرایطی که در ارتباط مادی معتبر است، معتبر نیست.
امام زمان(عج)، چنان بر ما احاطه وجودی دارند که حتی بدون صحبت کردن نیز متوجه خواسته‌های ما می‌شوند؛ همین که دل را متوجه امام عصر(عج) کنید، این ارتباط برقرار می‌شود؛ اما این ارتباط، مانند سایر ارتباط‌های فیزیکی نیست.
نقص عمومی که اکثر افراد به آن مبتلا هستند، اصالت دادن به ماده و جسمانیت است. این دیدگاه باعث می‌شود چیزی را که قابل حس و جسمانی نباشد واقعی نمی‌دانند.
مراتب وجود، بسیار زیاد است که یکی از آن مراتب، عالم ماده است؛ بسیاری از این ارتباط‌ها، فوق عالم ماده است؛ اگر این مسئله را باور داریم، رابطه‌مان با امام زمان(عج) را تصحیح کنیم و بدانیم هرکجا هستیم با توجه قلبی به ایشان، می‌توانیم با ایشان رابطه پیدا کنیم.
امام زمان(عج) به هدیه‌ای از جانب ما نیازی ندارد، اما نثار هدیه‌‌هایی مانند دعا، صلوات، صدقه و نظایر آن به ایشان، نوعی رعایت ادب است که سبب تقویت توجه قلبی و جلب لطف بیشتر ایشان می‌شود. اگر سعی کنیم همواره به ایشان توسل و توجه داشته باشیم، بزودی آثار عینی‌ آن را در زندگی‌مان خواهیم دید.
 سخنرانی آيت‌الله مصباح يزدي (دام ظله)
در دیدار با جمعی از طلاب حوزه علمیه رشد؛ قم؛ 2/3/98
* زلال بصیرت روزهای پنج شنبه منتشر می‌شود.