توجه به هشدارهای غریق نجات در سفرهای ساحلی- بخش نخست
شنا دردریا و رودخانه کمیـنگـاه مـرگ!
گروه گزارش
با خوشحالی بار سفر بستند و به مقصد خانه ساحلی راهی شدند، در تمام طول مسیر بچه‌ها از هیجان لحظه‌ای آرام نداشتند و ثانیه شماری می‌کردند برای اوقات شاد و حظی که قرار بود در آنجا داشته باشند. بالاخره با سلام و صلوات راه به پایان رسید. به محض اقامت، بچه‌ها بی‌درنگ به شوق آب تنی در دریا به سمت ساحل رفتند. هنوز خستگی راه از تن به‌در نشده بود که ناگهان صدای درخواست کمک به گوش رسید. همه از جای خودشان پریدند و به سمت ساحل رفتند.برادر بزرگتر که قوی‌هیکل و شناگر بود، دوان دوان به سمت خواهر کوچکش رفت تا او را نجات دهد. پدر و مادر بهت‌زده و پریشان با نگاه‌هایی نگران در انتظار نجات جان فرزند عزیزشان و بچه‌ها نیز گریان از ترس بودند. ناگهان متوجه شدند اثری از برادر بزرگتر هم نیست. شوکه شده بودند. هیچ‌کس قدرت نداشت قدم از قدم بردارد. باور کردنی نبود در چند دقیقه هر دویشان غرق شده بودند. تمام دنیا تیره و تار شده بود. سفرشان هنوز آغاز نشده به پایان رسیده بود! بعد از تماس با امداد و نجات و شرح ماجرا، پیکر هر دویشان از آب بیرون آورده شد و خانواده با کوهی از اندوه و داغ دو فرزند رشید و نازنینشان از سفر به خانه بازگشتند!
آنگاه که انسان را غرور می‌گیرد و بین او و باور مرگ فاصله می‌افتد خوب‌است به گورستان برود تا عاقبت کسانی را که بسیار نیرومندتر از او بودند سبب شود تا از غفلت به درآید. اتفاقات تلخ مانند آنچه آورده شد ممکن است برای همه اتفاق بیفتد. ای کاش با رعایت مسائل ایمنی و توجه به هشدارها کمتر شاهد آن باشیم. در ادامه به نظریه کارشناسی در این ارتباط می‌پردازیم. امیدواریم با مطالعه آن از این اتفاقات ناگوار و حوادث دلخراش جلوگیری کرده و در کاهش تلفات آن سهیم باشیم.
دلایل عمده غرق شدگی
با فرا رسیدن فصل تابستان و گرمای بی‌سابقه آن در سراسر کشور بیشتر هموطنان عزیزمان برای سپری کردن اوقات فراغت به بستر رودخانه‌ها و اغلب سواحل ایران پناه می‌برند که با توجه به سیلاب‌های اخیری که متأسفانه در بیشتر مناطق ساحلی و بستر رودخانه‌ها جاری شد، این مناطق را به محلی نا امن تبدیل کرده است و سبب شده تا این سفرهای تفریحی در مواردی به خاطره‌ای تلخ تبدیل شود و عزیزی از دست برود و سفری بدون بازگشت را رقم بزند.
«بهمن پرورش» معروف به جادوگر آبهای ایران، غواص پرسابقه و ماهر کرمانشاهی که بالغ بر 100 جسد افراد غرق شده در دریاهای ایران را پیدا و تحویل خانواده‌هایشان داده، بدون هیچ‌گونه منافع مالی، در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «دلیل اصلی غرق‌شدگی چه در دریا و چه در رودخانه، تالاب و عدم آگاهی از خطرات آب است. نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا این موضوع صدق می‌کند. دلیل دیگر شرایط رودخانه‌ها و جریان آبها در روزها و فصل‌های مختلف سال متفاوت است. به عنوان مثال امسال به دلیل بارندگی‌های زیاد شاهد پرآبی و رودخانه‌های پرجریان و پرحرکت و پرعمق هستیم و همچنین بی‌احتیاطی افراد و غرور کاذب آنها در امر شنا کردن در این آبها از عوامل غرق شدگی است. افرادی که شنای مختصری می‌دانند، دل به آبهای آزاد می‌سپارند.»
وی ادامه می‌دهد: «اگر خانواده‌های عزیز توجه کنند به آمار شناگران حرفه‌ای، قهرمانان ورزشی، از قهرمانان المپیک تا قهرمانان جهانی، در اکثر رشته‌های ورزشی در آبهای آزاد غرق شدند و بنده جسد آنها را پیدا کردم. افرادی که با وجود قدرت بدنی بالا و تسلط کافی مانند ماهیگیران حرفه‌ای، شناگران قهاری که اجسادشان را از آب بیرون کشیدم، دیگر به عزیزانشان اجازه نمی‌دهند با آموزش و آشنایی مختصر با شنا کردن جگرگوشه‌شان به دریا، رودخانه و... بروند و متأسفانه غرق شوند. توصیه بنده به خانواده‌ها این است که نسبت به این موضوع حساسیت خاصی داشته باشند. هدف نرفتن در این آبها نیست، بلکه با رعایت نکات ایمنی وارد آب شوند. به عنوان مثال، ملبس به جلیقه نجات باشند و در عرض دریا و رودخانه شنا کنند و به قسمت‌های میانی نروند زیرا ممکن است به خاطر قدرت زیاد جریان آب بدنشان در مقابله با جریان آب کم بیاورد یا گاهاً دچار اسپاسم عضلانی شوند و یا به دلایل دیگر منجر به غرق شدگی شود.»
پرورش همچنین می‌افزاید: «غرق شدگی مرگ دلخراشی است. علاوه بر اینکه با مرگ عزیزان، خانواده‌ها داغدار می‌شوند، داغ بزرگتر پیدا نشدن پیکر آن عزیزان است. از جمله؛ در آبشار بیشه در استان لرستان 4 مورد غریق داشتیم که بعد از حدود دو ماه هنوز پیکر آنها پیدا نشده است. در بعضی رودخانه‌ها غریق‌ها اصلاً پیدا نشده‌اند و خانواده‌هایی بعد از سالیان متمادی همچنان چشم انتظار پیدا شدن پیکر عزیزانشان هستند اما متأسفانه این اتفاق نمی‌افتد.»
وی تأکید می‌کند: «امسال برای بنده سال پرکاری بود. از ابتدای بهار مشغول امدادرسانی بودم. از ایذه خوزستان، شهر سوسن که حمید قاسمی، مسئول کمیته امداد، به‌خاطر واژگونی قایق، خودش، همسر و 2 پسرش و راننده‌ای که 40 سال سابقه قایقرانی داشته در معرض خطر غرق‌شدگی قرار می‌گیرند، که متأسفانه، راننده‌ای که مهارت و سابقه کافی در امر قایقرانی و شنا داشته به همراه حمید قاسمی غرق می‌شوند. پیکر حمید قاسمی از 9 فرورین امسال تا امروز هنوز پیدا نشده است. بعد از ایذه به لرستان آمدم برای تجسس پیکر رضا نذری که در حادثه سیلاب در آب افتاده بود و بعد از نزدیک به 2 ماه هنوز پیکرش پیدا نشده بود. از آنجا خبر رسید که رئیس هیئت کوهنوردی کوهدشت، سید رضا نقوی در سیمره کرمانشاه غرق شده است، با بیش از 20 سال سابقه کوهنوردی و شناگری، با بدنی ورزیده، متأسفانه دچار حادثه شد.»
وی همچنین در ادامه می‌گوید: «بعد از آن، شبانه رفتم ایلام تا پیکر جوان 24 ساله شیراوندی به نام ساسان محمدی را پیدا کنم، جوانی که با وجود آشنایی و همجواری با رودخانه به علت عدم آگاهی از خطرات جریان آب به کام مرگ رفت. از آنجا به درچه اصفهان آمدم. نیکی توکلی که غواص بود و لیسانس تربیت‌بدنی داشت و البته تک فرزندخانواده هم بود به کام زاینده‌رود رفت. اخیراً نیز دو جوان رعنا و رشید به رودخانه سیمره کرمانشاه رفته بودند ماهی‌گیری با وجودی که یکی از آن دو ماهی‌گیر قهاری بود به همراه پسر عمه‌اش غرق شد و بسیاری دیگر حوادث این چنینی که به علت عدم آگاهی از خطرات جریان آب و قدرت بسیار بالای آن دارد گواهی می‌دهد. به عقیده بنده غرق شدگی از یک لیوان آب خوردن هم راحت‌تر اتفاق می‌افتد و در عرض چند ثانیه فرد دچار حادثه می‌شود.»
این غواص و ناجی غریق ضمن اشاره به اینکه می‌توان از رودخانه‌ها در واقع به اژدهای خوش خط و خال به ظاهر خفته‌ای تعبیر کرد که در کمین عزیزانمان نشسته، می‌گوید: «توصیه بنده به خانواده‌هایی که در سراسر دنیا برای تفریح به دامان طبیعت رفته و در جوار رودخانه‌ها و دریا اوقات خوشی را می‌خواهند داشته باشند، در یک لحظه غفلت از عزیزانشان نمی‌دانند یعنی اژدها با ظاهری آرام و زیبا بسیار خوفناک و بی‌رحم است. مجدداً به‌عنوان کسی که تمام زندگی‌اش را صرف نجات غریق کرده و در آبها بوده توصیه اکید دارم که خانواده‌ها نزدیک آبهای آزاد نشوند. «دریا، رودخانه و... کمینگاه مرگ هستند» و این شعار بنده را برای دیگران هم نقل کنید.»
وی تصریح می‌کند: «با احتیاط کنار رودخانه‌ها بروید. مرگ بر اثر آب بسیار دلخراش است تقاضا دارم با توجه به اینکه امسال سال بسیار گرمی است و جوان‌ها اشتیاق دارند به آب بزنند و آب تنی کند. مراقب باشند با یک لحظه غفلت به کام مرگ خواهندرفت.»
توصیه‌های کارشناسی
برای جلوگیری از غرق شدگی
در شرایطی که کشور ما با حادثه طبیعی سیل روبرو شده، می‌بایست با بررسی‌های همه جانبه در خصوص محل سفر و پیشگیری‌های لازم و رعایت نکات ایمنی و آگاهی از جریان آب و خطرات احتمالی اقدام به سفر به سواحل کشور و کرانه رودخانه‌ها کرد.
«احمد سلطانی» معاون برنامه‌ریزی و آموزش‌های تخصصی سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در خصوص جلوگیری از غرق‌شدگی می‌گوید: «شنا در دریا هرگز مثل شنا در استخر نیست و علاوه بر دانستن فن شنا و داشتن مهارت زیاد، باید ویژگی‌های آب دریا را هم شناخت.»
وی تشریح می‌کند: «امواج دریا با حرکت به سمت ساحل حجم زیادی از آب را به طرف خشکی می‌برند، این حجم وسیع از آب باید دوباره به داخل دریا برگردد. در نقاطی از ساحل، به صورت غیرقابل پیش‌بینی، آبراهه‌هایی درون آب به طرف دریا ایجاد می‌شود که در آن آب با سرعت زیادی برخلاف جهت امواج به سمت دریا راه می‌افتد. این جریان‌ها با امواج آب تفاوت دارد که به آنها جریان‌های شکافنده می‌گویند و در بسیاری از نقاط جهان و به ویژه در سواحل دریای خزر، تلفات جانی بسیاری را به بار می‌آورند.»
معاون برنامه‌ریزی و آموزش‌های تخصصی سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر ادامه می‌دهد: «اگر در یک جریان شکافنده گرفتار شدید، اول آرامش خود را حفظ کنید. دوم اینکه هرگز برخلاف جریان شکافنده و به سمت ساحل شنا نکنید. این کار باعث خسته شدن شناگر شده و با گرفتن رمق او باعث غرق شدنش می‌شود، در این مواقع سعی کنید که خود را بر روی آب نگه دارید.»
سلطانی در خصوص رهایی از جریان‌های شکافنده می‌گوید: «برای رهایی از این جریان‌ها دو راه وجود دارد؛ اول اینکه اگر توان بدنی بالایی برای شنا دارید، به صورت موازی حرکت کرده و از مسیر جریان کاملاً خارج شوید و سپس به صورت مورب به سمت ساحل برگردید. دوم، اگر توان بدنی معمولی دارید هم جهت با جریان به سمت دریا حرکت کنید. معمولاً جریان پس از طی چندین متر تا چند ده متر،قدرت خود را از دست می‌هد. در این هنگام باید به صورت موازی با ساحل از جریان فرار کرده و پس از طی چندین متر و دور شدن از جریان، ابتدا نفس بگیرید، سپس تقاضای کمک کنید و بعد به صورت مورب به سمت ساحل برگردید.»
اگر شنا بلد نیستید هرگز برای نجات فرد وارد آب نشوید
معاون برنامه‌ریزی و آموزش تخصصی سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر توصیه می‌کند: «اگر مشاهده کردید فردی در دریا گرفتار شده است، در صورتی که شنا نمی‌دانید، هرگز برای نجات فرد وارد آب نشوید و در اولین مرحله به نزدیک‌ترین مرکز امداد و نجات غریق‌ها اطلاع دهید.»
طبق آخرین اخبار منتشره از آمار غرق شدگان تا 21 تیر ماه سال جاری حدود 636 نفر در دریاها، دریاچه‌ها و رودخانه‌های کشورمان غرق شده‌اند و این نشان می‌دهد که خانواده‌ها باید بیش از پیش مراقب شنا در این آبها باشند.