اندر احوالات مذاکره وزارت ارتباطات با اینستاگرام
شکار شیر یا گرفتن موش مرده؟!
رضا صفری
با کمی تأمل می‌توان دریافت که با ورود بدون ضابطه و یله و رهای شبکه‌های اجتماعی خارجی مانند اینستاگرام و تلگرام به فضای مجازی کشور، اثرات مخرب فرهنگی، امنیتی و اقتصادی‌گریبان‌گیر کشور شده و این وضعیت اسفبار همچنان ادامه دارد.
نمی‌توان نقش شبکه‌های اجتماعی خارجی در افزایش بی‌سابقه آمار طلاق و همچنین سست شدن بنیان خانواده‌ها و افزایش یافتن جرم و جنایت در بستر فضای مجازی در چند سال گذشته را انکار کرد.
کسی نمی‌تواند انکار کند که پروژه تغییر سبک زندگی ایرانی اسلامی، با کمک و محوریت اینستاگرام و تلگرام، از سال‌ها پیش کلید خورده و همچنان این وضعیت غیر قابل قبول و فاجعه‌آمیز ادامه دارد.
متأسفانه وضعیت فضای مجازی مانند این است که مسئولین، ابتدا سگ‌های وحشی و مارهای افعی را در تمام مملکت رها می‌کنند و آنها هم هر طور که می‌خواهند گاز می‌گیرند و نیش می‌زنند و سپس با مشاهده نتایج تصمیمات اشتباه خود، به دنبال علاج بعد از واقعه هستند. هر چند که بعد از مشخص شدن عمق ماجرا نیز، همچنان بر همان تفکر سطحی خود در زمینه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی پافشاری کرده و از آستین خود به یک باره مثلاً مرهم مذاکره با سواره نظام‌های سایبری دشمن را رو می‌کنند.
اخیراً سید ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی، درخصوص مذاکرات با اینستاگرام گفته است: «مذاکرات در برنامه وجود دارد ولی از پیشرفت و جزئیات آن اطلاعی ندارم و این موضوع توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دنبال و پیگیری می‌شود.»
اما چند نکته که برای روشن شدن ابعاد قضیه لازم است:
درس عبرتی که گرفته نمی‌شود
ظاهراً قرار نیست وزارت ارتباطات از فضاحت تلگرام طلایی و هاتگرام که علاوه‌بر ضربه زدن به پیام‌رسان‌های داخلی و زمان خریدن برای تلگرام، در پایان با یک انگشت اشاره سرویس‌های خارجی از بین رفت، درس عبرت بگیرد. کسی نمی‌تواند انکار کند که این دو ابرفیلتر شکن، همان آشی بودند که وزارت ارتباطات نیز در پختن آنها دست داشت. سؤال اینجاست که وزارت ارتباطات به جای مشغول بودن به وظایف اصلی خود، یعنی فراهم سازی زیرساخت‌ها و حمایت کافی در جهت توانمندسازی کشور در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، با چه مجوزی به مذاکره با جاسوس افزار‌های دشمن رو آورده است؟ آیا تجربه شکست هاتگرام و تلگرام طلایی و تحمیل هزینه‌های هنگفت مادی و معنوی به مردم و کشور، کم بود که اکنون این وزارتخانه خیال تازه‌ای در سر می‌پروراند؟
از سوی دیگر، وزیر ارتباطات باید بهتر از همه بداند که محکم کردن پای شبکه صهیونیستی اینستاگرام که بر ضد مبانی شرع و عقل در کشور فعالیت می‌کند، خلاف امنیت ملی و اسناد بالادستی نظام است. اینکه یک شبکه اجتماعی که از قضا مسئول آن هم صهیونیست به قول نتانیاهو دوست اسرائیل است نباید در کشور فعالیت کند، از بدیهی‌ترین مسائل امنیتی است. چطور وزارت ارتباطات به این مسئله بدیهی که همه کارشناسان به آن اذعان دارند، توجه نمی‌کند؟
دیدیم که ترامپ، رئیس‌جمهور تاجر آمریکا، به مجرد اینکه احساس کرده شرکت هواوی می‌تواند از نظر امنیتی برای آمریکا خطر داشته باشد، این غول فناوری چینی را از آمریکا بیرون رانده و تحریم کرده است. اهمیت قضیه آنجاست که گفته می‌شود با این تصمیم، میلیاردها دلار ضرر متوجه آمریکا خواهد شد.
امید واهی به اصلاح ذات ناپاک اینستاگرام
وقتی سیاست‌ها و عملکرد شرکت مادر اینستاگرام، یعنی فیسبوک، مشخص است و حتی در خود آمریکا و اتحادیه اروپا هم این شرکت، جنجال ساز است، در این میان، وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی ایران، از مذاکره با اینستاگرام دقیقاً به دنبال چه هدفی است؟
اگر به دنبال سالم‌سازی آن است، که عملاً چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. زیرا اساساً وجود چنین شبکه اجتماعی برای تغییر سبک زندگی مردم دنیا و تغییر سبک زندگی اسلامی در ایران به سمت ولنگاری و بی‌بند‌وباری افسارگسیخته غربی طراحی شده و تصاویر و فیلم‌های مستهجن، توهین علنی به مقدسات و ایجاد شبهات و فتنه انگیزی، جزو ضروریات امثال این شبکه‌هاست.
اگر هدف این وزارتخانه از مذاکره با اینستاگرام، این است که اطلاعات ایرانی‌ها در داخل کشور ذخیره شود و یا بر اساس قوانین کشورمان فعالیت کند، چنین چیزی هم عملاً امکان‌پذیر نیست. زیرا اتاق فکر و منابع مالی عظیمی که پشت پرده اینستاگرام قرار دارد، آن قدر ساده‌لوح نیستند که به مردم خدمات ارائه دهد و از یکی از فلسفه‌های تأسیس اینستاگرام دست بکشند.
باید توجه داشت که حتی اگر اینستاگرم راضی شود که اطلاعات ایرانی‌ها را در داخل کشور ذخیره کند و به قوانین ایران نیز احترام بگذارد، در این صورت یک مشکل اساسی دیگر نیز وجود دارد و آن دسترسی دشمن به میلیاردها بسته اطلاعاتی حساس از کشور و مردم است که با کمک آن اطلاعات، هر نقشه‌ای را می‌تواند علیه آنها طراحی کند.
از تحریم رسانه‌های ما تا میدان دادن
به سلاح مجازی دشمن در کشور
مگر آمریکایی‌ها به ما اجازه می‌دهند که به راحتی در فضای مجازی آنها فعالیت کنیم؟ غربی‌ها با به دست گرفتن و جهت‌دهی این همه رسانه، خبر گزاری و غول‌های فناوری، آنقدر از ایران می‌ترسند که حتی صدا و سیمای کشورمان را هم تحریم می‌کنند و نسبت به دریافت محتوای آن در نقاط مختلف دنیا، هراس دارند.
اما به چه حقی ما به شبکه‌های معلوم‌الحالی مانند اینستاگرام که بارها در برابر ایران شمشیر از غلاف کشیده‌اند، اینگونه اجازه فعالیت می‌دهیم؟ آیا جوانان ایرانی همان‌هایی نیستند که اخیراً پهپاد رادارگریز و فوق مدرن گلوبال هاوک را در یک چشم به هم زدن تار و مار کردند؟ آیا ساخت و حمایت از یک شبکه اجتماعی پیش پا افتاده آن قدر بر دولت گران آمده که حاضر است خود را به دست و پای اینستاگرام و تلگرام آویزان کند؟
سیاست ما در فضای مجازی
آنچه هست؛ آنچه باید باشد
این گونه که پیداست، سخنان مقام معظم رهبری در مورد فضای مجازی، که بسیار هم دقیق و سنجیده گفته شده، از سوی دولت، مورد توجه کامل واقع نشده است. ایشان به این مضمون بارها فرموده‌اند که:
«فضای مجازی قتلگاه نوجوانان و جوانان شده است و منطقه عظیمی از این فضا اکنون در دست دشمن است و آنها هم دارند به ما ضربه می‌زنند. کارهایی صورت گرفته، اما کافی نیست. باید دشمن را از فضای مجازی بیرون برانید.»(1)
این یعنی اینکه هر اقدامی در فضای مجازی از سوی دولت باید بر مبنای این باشد که دشمن را از حریم داخلی بیرون براند، نه اینکه برای ماندن دشمن در داخل، پای میز مذاکره بنشیند وجای پای دشمن را محکم کند. علاوه‌بر آن، دولت باید کاری کند که ایران در این زمینه‌ها به اندازه‌ای قدرتمند شود که نه تنها نیازی به دیگران نداشته باشد، بلکه تهدیدی بزرگ برای سایر قدرت‌های این حوزه باشد.
همچنین ایشان در جای دیگری می‌فرمایند: «نمی‌توانید شما برای اینکه مثلاً فرض بفرمایید رادیو و تلویزیون داشته باشید، رادیو تلویزیونتان را بدهید در اختیار دشمن؛ اینترنت هم همین‌جور است، فضای مجازی هم همین‌جور است، دستگاه‌های اطّلاعاتی و ابزارهای اطّلاعاتی هم همین‌جور است، اینها را نمی‌شود در اختیار دشمن قرار داد؛ امروز در اختیار دشمن است؛ وسیله و ابزار نفوذ فرهنگی است؛ ابزار سلطه فرهنگی دشمن است.»(2)
امان از مذاکرات برد- برد
حال سؤال اینجاست که وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی، در این میدان معرکه، چه نقطه مشترکی با امثال اینستاگرام دارد که می‌خواهد با آنها وارد مذاکره شود؟ باید گفت که اگر قرار است دولت دوازدهم، مذاکره برد – برد دیگری از جنس برجام به کشور تحمیل کند، همان برد – برد فضای حقیقی و برجام برای هفتاد نسل آینده درس عبرت بوده و ملت ایران آن قدر ذلیل نیست که به خاطر سیاسی بازی و عوام فریبی برخی مسئولان کشور، شاهد شکست دیگری از دولت امنیتی‌ها، این بار از جنس فضای مجازی باشد.
نکته دیگر این است که بنا به گفته دیده‌بان انقلاب اسلامی، دشمن در فضای مجازی آرایش جنگی به خود گرفته است. بنابراین ما هم باید آرایش مناسبی بگیریم. اما آیا با آرایش کنونی، داریم خودمان را می‌زنیم یا دشمن را!؟ این آرایش به نفع دشمن نیست؟
سخن آخر
سخن آخر خطاب به آقای فیروز آبادی است که باید به ایشان بگوییم «ما از شما انتظار شنیدن خبر شکار شیر داریم نه خبر گرفتن موش مرده!»
انتظار این بود که نزد شما که سال هاست دبیر شورای عالی فضای مجازی- یعنی عالی‌ترین نهاد تصمیم‌گیرنده در مورد فضای مجازی- هستید، امروز دیگر این نوع مسائل حل شده باشد؛ نه اینکه بعد از چند سال و بعد از ارائه راهکارهای متعددی که از طرف کارشناسان فضای مجازی کشور مطرح شده است، سخنانی که بطلان آن واضح و خلاف امنیت ملی و منافع مردم است بشنویم. این سخنان یعنی اینکه ما سال‌ها به عقب برگشته‌ایم و هنوز بر پله اول ایستاده‌ایم.
ــــــــــــــــــــ
پی‌نوشت:
1- بیانات رهبری در دیدار فعالان قرارگاه فرهنگی قرب بقیه‌الله(عج) سپاه پاسداران 19/8/95
2- بیانات در مراسم بیست و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی(ره) 14//3/95