ایلیا ایزدیار
اخیرا فیلم مستندی با عنوان «نبرد امواج» درباره رادارهای شکارگر پهپادهای آمریکایی از شبکه سه سیما به نمایش درآمد. این فیلم مستند سیر ورود و تکامل رادارهایی که به وسیله آنها هر پرواز ممنوعه‌ای رصد می‌شود را نشان می‌دهد.
«نبرد امواج» به کارگردانی وحید فرجی، همزمان با شکار پهپاد فوق پیشرفته و جاسوسی آمریکا موسوم به گلوبال هاوک  RQ-4 در آسمان ایران به نمایش درآمد. این فیلم مستند البته دو سال قبل یعنی سال 1396 ساخته شده است. اما از آنجایی که موضوع آن درباره رادارهای پدافند هوایی است، نشان داد که ایران چگونه و با طی چه مسیری به این توانایی نظامی و دفاعی رسیده است.
این فیلم با نمایش تصاویری از هدف قرار گرفتن یک پهپاد آمریکایی در مرزهای هوایی ایران شروع می‌شود. اتفاقی که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های خارجی داشت. در ادامه به تاریخچه رویداد این اتفاق پرداخته می‌شود. سکانس آغازین فیلم، وقتی سردار احمدی از پیشکسوتان پدافند هوایی به بازدید از سامانه جدید در این عرصه می‌رود صحبت از این است که در زمان جنگ ایران و عراق فقط 6 توپ در این عرصه استفاده می‌شد. معلوم می‌شود که بناست فیلمی درباره این موضوع ببینیم که چه شد که سیستم پدافند هوایی ایران از 6 توپ امروز به جایی رسیده که عملیات‌های پیچیده‌ای چون شکار پیشرفته‌ترین پهپادهای جاسوسی آمریکا را انجام می‌دهد؟ ماجرایی بسیار جذاب و عالی و در عین حال مهم و حیاتی که به طور مستقیم با زندگی و امنیت تک‌تک شهروندان این کشور مرتبط است.
در فیلم می‌بینیم، وابستگی کشور به غرب در دوران پهلوی باعث شد تا همه چیز در حوزه نظامی در تصرف بیگانگان باشد، در نتیجه وقتی دست آنها از ایران کوتاه شد، توانایی پدافندی ایران به صفر رسید. چون خارجی‌ها اجازه اینکه خود ایرانیان تجهیزات را بسازند را نمی‌دادند. طوری که محسن رفیق‌دوست در فیلم می‌گوید «در ابتدای جنگ، حتی خیلی سلاح‌هایی که افغانستانی‌ها در اختیار داشتند را هم ما نداشتیم» اینکه انقلاب اسلامی و خوداتکایی چگونه باعث شد تا فرزندان این سرزمین، خود دست به ابتکار بزنند؛ محور اصلی داستان این مستند است. این اتکای به خود باعث شد تا در صنعت رادارسازی و متعاقب آن در زمینه پدافندی، ایران از وضعیت «تقریبا هیچ» به جایی برسد که امروز می‌تواند پهپاد جاسوسی و فوق پیشرفته آمریکا را مغلوب کند. در فیلم همچنین تأثیر این توانایی در برقراری امنیت چقدر زیاد است. در روزگاری، هواپیماهای عراقی هر وقت اراده می‌کردند، آسمان ایران در تصرفشان بود و هر جا را که می‌خواستند بمباران می‌شد. اما زدن اولین هواپیما با کمک رادارها و موشک‌ها باعث شد تا دیگر هوس چنین کاری نکنند.
در ادامه نیز نشان داده شد که ایران به یکی از چند کشور اول جهان در رادارهای پدافند هوایی تبدیل شده است. به طوری که این توانمندی صنعتی که ناشی از خوداتکایی و استقلال کشور است، امروز ضامن اصلی امنیت هوایی ماست و باعث شده تا آسمان پاک ما به گورستان پروازهای نامحرم دشمنان تبدیل شود. هیچ کشوری به اندازه ایران نتوانسته پهپادهای جاسوسی دشمن را در آسمان زمین‌گیر نماید.