گزارش خبری تحلیلی کیهان
مذاکرات در بنبست توپ «تصمیم سخت» در زمین 1+5
نتایج مذاکرات هستهای هفته گذشته ایران و گروه 1+ 5 در پایتخت اتریش که به «وين 5» معروف شد ضرورت تجديد نظر طرف غربي و به ويژه آمريکائيها را در مواضع خود اعلام میکند و به واشنگتن و همراهان وي تأکيد میکند که نوبت آنان است که میبايست تصميمات سخت بگيرند.
سرویس سیاسی –
نتایج مذاکرات هستهای هفته گذشته ایران و گروه 1+ 5 در پایتخت اتریش که به «وين 5» معروف شد ضرورت تجديد نظر طرف غربي و به ويژه آمريکائيها را در مواضع خود اعلام میکند و به واشنگتن و همراهان وي تأکيد میکند که نوبت آنان است که میبايست تصميمات سخت بگيرند.
پنجمين دور مذاکرات هستهاي ايران و گروه 5+1 در وين، طي هفته قبل انجام گرفت. اين مذاکرات که از روز دوشنبه هفته قبل آغاز شد، روز جمعه به پايان رسيد و در حاشيه آن محمدجواد ظريف وزير امور خارجه کشورمان و کاترين اشتون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در سومين روز مذاکرات به صورت دوجانبه ديدار و رايزني کردند و همچنين رايزنيهاي فشردهاي بين تيم مذاکرهکننده هستهاي ايران به رياست عراقچي و هلگا اشميت، معاون کاترين اشتون، در هتل محل اقامتشان انجام گرفت. علاوه بر آن نشستهاي سهجانبهاي نيز با حضور عراقچي، اشميت و برخي از اعضاي 1+5 برگزار شد.
مذاکرات هفته قبل در وين، پنجمين دور از سري مذاکراتي بود که بعد از توافق موقت ژنو با هدف دستيابي به راهکاري جامع و بلندمدت، در شهر وين اتريش برگزار شد. بر اساس برنامه اقدام مشترک، طرفين بايد تا روز 29 تير (20 جولاي) بر راهکار جامع به توافق برسند. در حالي که در مذاکرات وين 4 که ماه گذشته برگزار شد، دو طرف اعلام کردند فاصله مواضعشان آنقدر زياد است که نمي توانند نگارش متن توافق نهايي را آغاز کنند، در مذاکرات هفته قبل چارچوب کلي متن نهايي توافق ژنو مورد توافق قرار گرفت. محمد جواد ظريف، وزير خارجه کشورمان در اين باره گفت: در اين دور از مذاکرات وارد مرحله نگارش شديم. البته هنوز نميتوانيم بگوييم متن مشترکي وجود دارد. در بعضي موارد ممکن است روي قسمتهايي از متن توافق وجود داشته باشد، اما در بسياري از موارد، اختلاف نظر هم در مورد محتوا و هم در مورد نحوه نگارش وجود دارد.
وي با بيان اينکه در حال حاضر درباره عنوان توافق داريم، افزود: البته درباره يک چارچوب کلي توافق هست. شايد پيرامون مقدمه هم بتوان گفت که در بخش زيادي از مقدمه اختلاف اساسي وجود ندارد. اما در مورد موضوعات اساسي عموما اختلاف نظر درباره محتوا و همچنين درباره نحوه نگارش وجود دارد.
متن مذکور به اين شکل است که موضوعات مورد توافق نگارش شده و درباره موضوعات اختلافي پرانتز گذاشته شده است. ظريف در اين باره میگويد: اين متن بيش از کلمه پرانتز دارد. تعداد پرانتزها در متن در اين مرحله بسيار طبيعي است. در بسياري از موضوعات اين پرانتزها (براکتها) وجود دارد و اينگونه نيست که در موضوع غنيسازي باشد. ما در موضوعات اساسي هنوز به تفاهم نرسيديم، در برخي موارد ميتوانيم زمينههايي براي دستيابي به تفاهم ببينيم. در برخي از موارد ميبينيم با واقعبيني فاصله دارند.
وزير خارجه کشورمان حتي درباره مقدمه توافقنامه هم گفت: احتمال اينکه مقدمه مثل بقيه متن پر از پرانتز باشد يا دو ديدگاه را مطرح کند، وجود دارد. البته با نگاهي که به مقدمه داريم احتمال اينکه طرفين درباره مقدمه بتوانند راحتتر به توافق برسند وجود دارد، اما تا تلاش نشود نميتوان پيشبيني کرد.
به گفته سيدعباس عراقچي، عضو ارشد تيم مذاکرهکننده کشورمان، ايران و 1+5 هنوز درباره مسائلي همچون ظرفيت غني سازي، راکتور اراک و زمان و چگونگي لغو تحريمها به يک راهحل مشترک نرسيده اند.
جمهوري اسلامي ايران با حضور جدي در اين مذاکرات و بيان اصولي، منطقي و شفاف خواستههاي قانوني خود ثابت کرده که خواهان تداوم مذاکرات، حل موضوع در زمان تعيين شده و البته عدم عقب نشيني از اصول قانوني خويش است، اما مشکل از سوي آمريکا و برخي ديگر از اعضاي 5+1 همچون فرانسه است که به جاي سخنان واقعي و منطقي، مواضع زياده خواهانهاي را مطرح میکنند و چون اين مواضع غيرمنطقي در مذاکره جايي ندارد، مجبور میشوند از آنها عقب نشيني کنند و اين براي قدرتهاي سلطه طلب، کاري سخت و زمان بر است. البته تجربه نشان داده که زيادهخواهي در قبال سخنان و مواضع منطقي و استوار، دير يا زود فرو میپاشد.
در همین حال مذاکرات وین 5 در حالی به پایان رسید که کشورهای غربی سعی دارند با انداختن توپ در زمین ایران کشورمان را مسئول پیچیدگی مذاکرات و عدم حصول توافق معرفی کنند.
بر اساس این راهبرد طی دو روز گذشته و با اتمام مذاکرات مقامات غربی و به خصوص آمریکا و انگلیس با اذعان به وجود اختلافات زیاد در متن مقدماتی توافق نوشته شده که پرانتزهای باز زیادی دارد مدعی شدند برای رسیدن به توافق این ایران است که باید تصمیمات سخت بگیرد.
بر همین اساس «جن ساکی» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در کنفرانس خبری روزانه خود تأکید کرد که دور پنجم مذاکرات راهحل جامعه ایران و ۱+۵ در وین سازنده اما دشوار بود.
وی در پاسخ به اظهارات «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه کشورمان در خصوص دیدار ایران و 1+5 در وین که گفته بود، نشانههایی وجود دارد مبنی بر آنکه گروه 1+5 جدی نیست، گفت: نظر ما این است که اگر ایران آمادگی داشتن یک برنامه صلحآمیز (هستهای) را داشته باشد، آنها همانطور که گفتند نگرانیهایی را درباره تأثیر تحریمها دارند، بنابراین گرفتن برخی تصمیمات سخت، برای آنها باید آسان باشد.
وی افزود : ما در لحظه مهمی از مذاکرات قرار داریم و در حالیکه مذاکرات این هفته در وین سازنده بود، اما دشوار نیز بود. مذاکرات طولانی، فشرده بود و به طور قطع شکافهای بیشتری داریم که باید آنها را کاهش دهیم.
وندی شرمن: ایران آماده نیست!؟
نماینده آمریکا در مذاکرات 1+5 نیز مدعی شد که ایران آماده نیست تا تاکید کند که برنامه هستهایاش مسالمتآمیز است.!
وندی شرمن روز جمعه بعد از پایان پنجمین دور از مذاکرات ایران و 1+5 در وین گفت: نمیدانیم که آیا ایران آماده اتخاذ تمامی اقدامات ضروری هست تا به جهان این تضمین را بدهد که برنامه هستهایاش صرفا مسالمتآمیز است و به همین شکل باقی خواهد ماند یا خیر؟
وی که معاون امور سیاسی وزیر امور خارجه آمریکا نیز هست، افزود: دور پنجم مذاکرات موجب تهیه پیشنویس توافق نشد اما با توجه به ادامه اختلافات، سند کاری پر از موارد اختلافی تهیه شد.
«ویلیام هیگ» وزیر خارجه انگلیس نیز همراه با وندی شرمن و جن ساکی با این ادعا که کلید پیشرفت مذاکرات در دست ایران است در صفحه توئیتر خود نوشت: آخرین دور از مذاکرات هستهای ایران به پایان رسید.تنها 1 ماه تا ضربالعجل 20 جولای مندرج در «توافق موقت» باقیمانده است.پیشرفتهایی در مذاکرات با ایران صورت گرفته است ولی هنوز اختلافاتی وجود دارد. اما چالش بزرگ باقی مانده است و اراده سیاسی ایران نیاز کلیدی این موضوع است.
وزیر امور خارجه آلمان نیز پس از پایان دور اخیر مذاکرات ایران و گروه 1+5 از تمام طرفهای مذاکره کننده و از جمله ایران خواست تا تمام تلاش خود را برای دستیابی به توافق نهایی تا ضربالاجل 20 ژوئیه به کار گیرند.
نیویورک تایمز : مسائل مهم حل نشدهاند
روزنامه نیویورک تایمز نیز پس از پایان مذاکرات و در گزارشی با اشاره به نقل قولهایی از وندی شرمن و جن ساکی مسئولیت پیچیدگی مذاکرات را بر گردن ایران انداخت و نوشت: مذاکرات با ایران بر سر برنامه هستهای این کشور روز جمعه وارد مرحلهای سرنوشتساز شد و این در حالی است که برخی از مسائل مهم همچنان حل نشده باقی ماندهاند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران ، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در پایگاه اینترنتی خود و در گزارشی به قلم «دیویدای سنگر» افزود: البته هر دو طرف اشارههایی به برخی پیشرفتها داشتند. هم ظریف و هم شرمن آنچه را که مشاوران نخستین پیش نویس احتمالی توافقنامه نهایی توصیف میکنند، با خود به خانه میبرند. محتوای این پیشنویس افشا نشده است اما مشاوران میگویند بسیاری از سختترین مسائل از جمله میزان تولید اورانیوم غنی شده در ایران همچنان در پرانتز قرار دارند و این یعنی توافقی حاصل نشده است.
نیویورک تایمز نوشت: در چند هفته اخیر دو طرف در مورد رآکتور آب سنگین اراک به تفاهم احتمالی دست یافتهاند. گزارشهایی هم وجود دارد که از توافق احتمالی در مورد تاسیسات فردو خبر میدهد. اما ایران همچنان اصرار دارد که باید در تولید سوخت رآکتور بوشهر که اکنون با سوخت ارسالی روسیه کار میکند، به خودکفایی برسد. ایران همچنین میخواهد توانایی تولید سوخت را برای رآکتورهایی که هنوز ساخت آنها را آغاز نکرده است، گسترش دهد.
والاستریت ژورنال: شکافهاممکن است قابل حل نباشد
یک روزنامه آمریکایی دیگر نیز در گزارشی نوشت که مذاکرات هفته جاری ایران و ۱+۵ با پیشرفتهایی همراه بود اما ممکن است شکافها به اندازهای بزرگ باشد که نتوان آن را رفع کرد.
والاستریت ژورنال نوشت در حالیکه یک ماه تا ضربالاجل 20 ژوئیه(29 تیر ماه) برای رسیدن به توافق جامع هستهای ایران زمان باقی مانده است، شانس توافق هستهای بین ایران و 1+5 ظاهراً به حالت تعادل درآمده است به طوریکه دیپلماتهای ارشد اعلام کردهاند که مذاکرات هفته جاری هستهای در وین با پیشرفتهایی همراه بوده است اما همچنین هشدار میدهند احتمالاً شکافها به اندازهای زیاد باشد که نتوان آن را حل کرد.
بر اساس این گزارش، بعد از 5 روز مذاکرات وین، مقامات ارشد ایران و آمریکا امتیازات عمدهای را از یکدیگر خواستار شدند و هیچگونه نشانی از پیشرفت غیرمنتظره در این مذاکرات وجود نداشت.
وال استریت ژورنال با برشمردن موارد اختلافی نوشت: اختلافات کلیدی که بر مذاکرات مسلط شده است تا حد زیادی رفع نشده است.
طبق این گزارش، دو طرف همچنان در زمینه ظرفیت غنیسازی هستهای ایران به ویژه تعداد سانتریفیوژهایی که ایران بعد از توافق میتواند حفظ کند، اختلاف دارد. گروه ۱+۵ در خصوص طرحهای ایران برای رآکتور آب سنگین اراک نگران است.
در گزارش این روزنامه آمریکایی همچنین آمده: «مسئله دیگر میزان گستردگی نظارت بر تأسیسات هستهای ایران بعد از توافق نهایی ایران و ۱+۵ است و تهران همچنان میبایست به سوالات دشوار دیگری درباره کارهای گذشته خود در زمینه برنامه هستهای اش پاسخ دهد. ایران نیز همچنین خواستار کاهش سریع تحریمها است.
والاستریتژورنال در انتهای گزارش خود این را هم اضافه کرد که یکی از مقامات ارشد آمریکایی روز جمعه اعلام کرد ایران واقعگرایی بیشتری در مذاکرات هفته جاری وین نشان داد اما با اینحال ناظران این مذاکرات میگویند که رسیدن به توافق همچنان دشوار است به این مفهوم احتمالاً مذاکرات بعد از پایان ضربالاجل ۲۰ ژوئیه ادامه داشته باشد.
ریابکوف : متن سند بیسابقه است!
رئیس هیأت روسی در مذاکرات هستهای در وین نیز وجود متن سند نهایی، که در نوع خود بینظیر است، را با وجود مشخص نشدن برخی جزییات آن، بسیار مهم خوانده و امکان توافق بهموقع بین ایران و گروه 1+5 را کاملا واقعی دانست.
سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه در پایان پنجمین دور از مذاکرات نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و گروه «1+5» در وین در جمع خبرنگاران روسی تاکید کرد که مقامات مسکو خواستار آن هستند که محدودیت در برنامه هستهای ایران موقت باشد.
طرف مذاکرهکننده روسی در وین یادآور شد که متنی که روی آن کار شده، بیسابقه است و تاکنون هرگز چنین سندی در جهان نوشته نشده است.
وی در مجموع نسبت به تهیه متن نهایی توافقنامه در زمان تعیین شده ابراز امیدواری نموده و گفت: فعلا امکان رسیدن به این توافق کاملا واقعی است. البته این مسئله نیازمند تلاش مضاعف و وجود اراده سیاسی لازم است
وی در عین حال تاکید کرد که همین واقعیت که متن سند نهایی به روی کاغذ آمده است، خود یک پیشرفت محسوب شده و این نتیجه کار مستمر و پیگیر روزها گفتوگو و تبادل نظر است.
ریابکوف در خصوص مسائل مورد اختلاف طرفین یادآور شد که مسئله آینده فعالیت راکتور اراک هنوز مورد توافق قرار نگرفته و در این زمینه مسائل سیاسی، بیش از مسائل فنی نقش دارد.
دیپلمات بلند پایه روس در عین حال تاکید کرد که دیپلماتهای شرکتکننده در مذاکرات وین هنوز به سطح توافق لازم نرسیدهاند که نیاز باشد تا وزرای امور خارجه کشورهای عضو گروه 1+5 در روند مذاکرات شرکت کنند.