غرور و ریاستطلبی؛ تهدیدی برای مسئولان (زلال بصیرت)
تجربه نشان داده و قرآن و روایات هم تأیید میکنند که عامل و انگیزه حرکت و مسئولیتپذیری در اغلب انسانها، تأمین نیازهایشان است و فقط عده بسیار کمي از افراد ممتاز، مانند پیامبران و ائمه عليهمالسلام و شاگردان برجسته ايشان بودند که انگیزهشان فراانسانی و الهی بوده است.
در بین تمامي علمايي كه ميشناسيد، چند نفر همانند امام خمینی(ره) سراغ دارید؟ چند نفر از شاگردان امام(ره) را ميشناسيد که مانند رهبر معظم انقلاب باشند؟ با اين حال، نباید گفت چون ما نميتوانيم به مقام شاگردان ممتاز انبیاء و ائمه عليهمالسلام برسیم، پس خود را به زحمت نيندازيم؛ بلکه باید اين بزرگان را در قله ببینیم و به سمت آنها حرکت کنیم و حتي اگر نميتوانيم به قله برسيم، با توجه به امکانات و شرایط، تا حدی که میتوانیم به قله نزدیک شویم.
در وهله اول باید ببینیم در حال حاضر چه کارهایی اولویت دارد و هر يك از ما با توجه به استعداد و تواناییهای ذهنی و جسمی، چه كاري را بهتر میتوانیم انجام دهیم. اما اگر به دنبال کاری باشیم که درآمد بیشتری داشته باشد، شاید روزی به اين نتيجه برسيم که خیلی ضرر کردهایم.
شناخت دین، عامل نخست ارزشمندی کارها
گاهی يك فرد بهترین کارها را انجام میدهد که اولویت هم دارد، اما برای خود او سودی ندارد! به عنوان مثال، کسی كه تلاش فراواني براي کمک به مردم میکند تا مردم او را دوست داشته باشند و به او رأی بدهند؛ چنين كسي حتي اگر موفق هم بشود، كار او ارزش واقعي ندارد؛ چون شرط سوم براي ارزشمند بودن يك کار، علاوه بر اولويت آن و توانایی فرد براي انجام آن، اخلاص است.
شناخت، يكي از مهمترين مقدمات لازم براي ارزشمندي كار است. تأكيدات فراوان در آیات و سیره اهل بیت عليهمالسلام و بزرگان، بر ضرورت شناخت و فهم دین از همین روست؛ زيرا مبنای همه کارها شناخت است؛ لذا نباید به شناخت سطحی اکتفا کرد. چه بسا در بین مسئولان ما نیز افرادی بودهاند که اشتباه در شناخت داشتهاند و بدون اينکه قصد خيانت داشته باشند، چون شناختشان نسبت به دین ضعيف بوده، دچار اشتباهاتی شدهاند و کارهایی انجام دادهاند که دقیقاً بر خلاف اسلام بوده است.
غرور و ریاست طلبی، عامل خود محوری و استبداد رای
کسانی که در سطح بالای مسئولیت هستند، زودتر از ديگران به آفتهايي مثل غرور مبتلا میشوند؛ چهبسا در 40 سال گذشته مسئولانی دچار غرور شدند و همین غرور باعث خودمحوري و استبداد رأي آنها شد و موجب گرديد به سخن دیگران توجه نکنند، در نتيجه نتوانند خدمات بیشتری به مردم ارائه کنند و در راه پیشرفت نظام، نقش مؤثرتری داشته باشند؛ لذا باید خیلی مراقب باشيم كه به غرور مبتلا نشویم.
حب ریاست يكي دیگر از آفتهایی است که مسئولان را تهدید میکند. گاهی فرد، حاضر است هزينههاي هنگفتي صرف کند تا به او احترام بگذارند. در روایات ما نيز به اين امر اشاره و بيان شده كه آخرین چیزی که از قلب صدیقین خارج میشود جاهطلبی و حب ریاست است.
اگر به این سه مسئله یعنی لزوم شناخت عمیق و کسب اطلاعات دقیق و دوری از غرور و ریاستطلبی توجه داشته باشیم و مراقب خود باشیم، از بسیاری از لغزشهایی که دیگران به آنها مبتلا شدند، در امان خواهیم ماند.
امام راحل(ره) با آن مقام عالي معنوي فرمود، من دست و پای رزمندگان و پاسداران را میبوسم، ای کاش من پاسدار بودم؛ او اهل دروغ و تعارف نبود؛ حضرت امام پاسداری که برای خدا جان بر کف گرفته را در مقامی میدانست که آرزوی رسيدن به آن را داشت؛ با توجه به همين ديدگاه امام شما هم میتوانید به قلهای که گفته شد، نزدیک شوید؛ اگر بخواهید.
توسل به ولي عصر(ع) راه را بر وسوسههای شیطان را میبندد و از افتادن در دام حب نفس، غرور و ریاستطلبی جلوگیری میکند؛ توسل به امام زمان هم كاري ساده، بدون هزینه و شیرین است و مبادا ما شیعیان از این امتیازی که نصیبمان شده، غفلت کنیم.
بیانات آيتالله مصباح يزدي(دام ظله)
درجمع تعدادي از دانشجویان دانشگاه امام حسین(ع)؛ قم؛ 97/6/15
زلال بصیرت روزهای پنجشنبه منتشر میشود.