محمود محمدی
پرونده حضور کاروان ورزشی ایران در هجدهمین دوره بازی‌های آسیایی(جاکارتا 2018) با کسب 20 طلا، 20 نقره، 22 برنز و مجموع 62 مدال بسته شد. کاروان ورزشی کشورمان در این دوره از رقابت‌ها پائین‌تر از تیم‌های چین، ژاپن، کره جنوبی، اندونزی و ازبکستان به جایگاه ششم آسیا تکیه زد.
ایران با 280 ورزشکار مرد، 98 ورزشکار زن و در مجموع 378 ورزشکار در 42 رشته ورزشی پا به جاکارتا گذاشت تا بزرگ‌ترین کاروان تاریخ ورزش کشورمان در بازی‌های آسیایی شکل گیرد.
 با این تعداد ورزشکار و از سوی دیگر تاکید مسئولان مبنی بر کیفی بودن کاروان، انتظار اهالی ورزش آن بود که تعداد طلاها نسبت به دوره قبلی افزایش یابد و در صورت امکان کاروان در رده چهارم آسیا قرار گیرد. ولی در پایان مسابقات، هیچ کدام از این انتظارات برآورده نشد زیرا در روز پایانی مشخص شد که یک طلا کمتر از دوره قبلی بازی‌ها کسب کرده‌ایم و در جدول توزیع مدال‌ها هم نه تنها صعود نداشتیم، بلکه با یک پله سقوط در رده ششم آسیا قرار گرفته‌ایم.
این در حالی است که ایران در هفدهمین دوره بازی‌های آسیایی (اینچئون 2014) ، با 276 ورزشکار با کسب 21 طلا، 18 نقره ، 18 برنز و مجموع 57 مدال در رده پنجم آسیا ایستاده بود.
اهل فن در ورزش اعتقاد دارند که بازی‌های آسیایی میدانی است که قابلیت‌های ورزش آسیا در قالب تیم‌ها و رشته‌های مختلف به نمایش درمی آید. در این بازی‌ها با رقابت تیم‌ها و ورزشکاران و نتایج کسب شده از سوی آنها ، اولا عیار و اندازه ورزش هر کشوری آشکار می‌گردد و مشخص می‌شود فراتر از شعارها، حرف‌ها، مصاحبه‌ها‌، تبلیغات و... کشورها از چه رتبه و جایگاهی در ورزش قاره کهن برخوردار هستند.
ثانیا بازی‌های آسیایی فرصت مناسبی است برای اینکه هر کشور، وضعیت فعلی و امروزی ورزش خود را با وضعیت چهار سال قبلش مقایسه کند و ببیند طی این چهار سال (فاصله میان برگزاری دو دوره از بازی‌های آسیایی)‌، پیشرفت داشته، درجا زده و یا عقب‌تر رفته است؟!
با این حساب، حالا فرصت خوبی است که با یک حساب سرانگشتی عملکرد برخی رشته‌های ورزشی را زیر ذره بین بگیریم و ببینیم در کدام رشته‌ها کار شده و خروجی‌اش مطلوب بوده و در کدام رشته‌ها تا به امروز به آنچه که استحقاقش را داشتیم،نرسیده ایم.
نقاط ضعف و قوت کاروان
نگاهی به جدول توزیع مدالها نشان می‌دهد که موفق‌ترین تیم ورزشی ایران در هجدهمین دوره بازی‌های آسیایی، کشتی بود که توانست 5 طلا، 3 برنز و در مجموع 8 مدال کسب کند. این موفقیت کشتی در شرایطی بدست آمد که در ماه‌های منتهی به بازی‌های آسیایی، اختلافات بسیاری میان مدیران ورزش و مسئولان فدراسیون کشتی وجود داشت ولی به رغم تمام مشکلات، کشتی نشان داد که همچنان ورزش اول ایران است. پیش از اعزام تیم کشتی به جاکارتا، مسئولان فدراسیون پیش‌بینی 4 مدال طلا کرده بودند ولی بر روی تشک، کشتی ایران به 5 طلا رسید تا خادم و همکارانش از یک آزمون دیگر موفق و سربلند بیرون بیایند.
بعد از کشتی ووشو با 2 طلا، 4 نقره و مجموع 6 مدال دومین تیم موفق ورزش ایران بود. ووشو نیز از آن رشته‌هایی است که با ثباتی که در مدیریت داشته در چند سال اخیرموفقیت‌های بسیاری را به‌دست آورده است. ووشو در دوره قبلی یک طلا، 2 نقره و یک برنز کسب کرده بود، ولی در این دوره به 2 طلا و 4 نقره رسید که خود نشان دهنده پیشرفت کار در این رشته ورزشی است.
کاراته هم از تیم‌های موفق ایران در بازی‌های آسیایی بود. شاگردان سید شهرام هروی با 2 طلا، 3 نقره، 3 برنز و مجموع 8 مدال سومین تیم موفق ایران در جاکارتا بودند. البته کاراته در دوره قبلی صاحب 3 طلا و 2 برنز شده بود که از نظر مرغوبیت مدال، عملکردش بهتر از این دوره بود.
در ورزش‌های تیمی موفق‌ترین تیم مان کبدی بود که با دو طلای مردان و زنان، قدرت سنتی این رشته ورزشی یعنی هند را کنار زد و برای ورزش کشورمان افتخار‌آفرین شد. ارزش دو طلا در کبدی زمانی چند برابر می‌شود که بدانیم هند در کشورش 5 هزار باشگاه حرفه‌ای کبدی دارد!
در تنیس روی میز‌، مدال نوشاد عالمیان اگرچه از نظر مرغوبیت مثل طلا نبود ولی همین که راکت بدستان پس از 52 سال در بازی‌های آسیایی صاحب مدال شدند، بسیار باارزش بود. همچنین مدال برنز واترپلو هم ارزش بالایی داشت زیرا این تیم پس از 44 سال موفق به افتخار آفرینی در سطح قاره کهن شد.
روی دیگر سکه، نمایش ضعیف برخی رشته‌های ورزشی و اتفاقات منفی برای ورزش ایران در جاکارتا بود. در رشته ورزشی فوتبال نمایش ما بد بود. تیم امید ایران در آخرین بازی مرحله گروهی بدون رعایت اصول جوانمردانه به صورت مصلحتی به تیم میانمار باخت تا صدرنشین نشود، ولی این گونه نشد. تیم امید به عنوان صدرنشین از گروهش صعود کرد تا در مرحله بعدی به کره جنوبی برسد و با نتیجه دو بر صفر شکست بخورد و به تلخ‌ترین شکل ممکن از گردونه مسابقات خارج شود.
در تیر و کمان عملکرد تیم ملی ضعیف بود. در دوره گذشته ایران به یک طلا و یک برنز رسیده بود ولی در این دوره با اعزام 14 ورزشکار تنها یک برنز نصیب کاروان ورزشی کشورمان شد. در کنار ضعف نتیجه‌گیری، اتفاقات عجیبی هم که برای زهرا نعمتی رخ داد، ثابت کرد این رشته ورزشی با مشکلات عدیده مدیریتی روبرو است.
در دوچرخه‌سواری هم بسیار ضعیف نشان دادیم. پیش از اعزام تیم ملی، خسرو قمری رئیس ‌فدراسیون می‌گفت این تیم در جاکارتا 5 مدال کسب می‌کند اما در عمل دستمان حتی به یک برنز هم نرسید!
در بوکس‌، ایران در بسیاری از دوره‌های بازی‌های آسیایی مدال‌آور بود ولی در این دوره یک مدال نیز کسب نکردیم. در همین رشته ورزشی ازبکستان در روز آخر صاحب 4 طلا و 2 نقره شد تا به رده پنجم جدول توزیع مدال‌ها صعود کند.
در قایقرانی که 45 مدال طلا توزیع می‌شد، سهم ورزش ایران صفر بود. این در حالی است که پیش از اعزام امینی رئیس ‌فدراسیون وعده می‌داد ورزشکارانش حداقل 2 طلا کسب می‌کنند.
ورزش جدی گرفته نشده است
در مجموع از نظر نتیجه و تعداد مدال‌های کسب شده، نمایش وعملکرد کلی کاروان ورزش ما قابل قبول و رضایت‌بخش بود ولی همان‌طور که بارها حداقل در همین صفحه ‌اشاره داشته‌ایم، این نتایج و عملکردها بیش از آنکه حاصل تدبیر و برنامه‌ریزی باشد، معلول شانس و توانایی ذاتی برخی ورزشکاران بوده است.
اگر نگاه مان واقع‌بینانه باشد، موفقیت سهراب مرادی یا حسین کیهانی را نمی‌توانیم به حساب برنامه‌ریزی و مدیریت اصولی در ورزش بنویسیم، نقش مدیریت ورزشی زمانی برجسته می‌شود که می‌بینیم زهرا نعمتی به آن شکل از مسابقات کنار می‌رود یا کیانوش رستمی قهرمان المپیک، با افتی فاحش دستش به مدال برنز هم نمی‌رسد!
کسب مدال و ایستادن در رده‌های بالای جدول توزیع مدال‌ها باارزش است ولی خودمان بهتر از رقبای آسیایی می‌دانیم که در ورزش چه کاشته ایم و چه درو کرده‌ایم؛ مثلا اگر در بوکس روی اتفاق و خوش شانسی چند طلا می‌گرفتیم و به رده چهارم صعود می‌کردیم، آیا می‌توانستیم مدعی شویم که در این رشته کار و برنامه‌ریزی کرده‌ایم و به معنای واقعی پیشرفت داشته‌ایم؟!
پیشرفت واقعی در ورزش، یعنی اینکه ما تقریبا در تمام رشته‌ها حرف برای گفتن داشته باشیم نه اینکه اگر کشتی‌، تکواندو یا کاراته را از ما بگیرند، سبد مدال‌آوری‌مان خالی شود.
289 مدال قهرمان مسابقات آسیایی (چین) در 46 رشته ورزشی کسب شده و تنوع مدال‌ها نشان می‌دهد که چین در تمام رشته‌ها سرمایه‌گذاری کرده و به همین علت سالیان سال است که در آسیا آقایی می‌کند. جالب اینکه چین از این 289 مدال، 83 مدالش را در رشته‌های پایه (شنا و دوومیدانی) کسب کرده، آن وقت سهم ما از این دو رشته تنها 3 مدال بوده است!
ژاپن تیم دوم آسیا هم 205 مدالش را در 46 رشته ورزشی کسب کرده و 70 مدال این کشور هم از دو رشته شنا و دوومیدانی بیرون آمده است.
بدون اغراق و تعارف، ورزش ما با سرمایه‌های عظیم مادی و انسانی خود، می‌تواند به جایگاه و اندازه‌هایی بسیار فراتر از آنچه که امروز در آن قرار دارد و ایستاده است، ارتقاء یابد. ولی اینکه چرا چنین نیست و جایگاه و وضعیت فعلی ورزش ایران با توانایی‌های بالقوه آن سازگاری و تناسب ندارد، دلایل و علل مختلف دارد که اگر بخواهیم همه آنها را در یک جمله و عبارت خلاصه کنیم شاید این جمله از کار درآید که: «مسئولان اجرایی، ورزش را جدی نگرفته‌اند.»
منظورمان از مسئولان اجرایی، برنامه‌ریزان و مجریان اصلی امور اجتماعی است و معنی جدی گرفتن ورزش هم فقط شعار دادن و پول خرج کردن و... برای ورزش نیست، بلکه «جدی گرفتن ورزش» بیش از هر چیز به معنای حاکمیت مدیریتی است که برای پیشرفت ورزش «برنامه» داشته باشد،برای اجرای این برنامه از «همت» و «اراده» لازم برخوردار باشد و بالاخره مهم‌تر از همه، بر کاروبار و روند و امور جاری ورزش، اصل «نظارت» را با قوت و حساسیت هر چه بیشتر اعمال کند و بهاء دهد.