بررسی منابع مالی مشکوک در تولید فیلمها- بخش دوم
متهمان اقتصادی چگونه با سوءاستفاده از سینما پول شویی میکنند؟
هدف متهمان اقتصادی و برخی از بانکدارها از سرمایهگذاری در تولید فیلمها چیست؟ ورود پولهای کثیف به سینما چگونه موجب افزایش بیکاری و مشکلات معیشتی در بین سینماگران میشود؟ آیا میتوان با تصویب قوانین، ازجمله تعیین سقف دستمزد بازیگران، این مشکل را بهبود بخشید؟ در ادامه این سلسله گزارش، با داوودتوحیدپرست، کارگردان سینما به گفت وگو پرداختیم و پاسخ این سؤالها را از وی جویا شدیم.
داوود توحیدپرست، کارگردان در گفتوگو با کیهان گفت: منظور از ورود پول مشکوک یا پول کثیف به سینما این است که افرادی، پولهایی که در برخی بانکها یا صندوقها جمع شده تا به معیشت بازنشستگان و فرهنگیان و کارگران کمک کند را وارد سینما و تولید فیلم میکنند. این هم که این پول مجددا سر جای خودش برگردد یا نه معلوم نیست. البته افرادی که سرمایهای را از راهحلال و قانونی به دست میآورند و علاقه مند هستند و در سینما سرمایهگذاری میکنند، پول مشکوک محسوب نمیشود. عیب کار جایی است که پول مردم که در یک بانک یا صندوق ذخیره شده بود به تولید فیلم اختصاص یابد. بهطور مثال، یک نفر از صندوقی پولی را که قرار بوده برای رفاه فرهنگیان مصرف شود را به سینما آورده است.
وی افزود:نحوه سرمایهگذاری پولهای مشکوک هم به طور اقتصادی انجام نمیشود، بلکه برای اهداف خاص، دستمزد بازیگران را تا پنج برابر رقم واقعی افزایش دادهاند و از آن طرف، دستمزد سایر عوامل ثابت مانده است! نتیجه چنین مسئلهای این است که اکثریت فیلمسازهایی که پروانه ساخت گرفتهاند به خاطر بالا رفتن کاذب دستمزد بازیگرها توان تأمین هزینه را ندارند و این باعث بیشتر شدن بیکاری و مشکلات معیشتی در سینما میشود. خود من دو سال است که پروانه ساخت گرفته ام، اما وقتی یک بازیگر معمولی برای بازی در فیلم رقم کلانی را که در توان من نیست پرداخت کنم میخواهد، من چطور باید این فیلم را بسازم؟
این کارگردان درباره نحوه ورود پولهای مشکوک در سینما هم گفت: به طور مثال، مدیر یک بانک با یک فیلمساز یا تهیهکننده ارتباط برقرار میکند و با زد و بندهایی مشابه همان کارهایی که برای پرداخت وامهای کلان بدون دریافت سند و ضامن به افراد خاص انجام میگیرد، مبلغی را برای سرمایهگذاری یک فیلم اختصاص میدهند. این پول مال مردم و قرار بوده در جهت منافع اقتصادی و ایجاد اشتغال هزینه شود اما با ماده تراشی و توجیهات مختلف، وارد سینما میشود. این هم یک نوع پول شویی است.
توحیدپرست درباره هدف متهمان اقتصادی از وارد کردن پولهای آلوده به سینما توضیح داد: این افراد از هوش کاسب کارانه بالایی برخوردارند و میدانند که قرار گرفتن در کنار برندها و افراد مشهور و معتبر در سینما، چقدر به رونق گرفتن کارشان کمک میکند. فقط کافی است که یک بازیگر مشهور درگیر یک معامله تجاری شود، همین باعث میشود که طرف معاملهای که آن بازیگر را وارد این عرصه کرده، اعتماد دیگران را جلب کند و با استفاده تبلیغاتی از فعالیت خود در سینما، سودش را تضمین کند. هدف دوم هم این است که وقتی یک سرمایهگذار با استفاده از پول بادآورده و برداشت شده از یک بانک یا صندوق، توان گردآوردن تعداد زیادی بازیگر مشهور با دستمزدهای بالا در یک پروژه پیدا میکند، به فروش بالا و سود هنگفتی هم دست مییابند. به ویژه اینکه به خاطر بالا رفتن دستمزد بازیگران، دیگران نمیتوانند چنین کاری کنند.
وی تصریح کرد: جای تأسف دارد که میشنویم فیلمسازانی که سابقه مثبتی داشتهاند، امروز وارد چنین زد و بندهایی شدهاند و بدون توجه به منافع بدنه سینما، به بالا رفتن دستمزد بازیگران فیلم جدید خود تن دادهاند و برای همکاری یک بازیگر در چند سکانس، مبالغ میلیاردی پرداختهاند!
توحیدپرست در پاسخ به این پرسش که آیا میتوان با تعیین سقف دستمزد برای بازیگران، این مشکل را حل کرد، گفت: این یک راهحل برای برطرف کردن معضل افزایش غیرمنطقی دستمزد بازیگران است. منظور این نیست که بازیگران پول منطقی نگیرند بلکه با زیاده خواهی و سوءاستفاده مخالف هستیم. در حال حاضر تهیه کنندگان سینمای ایران دارای چهار گروه و اتحادیه هستند. به نظر من مهمترین وظیفه آنها در حال حاضر این است که جلوی افزایش بیدلیل دستمزد بازیگران را بگیرند. چون همان طور که عرض کردم، این مسئله مانعی برای فعالیت فیلمسازی بخش زیادی از کارگردانها و افزایش بیکاری در این عرصه شده است. گروههایی چون اتحادیه تهیهکنندگان و سایر تشکلهای اصلی عرصه تهیهکنندگی باید با هم متحد شوند و جلساتی را برگزار کنند تا این مشکل حل شود. تهیهکنندگان با اتحاد خود به سادگی میتوانند این معضل را برطرف کنند. یعنی میتوان دستمزد بازیگرها را درجهبندی کرد و اگر کسی فراتر از سقف تعیین شده پرداخت کرد، تنبیه شود. اگر تهیه کنندگان در برابر این مشکل با هم متحد شوند، میتوانند فضای سینما را از بسیاری آلودگیها محافظت کنند و ارزش و اعتبار کار سینمایی را بالا ببرند. قطعا در شرایط تعیین قانون و سقف برای پرداخت دستمزد، بازیگران برای حضور در پروژههای سینمایی التماس خواهند کرد.اما متأسفانه در میان تهیه کنندگان، نفوذی حضور دارد، به این معنی که برخی فقط دنبال منافع شخصی خود هستند و حل مشکلات سینما و اجرای عدالت را بر نمیتابند. تاکنون نیز ارادهای برای حل این مسئله دیده نشده است. تهیهکنندههای سینما باید با هر مسئلهای که با عدالت مماس نیست، برخورد کنند. اگر این مسئله حل نشود، نشان خواهد داد که این تشکلها، فاقد لیاقت هستند.