ضرورت رونق هنرهای سنتی و بومی و پتانسیل هایاشتغالزایی- بخش دوم
تلألو سوزن دوزی و درخشش هنر بومی ایرانی- اسلامی
هنر و هنرمندان از مهمترین اجتماعسازان و مولد رونق و موفقیت در کشور هستند. علاوه بر ارزش درونی که هنر برای جامعه دارد گونههای مختلف هنر فواید متفاوتی نیز برای جامعه ارائه میدهد.
هنر بهعنوان محرک اقتصادی، مولد شغل و در نتیجه مولد درآمد مالیاتی برای دولت است. یک بخش هنری قوی میتواند در بخش تجارت فعال شده و به فعالیتهای تجاری تحرک دهد، باعث جذب توریست شده و بخش مالیات کشور را نیز گسترش دهد. تاثیر مستقیم انواع هنرها در احیای استراتژیهای مناطق روستایی، شهرها و مناطق محروم نیز ثابت شده است.
هنر باعث مورد استقبال قرار گرفتن، پرجنبوجوش شدن و مطلوب گشتن اجتماعات میشود. مکانها و اتفاقهای هنری همانند یک آهنربایی که نه تنها هنرمندان، بلکه خانوادهها، مسافران و مشاغل را جذب خود میکنند. داشتن فضای خلاقانه برای مخاطب جذاب باشد میتواند در روند اقتصادی محلی تاثیر مثبت بگذارد.همه این کارها باعث ایجاد مشاغل جدید برای افراد، اتحاد و قویشدن اجتماعات مردمی، نفوذ در احیای رونق محلی و در کنار هم بودن اقشار مختلف میشود و همۀ اینها نیازمند حمایت قوی از طرف بخشهای دولتی خواهد بود.
در سالهای اخیر به علل مختلفی، چون مهاجرت مردم به شهرها، صنعتی شدن، درآمد پایین هنرمندان در برخی رشتهها در کنار سختیهای بسیار آن، برخی از رشتهها منسوخ شده است و آثار به جای مانده از آن تنها در موزهها نگهداری میشود.
هنر سوزن دوزی
نور چشم زنان بلوچ
سیستان و بلوچستان، این خطه گرانقدر ایران اسلامی، با مردمان سخت کوش و خستگی ناپذیرش به عنوان مهمترین خاستگاه یکی از ظریف ترین هنرهای دستی ایرانی شناخته میشود، به گونهای که آنچه ساکنان این منطقه از دیر باز به عنوان پیشکش به میهمانان اهدا میکردند، امروزه به عنوان گوهری گران بها در ایران و جهان شناخته میشود؛ چرا که تلفیقی صمیمانه از صبر و هنر زنان و دختران هنرمندی است که در هیئت سوزن دوزی هایی ظریف و جذاب متجلی یافته و تبدیل به هنرصنعتی ارزنده و بیبدیل شده است؛ به گونهای که باید آن را نور چشم زنان بلوچ نامید و بس.
بدون تردید سوزن دوزی بلوچی را باید در جایگاه والای یکی از اصیل ترین، زیباترین و جالبترین صنایع دستیکشور به حساب آورد که آوازه شهرتش به فرسنگها دورتر از این خاک رسیده و مردم بسیاری از نقاط مختلف جهان، بلوچستان را به پشتوانه این هنر ارزشمند میشناسند، هر جا که رد پایی از زنان بلوچ دیده شود، سوزن دوزی نیز عظمت خود را نشان میدهد.
این هنرصنعت که بیانگر خصوصیات و ویژگیهای هر منطقه از سیستان و بلوچستان است و در آن ذوق و خلاقیت زنان سوزن دوز به صورت طرح های سنتی محلی به زیباترین شکل بر
تاروپود پارچه نقش میبندد، امروزه در میان صنایع هنری و سنتی کشور در جایگاه بالایی قرار دارد.
زنان و دختران بلوچ با سوزن دوزی زندگی میکنند و آن را همچون خوردن غذا و تنفس هوا واجب میدانند. قدمت این هنر و رواج آن در همه مناطق بلوچستان به حدی است که از آن به منزله هویت، موجودیت و شناسنامه فرهنگی این قوم یاد میشود.
هر دختری بهموازات آموزش اصول زندگی، سوزن دوزی را نیز فرامیگیرد و با نقوشی هندسی جهانی خیالانگیز را به نمایش میگذارد. هویت فرهنگی زنان و دختران بلوچ موجب شده تا تمامی آنان، چه افرادی که در ایران و در استان سیستان و بلوچستان زندگی میکنند و چه آنهایی که در پاکستان، افغانستان یا در دیگر نقاط دنیا سکونت داشته از فقیر و غنی، از لباسهای سوزن دوزی شده استفاده میکنند.
آفت دلالان
در بازار سوزن دوزی ایرانی
سوزن دوزی از جمله هنرهای از یاد رفته ایران است که منبع درآمد خوبی برای بسیاری از خانوادههای بلوچ بهحساب میآید، هنر ظریف و پر سابقهای که هیچکس بهدرستی نمیداند از چه زمانی در ایران آغاز شده است؟ اما در طول هزاران سال با دست پرتوان زنان بلوچ و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و تاکنون زنده مانده و اقتصاد خانواده را در این منطقه تحتالشعاع قرار داده است، به گونهای که در مناطق شهری و روستائی بلوچستان کمتر زن یا دختری را میتوان یافت که با این هنراصیل و ارزنده آشنایی نداشته باشد. یک زن سوزن دوز بلوچ که به تازگی اقدام به اجرای این فعالیت کرده است، برایمان میگوید: «سوزندوزی، هویت و اصالت زنان بلوچ است.»
وی همچنین ادامه میدهد: «همه روزه 16 نفر از زنان ساکن در روستا از ساعت 8تا 11صبح در این کارگاه مشغول به فعالیت هستند وماهانه بین 10تا15میلیون تومان درآمد محصولات ما میشود. هر ماه پس از کسر پول مورد نیاز برای خرید مواد اولیه، مابقی پول بین سوزن دوزان تقسیم میشود.»
این زن هنرمند بلوچ میافزاید: «این فعالیت را در راستای گسترش هنرهای اصیل بلوچ آغاز کردهام که اگر دلالان محصول ما را خریداری نمیکردند، بیشک درآمدمان بیش از این ارقام میبود و افراد بیشتری جذب این کار میشدند.»
در پایان میگوید: «بیمه افراد فعال در این کارگاه نیز به عنوان یک برنامه کاری در دست پیگیری است و امیدوارم مسئولان مربوطه به ما کمک کنند.» با وجود بیمهریها و عدم حمایتهای دولتی، بسیاری از زنان و هنرمندان قدیمی بلوچدوزی بدون توجه به بیمهریها و عدم توجه مراکز فرهنگی و بدون هیچ چشمداشتی، این هنر در شرف انقراض را زنده نگه داشتهاند و با اینکه برای آنان این هنر زمینه شغلی نداشته و سودجویان آثار فاخرشان را به قیمتی ناچیز خریداری کرده تا در شهرهای دیگر به فروش برسانند این هنر را برای دل خود ادامه داده وبه اندک درآمد مالی آن برای گذران زندگی
دل بستهاند.