معضل ترجمه غلط از برجام تا پالرمو
در حالی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو دارای غلطهای فراوان و فاحشی است که ترجمه دولت از برجام نیز دقیقاً دارای همین ایراد بود. همانطور که غلطهای ترجمهای فاحش در برجام مشکلآفرین شده است، غلطهای ترجمهای دیگر متون بینالمللی همچون لایحه الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو نیز میتواند مشکلات متعددی برای کشورمان ایجاد کند.
سرویس سیاسی-
در روزهای گذشته «الهیار ملکشاهی» رئیسکمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی گفته بود:«در نشست اخیر کمیسیون قضایی مجلس، لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون پالرمو (مبارزه با جرائم سازمان یافته فرا ملی) اعاده شده از سوی شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت».
ملکشاهی افزود:«ایراد شورای نگهبان به لایحه الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو این بود که متنی که دولت به عنوان لایحه پیشنهادی ترجمه کرده و آن را به مجلس تقدیم کرده با متن اصلی آن تطابق نداشته و دارای اختلافات زیادی است و در همین راستا لازم است تا دولت در ارائه لوایح خود به مجلس دقت لازم را داشته باشد تا این اتفاق نیفتد چرا که ما به لایحهای که از طرف دولت میآید اعتماد میکنیم».
وی تاکید کرد:«مقرر شد تا نامهای خطاب به رئیسجمهور بنویسیم و از وی بخواهیم که این موضوع را بررسی کند و ترجمه صحیح متن به مجلس ارائه شود و به زیرمجموعهای که این لوایح را تنظیم میکند تذکر لازم داده شود چرا که این لوایح در هیئت وزیران بررسی و تصویب میشود».
در حالی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو دارای غلطهای فراوان و فاحشی است که ترجمه دولت از برجام نیز دقیقاً دارای همین ایراد بود.
واژههای دوپهلو
در طول مذاکرات هستهای دولت یازدهم، منتقدان و از جمله کیهان از تیم مذاکرهکننده خواسته بودند که مذاکرات به روال تعریف شده در عرف دیپلماتیک، به زبان فارسی صورت بپذیرد و متن کامل توافق نهایی به دو زبان فارسی و انگلیسی که هر دو قابل استناد باشند نوشته و منتشر شود. این خواسته که در صورت تسلط کامل مذاکرهکنندگان به زبان انگلیسی نیز برای پیشگیری از سوءاستفاده حریف ضرورت داشته و معمول و شناخته شده است، مورد توجه تیم کشورمان قرار نگرفت و نتیجه آنکه طرف مقابل در برخی از مواد و بندهای حساس از واژههای دوپهلو استفاده کرد و از آنجا که متن فارسی توافق وجود ندارد، این ترفند حریف هماکنون نیز مشکلآفرین شده است.
علیاکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی-شهریور ۹۵- گفته بود:«اگر ما وقتی برجام را تنظیم میکردیم دقت بیشتری میکردیم این فرصت برای آمریکا پیش نمیآمد که از این قابلیت تفسیر بودن ]برجام] سوءاستفاده کند».
ترجمه غلط!
بی توجهی اعضای تیم مذاکرهکننده هستهای در دولت یازدهم به واژههای دوپهلو در برجام حتی موجب تمسخر آنها از سوی مقامات آمریکایی شد.
«وندی شرمن» مذاکرهکننده هستهای ارشد دولت باراک اوباما رئیسجمهور سابق آمریکا - فروردین 96(مارس 2017)- در اندیشکده وودروویلسون با لحن تمسخرآمیز گفت:«LIFT لغتی است که در زبان انگلیسی به معنی معلق نگاه داشتن و یا موقتا متوقف کردن است، اما طرف ایرانی LIFT را به معنای پایان دادن و خاتمه دادن - REMOVE - تلقی میکرد و به همین علت نیز، ما از این لغت استفاده کردیم!».
روزنامه کیهان-15 فروردین 94- چند ماه پیش از امضای برجام، در مطلبی با عنوان «برد- برد نتیجه داد هستهای میرود تحریمها میماند!» نوشت: «با توجه به محتویات توافق، این نتیجه به دست میآید که آنچه طرف غربی در این مذاکرات به دست آورد، شفاف، قابل شمارش و الزامآور است و در مقابل آنچه ما به دست آوردیم مبهم و قابل تفسیر است».
در این گزارش تاکید شد: «معماری تحریمهای مرتبط با هستهای ایالات متحده در بخش اعظم دوره توافق حفظ شده و امکان بازگشت فوری آنها در صورت بروز مورد جدی عدم کارایی را فراهم میکند».
گزارش فوق تصریح کرد که با این رویکرد، در نهایت ضمن از دست رفتن تواناییهای هستهای کشورمان، تحریمها پابرجا خواهد ماند.
فکت شیت آمریکایی
در فروردین ماه 94 مقامات آمریکایی در اظهارات جداگانه از متن تنظیم شده توسط خود(فکت شیت آمریکایی) به عنوان «پارامترهای حاکم بر توافق نهایی» یاد کردند. در آن مقطع زمانی، اظهارات آمریکاییها توسط مقامات دولتی کشورمان تکذیب شد اما گذر زمان نشان داد که آن اخبار درست بوده است.
پس از انتشار فکت شیت آمریکایی، مقامات دولت آقای روحانی بدون اینکه سندی را به عنوان بیانیه منتشر نمایند از توافقاتی صحبت میکردند که دستاوردهای آن تاریخی است و تمام خطوط قرمز و منافع استراتژیک ایران تامین شده است اما حاضر نشدند در مقابل تمام فشارها و انتقادها فکت شیت مورد نظر خود را - که فیالواقع پشتوانه و منبع و مستند تحلیلها و اطلاعرسانیهاست - منتشر نمایند و تعجب برانگیزتر اینکه حتی حاضر نشدند با صدور بیانیه رسمی، به مفاد فکت شیت منتشره آمریکایی (بخوانید قرائت و تفسیر غربیها از بیانیه مشترک) اعتراض کنند. و زمانی هم که مطالبات عمومی برای انتشار جزئیات توافق به اوج خود رسید، ابتدا رئیسسازمان انرژی اتمی اعلام کرد فکت شیت ایرانی نوشته شده و نزد ظریف است و ظریف هم معتقد بود نیازی به انتشار فکت شیت ایرانی نیست و در نهایت رئیسجمهور در اظهار نظری عجیب گفت فکت شیت ایرانی قبلاً منتشر شده است. حتی پیش از نسخه آمریکایی آن!
گفتنی است اندیشکده آمریکایی مدیریت بحران 14 ماه قبل از امضای برجام متنی را منتشر کرد که دقیقاً همان متن برجام بود. جزئیاتی همچون تعداد سانتریفیوژها بعد از توافق و حتی اینکه مثلا سانتریفیوژهای جمعآوری شده در کدام سالن نظنز باید انبار شوند در این متن آمده است!
«وندی شرمن»- اسفند 96- بااشاره به این موضوع گفته بود:«وقتی ما تصمیم به مذاکره با ایران گرفتیم، قبل از آنکه مذاکرات را شروع کنیم، یک توافقنامه کامل ۱۰۰ صفحهای نوشتیم؛ بنابراین [از قبل[ میدانستیم به چه چیزهایی میخواهیم برسیم. این توافقنامه به طرز باورنکردنی، مفصل و فنی بود».
«فرد کاپلن» روزنامهنگار مشهور آمریکایی و ستوننویس روزنامههای نیویورک تایمز، نیویورکر، آتلانتیک و اسلیت آنلاین و مؤلف چند کتاب در زمینههای نظامی و جنگ هستهای- آذر 92 (نوامبر 2013) - طی مقالهای با ابراز تعجب نوشت:«چند هفته پیش یک مقام رسمی ارشد کاخ سفید از من و چند روزنامهنگار دیگر دعوت کرد تا نظر ما را درباره پیشنویس توافقنامهای که قرار بود اوباما در مذاکره 1+5 با ایران به طرف ایران پیشنهاد کند جویا شود. وقتی متن پیشنویس توافقنامه را دیدیم، آن را کاملاً یکسویه ارزیابی کردیم و همه ما بر این باور بودیم که ایرانیها هرگز این متن را نخواهند پذیرفت و به شرایطی که در آن آمده است تن نخواهند داد. پیشنویس توافقنامه به گونهای بودکه هیچیک از مواد آن نمیتوانست با اعتراض یک آمریکایی، یک اسرائیلی و یا یک عرب متعصب روبهرو شود. اما امروز که متن توافقنامه یکشنبه ژنو منتشر شد با کمال تعجب دیدم همان پیشنویسی است که چند هفته قبل دیده بودم و اکنون تیم هستهای ایران، برخلاف انتظار ما، بدون کمترین تغییری در متن پیشنویس به آن تن داده و پذیرفته است».
رویکرد مشکل آفرین
همانطور که غلطهای ترجمهای فاحش در برجام مشکلآفرین شده است، غلطهای ترجمهای دیگر متون بینالمللی همچون لایحه الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو نیز میتواند مشکلات متعددی برای کشورمان ایجاد کند.
لازم و ضروری است که از یکسو دولت با جدیت از تکرار ایناشتباهات فاحش جلوگیری کرده و از سوی دیگر مجلس شورای اسلامی نیز از طریق مرکز پژوهشهای این قوه، متون بینالمللی را به صورت دقیق ترجمه کرده و از تکرار اینگونهاشتباهات فاحش جلوگیری کند چرا که کشور باید هزینه این ترجمههای غلط را سالهای متمادی بلکه تا ابد بپردازد.