نقش وحدت‌کلمه در پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی - بخش پایانی
صفوف گره خورده انقلابیون سد راه دشمنان
گالیا توانگر
رمز پیروزی ما همین وحدت كلمه و هم پیوستگی ما به هم بود. رمز پیروزی ما توجه به خدای تبارك و تعالی و پاسداری اسلام بود. (صحیفه امام(ره)، ج16، ص 416)
شما را هوشیار می‌كنم به اینكه از تفرقه به هر صورتی كه هست پرهیز كنید. هر چیزی كه موجب تفرقه می‌شود از او پرهیز كنید. هر شعاری كه موجب تفرقه می‌شود از او پرهیز كنید. هر تحصنی كه موجب تفرقه می‌شود از او پرهیز كنید. هر راهپیمایی كه موجب تفرقه می‌شود از او پرهیز كنید. (صحیفه امام(ره)، ج12، ص 76)
وحدت به این معنی نیست که فقط یک فکر و سلیقه وجود داشته باشد که چنین چیزی عملی نیست. انسان‌ها نظرات و افکار متفاوت و مخالف یکدیگر دارند و این طبیعی است، مهم این است که با داشتن این اختلاف نظرها، در رسیدن به یک هدف و مقصد واحد بتوانند اختلاف‌ها را کنار بگذارند و با هم متحد شوند، نه این که دشمن هم باشند و باعث آسیب رسیدن به کشور شوند. امام خمینی(ره) وحدت و اتّحاد اقشار مردم را برای آبادانی و نجات کشور، برای حفظ نهضت انقلابی ایران و برای مقابله با دشمنان لازم و ضروری می‌دانستند.
وحدت، دلیل عجز دشمنان
در تضعیف جمهوری اسلامی
وحدت کلمه، رمز پیروزی ملت ایران در مراحل مختلف بوده و امروزه نیز مهمترین وسیله ملت ما برای مقابله با تحریک‌ها و توطئه‌هاست. باتوجه به سرگذشت دوران ده ساله و تأمل در حوادث آن، که حاکی از آسیب‌ناپذیری جمهوری اسلامی در برابر انواع توطئه‌های دشمنان داخلی و خارجی است، اهمیت وحدت و یکپارچگی ملت و مسئولان بیشتر آشکار می‌شود.
رضا احمدیان یک فعال دانشجویی برایمان درباره ضرورت حفظ یکپارچگی در برابر توطئه‌های دشمنان می‌گوید: «ملت ایران و مدیران کشور، باید بر گرد اصول اساسی نظام جمهوری اسلامی مجتمع گشته و همه توان و نیروی خود را برای تحقق و حراست از آن متمرکز کنند و هیچ خواسته و شعار و هیچ انگیزه فردی و گروهی و قومی و فرقه‌ای نتواند فرد و یا جمعی را از تلاش برای آن اصول و رسیدن به هدف‌های نظام جمهوری اسلامی باز دارد. همه ملت رشید ایران، مخصوصا آنان که سخن و عملشان در معرض قضاوت و توجه دیگران است، باید صفوف خود را متحد و مرصوص ساخته، با وحدت و همکاری و با گام‌های استوار، به سوی اهداف عالیه اسلام، قدرتمندانه حرکت کنند و دشمنان کمین گرفته را که مترصد فرصت هستند، مأیوس سازند.»
وی ادامه می‌دهد: «رسانه‌های خبری بیگانه که مظهر تمایلات و سیاست‌ها و نیات خصمانه و اغراض خبیث سردمداران سیاست‌های جهانی‌اند، برروی هر کلمه و هر اشاره‌ای که از آن، بوی اختلاف و دودستگی استشمام شود و یا بتوان چنین وانمود کرد، شدیدا حساسیت نشان داده و با بزرگ کردن نکته‌های ریز و مطرح ساختن استنباط‌های دروغین از گفته‌ها و نوشته‌ها در ایران، به طور دایم در تلاشند که شاید بتوانند تصویری مشوش و آلوده به اختلافات و زدوخورد داخلی از ایران اسلامی که بحمدالله برخوردار از وحدت و یکپارچگی کم‌نظیری است به مردم ایران و جهان ارایه دهند و زمینه دو دستگی و نفاق را با این وسوسه‌ها به وجود آورند. اینها همه نشانه آن است که امروزه دشمن از همه راه‌ها برای تضعیف جمهوری اسلامی عاجر مانده و بدخواهانه در کمین اختلافات داخلی و شکست وحدت عمومی نشسته است.»
از جنبش سید جمال‌الدین اسدآبادی تا نهضت امام خمینی (ره)
وحدت و وفاق ملی یکی از ضرورت‌های حتمی جامعه است که در مواجهه با تهدیدات بیرونی و چالش‌های درونی، بهترین راهکاری است که می‌توان اتخاذ کرد. واژه «وفاق ملی» که امروزه از آن یاد می‌کنیم به معنی «وحدت» و «یکپارچگی» ملی است و نباید آن را با «یکدستی» و «یکسانی» معادل دانست؛ یعنی «وفاق ملی» را باید در کنار پذیرش اصل اختلاف در جامعه معنا کرد و وجود وفاق را مستلزم قبول اصل اختلاف در جامعه دانست.
مهدی صابری کارشناس ارشد تاریخ انقلاب اسلامی‌توضیح می‌دهد: «ماهیت وحدت با توجه به گستره آن درعرصههای مختلف، از طرف امام خمینی(ره) مبانی خاص داشته است. به همین دلیل این وحدت از وحدت ملی تا وحدت روشی و عملی و وحدت عرفانی و وحدت امت اسلامی در نوسان است و باید وحدت مورد نظر ایشان را در همان حوزهای كه بدان میپرداختهاند، مورد بررسی قرار داد، نه اینكه حكمی كلی در تمام زمینههایی كه سخن از وحدت آوردهاند، صادر كرد و این همان وحدتی است كه می‌توان از آن به وحدت معقول و یا وحدت استراتژیك یاد كرد.»
این کارشناس تاریخ انقلاب اسلامی در ادامه توضیح می‌دهد: «وحدت گرچه در ادبیات اسلامی كاربرد و نقش اساسی دارد، اما در ادبیات سیاسی رایج كمتر مورد بررسی قرار گرفته است و آنچه در این زمینه بهكار رفته، بیشتر مفاهیمی است كه برتری یك شیوه و یا تفكر را به دنبال داشته و بیشتر كاربرد خارجی دارد؛ مفاهیمی چون ناسیونالیسم، پان عربیسم، پان تركیسم و... از این دسته بهشمار میرود، اما مفهوم وحدت در اندیشه سیاسی اسلام علاوه بر كاربرد در حوزه داخلی و خارجی، در هر مورد نمود مختلفی دارد. برای مثال وقتی سخن ازوحدت امت اسلامی به میان می‌آید، به معنی برداشتن مرزهای جغرافیایی نیست، بلكه به معنی وحدت عمل و درك متقابل در خصوص موضوعات مشترك، حول مصالح اسلامی است. از طرف دیگر، وقتی در محیط داخلی سخنی از وحدت بهمیان می‌آید، نهتنها به معنی وحدت تفكر یا سلیقه است، بلكه به معنی وحدت عمل در زمینه منافع ملی، اسلامی و قانون اساسی است؛ چیزی كه امروزه از آن به وفاق اجتماعی و یا انسجام داخلی و یا وحدت ملی یاد می‌شود.»
این مورخ در جمع بندی صحبت‌هایش می‌گوید: «از دیرباز از زمان سید جمال‌الدین اسدآبادی تا زمان امام خمینی(ره)، مفهوم وحدت كاربرد زیادی داشته است.»
وحدت و همدلی نیروهای انقلابی برای حفظ نظام
دشمن‌شناسی و دشمن‌ستیزی، مقابله با منفعت‌جویی‌های قدرت‌های بزرگ در كشورهای اسلامی، ممانعت از نفوذ بیگاناگان درامور داخلی كشور از دلایل مهم حفظ وحدت و یکپارچگی در برابر دشمنان جهان اسلامند.
سودابه رحمان‌زاده کارشناس علوم سیاسی برایمان می‌گوید: «امام خمینی(ره) همان طور كه پیروزی نهضت را مدیون وحدت و همدلی تمام قشرهای جامعه می‌دانستند، حفظ نظام را در تمام مقاطع بر اساس محور وفاق میسر می‌داند؛ لذا بر لزوم وحدت بین مردم و حفظ برادری و اخوت در تمامی احوال تأكید داشتند و آنرا برای حفظ اصلاح امری واجب و ضروری بر می‌شمردند. امام‌خمینی(ره) حفظ وحدت ملی و حضور آحاد و اقشار مردم در صحنه را موجب رفع فشارهای خارجی می‌دانسته واز نظر ایشان پیروزی انقلاب اسلامی منافع بسیاری از كشورها و ابرقدرت‌ها را به خطر انداخته است؛ از این رو طبیعی است كه قدرت‌های بیگانه برای دستیابی به منافع از دست رفته خود همواره درصدد شیطنت‌های مختلف می‌باشند.»
وی ادامه می‌دهد: «امام خمینی(ره) علاوه بر تشویق ملت و دولت به تحكیم وحدت در مقابل بیگانگان و دشمنان نظام كشور را به ریشه‌ها و عوامل ایجاد تفرقه و جدایی در میان ملت اشاره می‌كردند. ایشان دشمن‌شناسی و شناخت بیگانگان و توجه به تلاش قدرت‌های بزرگ برای تأمین منافع استعماری خود را موجب تحقق وحدت ملی برمی‌شمردند. امام‌خمینی(ره) معتقد بودند كه وحدت درونی در جامعه اسلامی ایران با تحقق وحدت بیرونی بین ممالك اسلامی ارتباط و تداوم دارد.»
وظیفه مسلمانان
در جهت تحکیم وحدت
علاوه بر کلیه مواردی که ذکر شد و هر مسلمانی باید خود را ملتزم به رعایت آن بداند تا به هر نحوی نقشی در ایجاد اتحاد در جامعه اسلامی خود داشته باشد؛ اما ذکر این نکته نیز خالی از لطف نخواهد بود که تعمیق روابط حسنه و معاشرت‌های اسلامی نیز در تقویت روحیه اتحاد تأثیر گذار است.
مریم محمدی یک فرهنگی می‌گوید: «بدون تردید، ایجاد روابط سالم و پسندیده در افراد جامعه، موجب اطمینان آنان به یکدیگر و اتحاد خواهد شد و هر قدر هم فضایل اسلامی و سجایای اخلاقی، دوستی و محبت آنان زیاد شود این اتحاد مستحکم‌ترخواهد شد.»
وی ادامه می‌دهد: «قرآن کریم با بهره‌گیری از شیوه‌های کارآمد تربیتی در این مسیر کوشیده و پیروان خود را هدایت می‌کند. امانتداری، صله رحم ، راستگویی، عیادت از بیماران، کمک به مستمندان، خودداری از آزار دیگران، رعایت حقوق فردی و اجتماعی سایر مسلمانان، پرهیز ازغیبت انسان‌های دیگر، انفاق، احسان، عفو و گذشت از جمله آموزه‌های قرآن کریم و حضرات معصومین(ع) هستند که با رعایت آنان و به‌کار بستن معاشرت صحیح منطبق با این آموزه‌ها ما شاهد انسجام بیشتر صفوف مسلمین خواهیم بود.»
این فرهنگی در تکمیل صحبت‌هایش تاکید می‌کند: «افزایش درگیری‌های منطقه و تشکیل متعدد گروه‌های تروریستی که نه تنها آرامش منطقه، بلکه آرامش اربابان خود را که زمانی به وسیله همین اربابان تغذیه فکری و حتی در بازه‌ای تغذیه تسلیحاتی می‌شدند را سلب کرده و به یک معضل جدی برای جامعه جهانی تبدیل شده است و همچنین تلاش دشمن برای بسط دادن این گروه‌ها با اندیشه ضربه زدن به اسلام ناب ضرورت وحدت را دوچندان کرده است. یعنی دشمن در تلاش است تفکر وحشیانه عده‌ای وهابی و سلفی را در قالب تفکر اسلامی برای مردم خود تبیین کند، اندیشه این تروریست‌ها به تعبیر امام‌خمینی(ره) برگرفته از اسلام آمریکایی می‌باشد و با استفاده از همین اسلام آمریکایی که از دو زیر مجموعه اسلام سکولار و اسلام متحجر پدید آمده است، سعی در تشکیک افکار عده‌ای عوام الناس دارد و با توجه به این که تئورسین‌ها و رهبران دینی و اکثر آیات عظام در کشورهای مسلمان به این اتحاد نظر رسیده اند که ظهور عناصری چون داعش در نتیجه عدم وحدت بین مسلمانان می‌باشد. بر همین اساس وظیفه مسلمانان سنگین‌تر می‌شود، چرا که فقط با تفکر اسلام ناب محمدی می‌توان در برابر این فتنه‌ها ایستاد و طرح تفکر اسلام ناب نیز به نتیجه نخواهد رسید، مگر در سایه تعاملی سازنده با دیگر مسلمانان که فقط با وحدت امکانپذیر می‌باشد.»
مقابله با تحریف سخنان امام(ره)
بازخوانی اصول امام(ره) برای جلوگیری از تحریف شخصیت امام خمینی(ره) رهنمودهای مقام معظم رهبری است که اغلب در سخنرانی‌هایشان مطرح می‌کنند.
مقام معظم رهبری در یکی از سخنرانی‌هایشان با تأکید بر اینکه تحریف شخصیت امام(ره) خطر بزرگی است، فرمودند: بازخوانی اصول امام(ره) مانع تحریف شخصیت امام خمینی(ره) می‌شود.
رهبر معظم انقلاب فرمودند: «خطر بزرگ تحریف شخصیت امام خطر بزرگی محسوب می‌شود، آن راهی که می‌تواند مانع از این تحریف شود، بازخوانی اصول امام است. امام را نباید به عنوان صرفاً یک شخصیت محترم تاریخی، مورد توجه قرار داد، بعضی این‌جور می‌خواهند امام را بشناسند و بشناسانند و این غلط است.»
یکی از محورهایی که در سال‌های پس از انقلاب خصوصاً پس از فتنه 88 دستاویزی برای تحریف شخصیت امام خمینی(ره) قرار گرفته است، مسئله «وحدت» بین گروه‌ها و اقشار مختلف است. کتاب اصولگرایی در اندیشه امام خمینی(ره)که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است به بررسی موضوع «وحدت» از اصول امام خمینی(ره) می‌پردازد.
از این رو می‌توان مسئله «وحدت» را یکی از اصول امام خمینی(ره) عنوان کرد، زیرا از دیدگاه امام خمینی(ره) تحقق جمهوری اسلامی (به‌عنوان حکومتی مطلوب و شایسته)، حاصل وحدت بود. درواقع، وحدت عامل ضروری تشکیل حکومت و تشکیل حکومت عامل ضروری حفظ وحدت بود. این دو ملازم یکدیگرند. حکومت عدل الهی با اعتصام به حبل‌الله و برای ایجاد و استمرار این اعتصام به‌وجود می‌آید. به تعبیر حضرت امام، وحدت برای حفظ نظام لازم و حکومت برای تأمین وحدت ضروری است.