نگاهی به ترافیک فصل مدرسه در کلانشهرها و راههای مهار آن- بخش دوم
توسعه حمل و نقل عمومی کلید باز شدن قفل ترافیک
صبح زود خودرو شخصی خود را روشن میکنید تا فرزندتان را به مدرسه برسانید. اگر چه استفاده نکردن از وسایل حمل و نقل عمومی گاه به خودخواهی شهروندان تلقی میشود اما روی دیگر سکه پای لنگ سیستم حمل و نقل عمومی در کلانشهرها به ویژه تهران است. البته بماند قصه پر غصه برخی از افراد که صرفا برای چشم و همچشمیها و جهت رفت و آمد فرزندشان به مدرسه - که تنها یکی دو خیابان با خانه فاصله دارد - از خودرو شخصی یا سرویس استفاده میکنند. چرا همین فرصت قدم زدن صبحگاهی با فرزندمان تا مدرسه را برای بیشتر با او بودن و بیشتر گفتوگو کردن و نیز مهار ترافیک بهره نگیریم؟
ترافیک تهران همواره گوی سبقت را از مطالعات کارشناسی و دستاوردهای آن میرباید و جلوتر از آن حرکت میکند. مدیران شهری در تکاپوی حل مسئله، تدابیر گوناگونی اتخاذ میکنند که غالبا به صورت مُسکنهای مقطعی، تنها به طور مقطعی بیماری را التیام میبخشد. یکی از راههای کاهش ترافیک، استفاده مردم از سامانههای حمل و نقل عمومی است، اما به دلیل ازدحام جمعیت و فشردگی شدید مسافران در واگنهای مترو و اتوبوسهای بیآر.تی در ساعات پر رفت و آمد که موجب ایجاد آسیبهای روحی و روانی بر مسافران میشود، بخش قابل توجهی از مردم ماندن در ترافیک و استفاده از ماشینهای شخصی را به استفاده از اینگونه سامانهها ترجیح میدهند.
رفتار ترافیکی شهروندان
و شرایط بحرانی ترافیک تهران
رفتار ترافیکی شهروندان مهمترین عامل در ایجاد شرایط کنونی ترافیک تهران است.
وحید خدری راننده تاکسی درحالی که از توقف یک وانت بار در میانه خیابان عصبی و کلافه است،چند بار روی بوق میزند و میگوید: «این حوالی چند مدرسه قرار دارد،اما همین بیملاحظگیها سبب رقم خوردن صبحی وحشتناک با ترافیک سنگین میشود که به کابوسی تلخ میماند.»
بار وانت نوشابه است و متعلق به یکی از مغازههای نزدیک مدرسهای است. با این پارک نابجا کل خیابان راه بندان شده و راننده چند سرویس مدرسه نیز بوق زدن را به نشانه اعتراض در پیش گرفتهاند.
این راننده تاکسی ادامه میدهد: «خیال میکنند چون اینجا مغازه دارند، کل خیابان در قرق آنهاست! واقعا باید برای این قبیل خودخواهیها متاسف شد.»
بعد هم رو به راننده وانت داد میزند: «یکباره میآمدی کل خیابان را میبستی. مرد حسابی بچههای مردم میخواهند بروند مدرسه، راه را بستهای، انگار خیابان ملک پدری ات است!»
متاسفانه مشاجره بالا میگیرد و در جلو نگاه بچهها چند حرف زشت هم رد و بدل میشود. اینگونه صبح مدرسه با زشتترین تصاویر رقم میخورد؛ در حالی که وانت میتوانست در کوچه کناری پارک کرده و کارگران جعبهها را چند قدمی تا مغازه حمل کنند.
رانندگان در تهران کمتر حقوق دیگران را رعایت میکنند و متاسفانه تضییع حق سایرین را که از رفتارهای ضد ارزشی است، ارزش میدانند و این مسئله در ابعاد مختلف به تشدید ترافیک دامن میزند. عدم رعایت رانندگی بین خطوط و فاصله قانونی بین دو خودرو، سرعت غیر مجاز و سبقت خطرناک خودروها، عدم استفاده از چراغ راهنما، تغییر مسیر ناگهانی، رعایت نکردن حق تقدم، عدم احترام به خطوط عابر پیاده و به طور کلی قانونگریزی در عبور و مرور همگی جزو هزار و یک مشکل و تخلفی است که هر روز بر گرههای ترافیکی پایتخت میافزایند و آن را کورتر میکنند.
اکبر شهران پور راننده دیگری در پاسخ به این سؤال که مهمترین دلایل عدم مهار ترافیک در کلانشهر تهران چیست؟ برایمان میگوید: «استفاده بیرویه از خودروی شخصی و ارتکاب انواع تخلفات رانندگی از یک طرف و عدم تفاهم بین مدیران دستگاههای تصمیمگیر از طرف دیگر، زرنگی دانستن تخلف در کشور، عدم ایجاد محدودیت مهم برای متخلف، یاد نگرفتن فرهنگ استفاده صحیح از خودرو توسط شهروندان، هجوم خودروها به معابر و... همه از دلایل سنگینتر شدن ترافیک تهران است. البته موارد آن قدر زیادند که اگر تا فردا هم برایتان لیست کنم، بازهم کم است.»
با نگاهی به لیست چیده شده این راننده به خوبی میتوان درک کرد که اولین دلیل ایجاد گرههای کور ترافیکی خود ما هستیم.
پارک دوبل در اطراف مدرسه ممنوع!
محسن پورسیدآقایی معاون حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران از توافقی جدید با آموزش و پرورش به منظور کاهش گرههای ترافیکی اطراف مدارس خبر داده و میگوید: «بسیاری از گرههای ترافیکی در هنگام پیاده و سوار کردن دانش آموزان و به واسطه تجمع خودروهای سرویس مدارس در معابر نزدیک و منتهی به مدارس ایجاد میشود، از این رو با هماهنگی آموزش و پرورش مقرر شد،طی بخشنامهای به مدارس ابلاغ شود،درصورت امکان در حیاط مدارس را بازکنند تا خودروها در داخل محوطه مدرسه نسبت به سوار و پیاده کردن دانشآموزان اقدام کنند.»
وی ادامه میدهد: «در حال حاضر افزایش 30 درصدی ترافیک را همزمان با آغاز سال تحصیلی در پایتخت شاهد هستیم. به رغم اقدامات صورت گرفته به منظور کنترل و مدیریت ترافیک پایتخت باید شهروندان با مدیریت سفرهای غیرضروری خود در کنترل ترافیک موثر باشند. بدون همکاری شهروندان و تنها با برنامهریزی و مدیریت، نمیتوان ترافیک را کنترل کرد.»
پورسید آقایی در ادامه به والدین توصیه میکند در صورتی که فرزندان خود را به مدارس میبرند با رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی از تجمع و پارک دوبل در اطراف مدارس پرهیز کنند؛ چرا که باعث گرههای ترافیکی در معابر خواهند شد.
آموزش به دانش آموزان
بازوی قدرتمند مهار ترافیک
آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی باید از سالهای آموزش ابتدایی با جدیت آغاز شود. همه ما به خوبی میدانیم که این سالها برای نهادینه کردن احترام به قانون به ویژه رعایت و احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی دوران طلایی محسوب میشود.
طرح پلیس مدرسه هنوز هم یکی از بهترین طرحها برای انتقال قوانین راهنمایی و رانندگی به بچهها محسوب میشود.
عاطفه زندیان مادر یک دانش آموز ابتدایی که آرم پلیس مدرسه را به گردنش آویخته برایمان میگوید: «فرزندم جزو فعالان پلیس مدرسه است. در کل فامیل همه میدانند که چقدر دقیق و نکته سنج در رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی است؛ حتی به من و سایر افراد فامیل که مرتکب اشتباهی در رانندگی شان میشوند، فوری تذکر میدهد.ما نه تنها از این دقت نظرش ناراحت نیستیم، بلکه خیلی نکات با تذکر او ملکه ذهنمان میشود.»
وی در ادامه میگوید: «در واقع بچهها در چنین طرحهایی میتوانند انتقال دهنده آموزشهای ترافیکی به خانواده شان نیز باشند. والدین باید از این تلاش بچهها استقبال کنند، نه اینکه رفتار تدافعی بگیرند. باید بچهها را در مسیر رعایت و احترام به قوانین هم آموزش داد و هم مورد تشویق قرارداد.»
آمارها چه میگویند؟
نزدیک به ٢ میلیون نفر از جمعیت ٩ میلیون نفری پایتخت را دانشجویان و دانشآموزان تشکیل میدهند. در مدارس و دانشگاههای تهران، حدود یک میلیون و ١٠٠ هزار دانشآموز و حدود ٨٠٠ هزار دانشجو مشغول به تحصیل هستند و دانشجویان و دانش آموزان در مجموع بالغ بر ٢١ درصد جمعیت این کلان شهر را شامل میشوند.
علاوه بر این، حدود ٦٠ هزار نفر کادر آموزشی و اداری در مدارس و حدود ٨٠ هزار نفر کادر آموزشی و اداری نیز در دانشگاهها مشغول به کار هستند. درمجموع بیش از دو میلیون نفر از جمعیت شهر تهران را افرادی تشکیل میدهند که به نحوی با تدریس و تحصیل سر و کار دارند. چنانچه هر یک از این افراد در روز تنها دو سفر رفت و برگشت در مسیر منزل تا محل تحصیل انجام دهند، ٤ میلیون سفر آموزشی به سفرهای روزانه تهران اضافه میشود. به این ترتیب، با احتساب ١٦ میلیون سفر تهران در حال حاضر، مجموع سفرهای روزانه تهران از اول مهر به
٢٠ میلیون سفر رسیده است.