فریده شریفی
پاییز فصل تنوع رنگ‌هاست، فصل زیبایی درخت‌هاست، یکی زرد و یکی قرمز، برگ‌ها یکی‌یکی می‌ریزند و خیابان‌ها پر می‌شود از برگ‌های رنگارنگ و زیبا، هوا کم‌کم سرد می‌شود و زاویه تابش آفتاب هم تغییر می‌کند. بارش باران به تدریج آغاز می‌شود و با کاهش دما بیماری‌های فصل پاییز به اکثر خانه‌ها سر می‌کشند، سرماخوردگی،‌ آنفلوآنزا، آبریزش بینی، آلرژی و... از جمله بیماری‌های شایع فصل پاییز است.
وقتی پاییز می‌شود، مدرسه‌ها باز می‌شود و سال تحصیلی جدید آغاز می‌گردد، دانش‌آموزان قدیمی، دوستان خود را پیدا می‌کنند و از اینکه یک سال دیگر در کنار هم به دانش‌اندوزی و فراگیری علم مشغول می‌شوند خوشحال هستند و دانش‌‌آموزان کلاس اول دبستان هم از اینکه دوره‌ای جدید در زندگی‌شان آغاز شده و به مدرسه رفته‌اند بسیار خوشحال هستند و سر از پا نمی‌شناسند، اما پاییز با همه زیبایی‌های خود مشکلات و زحمت‌هایی برای خانواده‌ها به ارمغان می‌آورد که مهم‌ترین آنها شیوع بیماری‌های مخصوص این فصل است.
بیماری‌های فصل پاییز
در فصل پاییز با کاهش دما و سرد شدن هوا بیماری‌هایی از جمله سرماخوردگی، آنفلوآنزا، آسم، آلرژی و... شیوع پیدا می‌کند که مهم‌ترین آنها سرماخوردگی می‌باشد و معمولا با آبریزش بینی، سردرد، گلودرد، سرفه و تب همراه است.
سرماخوردگی مکرر در این فصل سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند و باعث می‌شود که بدن برای پذیرش بیماری‌های دیگر آمادگی بیشتری داشته باشد در حالی که با پیشگیری و پیروی از چند راهکار ساده می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.
«فاطمه خیرخواه» دانشجوی رشته پزشکی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان درباره بیماری‌های شایع فصل پاییز می‌گوید: «فصل پاییز، زمان اوج ابتلا به بسیاری از بیماری‌های ویروسی از جمله سرماخوردگی و آنفلوآنزا است و علت آن هم این است که ویروس‌ها به راحتی به افراد سرایت کرده و به ویژه به افرادی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است حمله می‌کنند و آنان را مبتلا می‌سازند.»
وی اضافه می‌کند: «ویروس سرماخوردگی و آنفلوآنزا با کاهش دما و سرد شدن هوا بیشتر تکثیر پیدا می‌کنند و ابتدا در مجاری بینی تکثیر می‌شوند و از آنجا شروع به پخش شدن می‌کنند، این ویروس‌ها توسط دست‌های آلوده به چشم‌ها، بینی و دهان منتقل می‌شوند و از این طریق به سایر افراد هم می‌تواند سرایت پیدا کند، در واقع اگر فردی در خانواده به ویروس سرماخوردگی یا آنفلوآنزا آلوده و مبتلا شود از طریق ابزار و وسایلی که به آنها دست می‌زند مثل کنترل تلویزیون، گوشی تلفن همراه، دستگیره یا سایر وسایل خانه می‌تواند دیگران را مبتلا کند و این بیماری در خانواده فراگیر شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که به محض مشاهده این بیماری تمام فضای داخل خانه و وسایل منزل ضد عفونی و تمیز شوند.»
به گفته این دانشجوی پزشکی، سرماخوردگی یا آنفلوآنزا بیماری‌های شایع فصل پاییز هستند که آنچنان خطرناک نیستند و به ندرت کشنده هستند اما به دلیل ضعیف کردن سیستم ایمنی بدن ممکن است باعث ابتلا به سایر بیماری‌ها از جمله بیماری‌های عفونی گردند.
ویروس یک ارگانیسم عفونی است که در سلول جای می‌گیرد و در آنجا زندگی می‌کند تا بتواند خودش را تکثیر کند و بعد از تکثیر سلول میزبان را از بین می‌برد، ویروس‌های سرماخوردگی مجراهای بالایی تنفسی را از جمله بینی، سینوس‌ها، حلق و گلو را مورد عفونت قرار می‌دهند در حالی که ویروس آنفلوآنزا قسمت‌های عمیق‌تر دستگاه تنفسی را مورد عفونت قرار می‌دهد و علائم شدیدتری نسبت به ویروس سرماخوردگی از خود بروز می‌دهد.
مادری که دارای دو دختر دبستانی و مهد کودکی است درباره بیماری‌های فصل پاییز می‌گوید: «با آمدن فصل پاییز و آغاز مدارس گرفتاری‌های من هم شروع می‌شود چرا که در این فصل به دلیل تغییرات دما و سرد و گرم شدن هوا بیماری‌های ویروسی از جمله سرماخوردگی و آنفلوآنزا شیوع پیدا می‌کند و ما هر قدر هم که تلاش کنیم فرزندانمان مبتلا نشوند اما باز هم موفق نخواهیم شد و در طول این فصل و فصل زمستان بچه‌های من چندین‌بار بیمار می‌شوند و باید در منزل بمانند.»
وی اضافه می‌کند: «دختر کوچک‌ترم که به مهد کودک می‌رود وقتی بیمار می‌شود و سرما می‌خورد چند روز در خانه نگه می‌دارم و پس از مراقبت و مداوا و بهبود کامل، دوباره او را به مهد کودک می‌برم اما دختر بزرگ‌ترم که سرما می‌خورد، گلودرد می‌گیرد و تب می‌کند باید حدود یک هفته در خانه بماند تا بهبود پیدا کند و دیگر دانش‌آموزان مبتلا نشوند و همین مسئله باعث می‌شود که چندین روز از درس و مدرسه دور بماند و مشکلاتی در درس او به وجود می‌آید.»
وی همچنین می‌گوید: «اگر والدین به این مسئله دقت داشته باشند و به محض بروز علائم سرماخوردگی فرزندان خود را به مدرسه نفرستند دیگر دانش‌آموزان مبتلا نمی‌شوند و خانواده‌ها به دردسر نمی‌افتند. آموزگاران و مربیان مدرسه هم باید به این مسئله توجه کافی داشته باشند به خصوص معلم بهداشت باید هر روز بچه‌ها را کنترل کند و به محض دیدن بیماری در دانش‌آموزان سریعا به والدین اطلاع دهند تا شرایط برای مراقبت از آنان در منازل فراهم شود و برای دیگران مشکلی به وجود نیاید.»
این مادر خاطرنشان می‌کند: «من از نزدیک شاهد بوده‌ام که برخی از مادران به علائم بیماری در فرزندشان توجه نمی‌کنند و به خاطر اینکه به خیال خود فرزندشان از درس و مشق عقب نماند او را به مدرسه می‌فرستند که باعث تشدید بیماری در کودک خود و دیگر همکلاسان می‌شود که رفتاری بسیار ناپسند و نکوهیده است.»
آنفلوآنزا را جدی بگیرید
آنفلوآنزا یک بیماری به شدت واگیردار است و معمولا بین یک تا چها روز طول می‌کشد تا اولین نشانه‌های آن ظاهرشود و دوران ابتلا به آن نیز حدودا یک هفته تا 10 روز طول می‌کشد. آنفلوآنزا به مراتب شدیدتر  و گاهی خطرناک‌تر از بیماری سرماخوردگی ظاهر می‌شود و اگر در درمان آن کوتاهی شود ممکن است به بیماری‌های تنفسی و ذات‌الریه منجر شود و زندگی فرد را به خطر اندازد به همین دلیل باید سریعا مداوا و درمان شود. «محمد عسگری» درمانگر که در یک کلینیک مشغول به کار است درگفت‌و‌گو با گزارشکر کیهان دراین‌باره می‌گوید: « در فصل پاییز ما مراجعه‌کنندگان زیادی داریم از افراد مسن گرفته تا جوان و کودک که به بیماری سرماخوردگی و همچنین آنفلوآنزا مبتلا شده‌اند و ازگلو درد، ضعف بدن، سرفه، تب، آبریزش بینی، و سردرد شکایت دارند و چون این بیماری‌ها ویروسی است و به سادگی از یک فرد به فرد دیگری منتقل می‌شود و مقدار مراجعه‌کنندگان در این فصل زیاد است.»
وی می‌گوید: «ساده‌ترین راه شیوع این بیماری‌ها از طریق عطسه یا سرفه فرد بیمار است که افراد دیگر را مبتلا می‌کند، در حالی که اگر بیماران هنگام عطسه یا سرفه از دستمال استفاده کنند و یا ماسک به کار ببرند احتمال شیوع این بیماری‌ها کاهش پیدا می‌کند، تماس افراد آلوده با میز، دستگیره و سطوح عمومی موجب می‌شود که ویروس به راحتی منتقل شود و مستقیما وارد بدن شود. این ویروس می‌تواند تا هشت ساعت روی سطوح دوام بیاورد به همین دلیل شستن مداوم دست‌ها بسیار مهم و ضروری است.»
این درمانگر اضافه می‌کند: « تنفس در هوای تمیز و سالم و دوری از دود سیگار و هوای آلوده و فضاهای پر ازدحام از دیگر راه‌‌های پیشگیری از این بیماری‌های ویروسی است. مصرف مایعات به ویژه شیرگرم نیز در بهبود این بیماری‌ها تاثیر فراوان دارد.» کارشناسان بهداشت توصیه می‌کنند برای شست‌وشوی صحیح دست‌ها ابتدا باید آنها را با آب خیس کرد و پس از استفاه از صابون و یا مایع‌های دستشویی به مدت 20 ثانیه دست‌ها به شدت به هم مالیده شود تا اطمینان حاصل شود زیر ناخن‌ها، بین انگشتان، مچ‌ها و سطح پوست کاملا تمیز و عاری از هرگونه میکروب شده است. دستگیره، شیرآب، ظرف مایع دستشویی، قالب صابون و... درسرویس‌های بهداشتی به ویژه سرویس‌های عمومی مهم‌ترین مکان برای اشاعه بیمار‌ی‌های ویروسی و میکروبی هستند و در صورت استفاده باید نهایت دقت به عمل آید که احتمال انتقال بیماری به حداقل و حتی به صفر کاهش پیدا کند، از جمله اقداماتی که می‌توان انجام داد گرفتن دستگیره و شیرآب با دستمال کاغذی، استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده، بازکردن در با پا یا دستمال و رعایت سایر مواد بهداشتی است. مصرف کافی ویتامینc که معمولا در لیموترش فراوان است می‌تواند ابتلا به بیماری‌های عفونی را کاهش دهد.
پزشک خود باشیم
انتقال ویروس سرماخوردگی و آنفلوآنزا از طریق فرد آلوده صورت می‌گیرد، این فرد آلوده ممکن است در منزل یا محل‌کار باشد بنابراین باید از تماس با این فرد یا ابزارهایی که از سوی این فرد مورد استفاده قرار گرفته‌اند جدا پرهیز شود.
فاطمه خیرخواه دانشجوی رشته پزشکی دراین‌باره می‌گوید:« افرادی که به ویروس سرماخوردگی یا آنفلوآنزا مبتلا شده‌اند بهتر است که در خانه بمانند تا از شیوع و سرایت بیماری به دیگران جلوگیری کنند. و اگر کسانی از افراد خانواده هستند که با این فرد بیمار در تماس هستند می‌توانند برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری از ماسک استفاده کنند و تماس کمتری داشته باشند و دست‌های خود را مدام مورد شست‌وشو  و ضدعفونی قراردهند، ضدعفونی کردن تمام سطوح، وسایل، ظروف، ابزارها و.... نیز بسیار تاثیرگذار است و از انتقال ویروس جلوگیری می‌کند.» به گفته این دانشجوی رشته پزشکی، تغذیه سالم، خواب کافی، استفاده از میوه‌های سالم و متنوع، سبزیجات، حبوبات در تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار موثر است همان‌طور که استفاده از غذاهای چرب، شور، بسیار شیرین، فست‌فودها و.... موجب اختلال درعملکرد سیستم ایمنی بدن می‌شود. بنابراین برای تقویت بدن و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های ویروسی، میکروبی و عفونی باید این موارد را رعایت کرد از سوی دیگر، ورزش کردن، پیاده‌روی همیشگی و مداوم، استفاده از هوای سالم ومطبوع و پرهیز از فضاهای دودآلود و آلوده از دیگر عواملی است که به افراد کمک‌ می‌کند در مقابله با بیمارهای ویروسی از خود مقاومت بیشتری نشان دهند. هرچند که به طور صددرصد ثابت نشده که روش‌های زندگی سالم بتواند جلوی بیماری سرماخوردگی و آنفلوآنزا را بگیرد، اما یک زندگی سالم باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن در بهترین حالت خود قرار بگیرد و از ابتلا به بیماری‌های گوناگون جلوگیری شود. آنفلوآنزا با واکسیناسیون قابل پیشگیری است لیکن پزشکان اخیرا به این نتیجه رسیده‌اند که تنوع ویروس‌ها و درجه مقاومت آنها به حدی است که باید هرسال واکسن‌های جدیدی مطابق با نوع ویروس ساخته‌ شود تا با ویروس مقابله شود، معمولا این واکسن‌ها برای کودکان و افراد مسن که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف‌تر است توصیه می‌شود اما بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به آنفلوآنزا و دیگر بیماری‌های ویروسی‌ پیشگیری و به کارگیری روش‌های ساده‌ای است که هرکسی می‌تواند آنها را انجام دهد و پزشک خود باشد.