گروه گزارش
در طول تاریخ، کشورمان که از نظر موقعیت جغرافیایی در یک منطقه مهم قرار دارد، همواره مورد تهدید قدرت‌های بزرگ جهان بوده است؛ اما با این حال اکنون پس از گذشت جنگ‌ها و خون‌ریزی‌های بسیار در این خاک هنوز ذره‌ای از عزت و آزادگی‌مان از دست نرفته است و این را وام دار افرادی هستیم که دلاورمردانه برای حفظ ارزش‌ها و فرهنگشان جنگیدند. کسی که برای اسلام و برای ملتش می‌جنگد، همیشه مقدس است و همواره شاعران و نویسندگانی بوده و هستند که در رسای این افراد قلم به دست گرفته و رسالت خویش را با زبان پر شور ادبیات به جا آورده‌اند.
محمود اکرامی فرد شاعر که در کارنامه خود یک سال دبیر شعر کتاب سال دفاع مقدس و یک سال دبیر کنگره ملی دفاع مقدس بوده است، می‌گوید: «باورم این است که ما ادبیات غنی، سترگ و درخور ارائه‌ای برای جهانیان در حوزه دفاع مقدس داریم، اما متأسفانه جریان ترجمه این آثار از زبان فارسی به زبان‌های دیگر ضعیف است و کمتر اتفاق افتاده است، و درواقع پای ترجمه در این حیطه می‌لنگد.»
اکرامی‌فر خاطرنشان می‌کند: «ادبیات دفاع مقدس و ادبیات جنگ ما مهجور مانده است، به دلیل این‌که به زبان‌های دیگر ترجمه نشده و مترجمان به هر دلیلی این کار را انجام نداده‌اند. ادبیات دفاع مقدس کمتر شناخته شده است، درحالی‌که ظرفیت بالایی برای شناخته شدن دارد.»
شعر ، یک نگاه کاشف در جهان
 ادبیات آیینه تمام نمای یک ملت است. علی داوودی‌، مدیر مسئول واحد شعر حوزه هنری تهران ‌کلامش را با این جمله آغاز می‌کند و در حالی که معتقد است ادبیات با زندگی ما هم آمیختگی و به هم‌پیوستگی دارد، می‌گوید‌: «ادبیات جایگاهی دارد که هیچ کدام از رشته‌های هنری قادر به کسب آن نبوده‌اند.»
داوودی که معتقد است ادبیات را نمی‌توان به عنوان یک رشته در نظر گرفت، می‌گوید:«‌‌برای مثال شعر ‌که بخش قابل توجهی از ادبیات را به خود اختصاص داده است، در واقع یک نگاه کاشف است که قادر به کسب دریافت‌های جدید از جهان می‌باشد.‌»
  این شاعر با تجربه ادامه می‌دهد:‌«‌ادبیات در فرهنگ ما از گذشته چند نقش را بر عهده داشته است.»
وی از جمله این نقش‌ها به بُعد تعلیمی‌اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد:«بار بخشی از آموزش‌هایی که در حال ‌حاضر از رسانه‌های مختلف یاد می‌گیریم، بر دوش ادبیات است؛ از الفبا و مفاهیم ساده تا....»
علی داوودی درباره قلم ادبیات دفاع مقدس در دست جوانان اهل قلم نسل امروز می‌گوید:«‌با توجه به آن جوانان اهل قلم بخشی از این جامعه و به عنوان یک شاعر در حال زندگی هستند،قطعا برایشان جای سؤال دارد که چرا نام یک اتوبان همت است؟ یا فرق گیلان با خوزستان در چیست؟ یا اینکه چرا بخشی در بهشت زهرا به نام گلزار شهدا وجود دارد؟ قطعا هر شاعری بنا بر حساسیت‌های خود وقتی به طور منطقی به‌ موضوعات مورد توجه می‌پردازد، به این اِلمان‌ها توجه کرده و حس شاعری‌اش درگیر می‌شود.»
حماسه
جز جدایی‌ناپذیر ادبیات  و فرهنگ
داوودی در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان می‌گوید:‌«‌اگر فردی به عنوان یک معتقد به راه شهدا در زندگیش درست عمل کند‌، اطرافیان او که حتی ممکن است هم سو با او نباشند متوجه آن می‌شوند که سرچشمه رفتار او از کجاست؟ پس ما ناگزیر به ترغیب جوانانمان به خلق یا مطالعه آثار دفاع مقدس نیستیم، آنها خود از رفتار ما تاثیر می‌گیرند.»
 وی معتقد است: «یک دوره از تاریخ ما مربوط به ادبیات دفاع مقدس است که باید به سهم خود و به پاس رشادت دلیرمردان به آن پرداخت، اما این در حالی است که هم اکنون نیز مدافعان حرم وجود دارند و در تمام این دوران تعداد بسیار زیادی شهید داشته‌ایم؛ پس تمام اینها به ویژه دوره دفاع مقدس سهمی در ادبیات ارزشی دارند.»
 داوودی در ادامه با ‌اشاره به آنکه مفاهیمی چون قیام و شهادت میرزا کوچک خان‌، تلاش‌های امیرکبیر و رشادت نوجوانی سیزده ساله در جنگ دفاع مقدس و... حماسه‌هایی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ ما هستند،  می‌گوید‌: «‌وقتی می‌بینیم که قهرمانی رشادت و دلاوری انجام داده است، ذهن ما به صورت طبیعی به دنبال پیوند آن با اساطیر و باورها می‌رود. در نتیجه تمایل به اغراق آن بوجود می‌آید و نیاز به آن نیست که به طور مستقیم بخواهیم که آن را در شعر بیان کنیم، چرا که آن حماسه همواره به هم پیوسته با ما و فرهنگ‌مان و جود دارد.»
داوودی عرصه ادبیات را به گونه‌ای منصف می‌داند که باید سهم همه را در آن دید و هنگامی که یک فرد و رشادت‌هایش تجلی می‌یابد، ناخودآگاه شعر نیز به سوی آن می‌رود.
 وی در انتهای کلامش می‌گوید‌:‌«‌این روزها چه در میان شاعران جوان و چه در میان افرادی که سن بیشتری دارند،  دقت و مطالعه در آثار ادبی کم است و ما حتی زحمت فنی رشته‌ای که خودمان با آن درگیر هستیم را ‌نمی‌کشیم و شاعری که شعر می‌گوید خود در شعرش دقت ندارد چه برسد به مخاطبانی که مشاغل و رشته‌هایی غیر مرتبط دارند، چگونه ظرایف شعر را دریابند‌؟!»
 داوودی که این سطحی نگری را ناشی از راحت‌طلبی می‌داند، همچنین می‌گوید‌:‌«‌در گذشته وقتی یک فرد برای امرار معاش و امور زندگی زحمت بیشتری می‌کشید، پس به طور طبیعی برای نوشتن یک خط و گفتن یک جمله هم ارزش بیشتری قائل بود و امروزه این بی‌توجهی باعث عمق کم آثار شده است.»
وی با این جمله که شاعران ما کشف را صرفا در خواندن و نوشتن می‌دانند، کلامش را خاتمه می‌دهد. این درحالی است که برای یک کشف ادبی باید به زندگی با نگاهی متفاوت نگریست و متفاوت زندگی کرد.
ادبیات‌
جلای ماندگار حماسه دفاع مقدس
دکتر مهران بیغمی استاد ادبیات معتقد است ادبیات‌، مجموعه اعتقادات‌، بیان‌ها‌، آرزو‌ها‌، خواسته‌ها و آنچه که یک ملت می‌تواند در طول تاریخ خودش منتقل کند، می‌باشد.
 وی در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان می‌گوید‌: «ادبیات لزوما گفتاری یا نوشتاری نیست؛ ادبیات گاهی می‌تواند در قالب رفتار باشد و به طور کلی آنچه که یک ملت در طول تاریخ برای حفظ و انتقال آن در تلاش است را به عنوان ادبیات آن ملت در نظر می‌گیریم.»
 آنچه که در طی سال‌های گذشته شاهد بوده ایم از جمله‌: وضعیت اقتصادی‌‌، وضعیت اجتماعی و... با تغییر حکومت‌ها قابل تغییر است، اما ادبیات یک قوم یا ملت آن چیزی است که همواره ثابت بوده و تاثیر‌گذاری در اذهان و افکار نیز تنها از عهده ادبیات بر‌می‌آید.
دکتر بیغمی در ادامه می‌گوید‌:«‌ما هشت سال دفاع مقدس را داشتیم و آنچه که باعث ماندگاری و حفظ ارزش‌ها و آشنایی نسل امروز با رشادت‌های دلاور مردان آن روزها می‌شود، ادبیات به شکل‌های مختلف آن است و این تاثیری غیر قابل انکار می‌باشد.»
این استاد ادبیات ضمن‌اشاره و بیان اهمیت درباره نیاز به ادبیات در رشته‌ها و حتی فعالیت‌های غیرمرتبط و با اعتقاد بر اینکه ادبیات یک روح همیشه زنده یک ملت است که همواره نیازمند آن هستیم می‌گوید‌:‌«‌با وجود اینکه در رشته‌های غیر مرتبط با ادبیات و شاخه علوم انسانی تنها 2 الی 3 واحد را به عنوان درس ادبیات عمومی در دانشگاه می‌گذرانیم، اما اگر برای مثال دانشجوی رشته مهندسی از ادبیات مهندسی بهره‌مند شود، قطعا موفق‌تر خواهد بود.»
 وی ضمن اینکه معتقد است ادبیات تماما شعر نیست و شعر یک ذوق است که حتی ممکن است کسی اصلا رشته ادبیات فارسی را نخوانده باشد، اما شاعر باشد و شعر‌های خوبی هم بگوید، می‌گوید:«‌اگر کسی در حال زندگی در قسمتی از این تاریخ است و رشته‌های خاصی را که مورد نیاز جامعه است، می‌خواند باید ادبیات جامعه‌اش را حفظ کند.»
حفظ هویت ملی
در گرو اهمیت به زبان و ادبیات
این روز‌ها ادبیات بر خلاف آنچه تصور می‌شود از توجه بسیاری که بر روی آن وجود دارد مورد صدمه قرار گرفته است.
 دکتر بیغمی پیرامون آسیب‌هایی که در حال حاضر بر ادبیات وارد است با بیان این جمله که گاهی توجه بیش از حدی که به راه نباشد به چاه می‌افتد، می‌گوید‌: «‌همان‌گونه که در تاریخ ادبیات هم وجود دارد در محدوده‌هایی از تاریخ، ادبیات گاها به ابتذال کشیده می‌شد و در هر کوچه و بازاری با وجود شاعران‌ و نویسندگان بسیار ادبیات حفظ نمی‌شد و بر خلاف تغییر سبک می‌شد و آنکه واقعا بنویسد و بسراید تا روح را تازه کند و جود نداشت.‌»
 وی وضعیت ادبیات فعلی را مشابه زمان‌های مذکور می‌داند و معتقد است یکی از آسیب‌هایی که درحال حاضر‌گریبان همه‌چیز و از همه بیشتر ادبیات را گرفته، فضای مجازی است.
فضای مجازی ضمن اینکه بهترین ابزار برقراری ارتباط را فراهم می‌کند، در عین حال چون هدایتگر و متولی به پایی ندارد سبب آسیب و صدمه نیز هست. از جمله این صدمات کنونی می‌توان به سرقت‌های ادبی‌، واژه سازی‌های کنونی و البته‌ اشتباه ‌اشاره کرد.
بیغمی برای حفظ هویت در صحبتی با نسل جوان می‌گوید‌: «‌اگر نسل جوان ما به زبان خودش اهمیت بدهد، موفق‌تر و ماندگار‌تر خواهد بود. ضمن اینکه تضمین از شخصیت‌ها و بزرگان سراسر جهان بسیار خوب است، اما باید تا جایی باشد که از خود خارج شدن اتفاق نیفتد.‌»
جوان ما اگر امروزه به این خود آگاهی برسد و از ستارگان درخشان گذشته غافل نشود موفق‌تر خواهد بود و یادگیری مفاهیم‌، احساس‌، اخلاق، تازه بودن زندگی‌، روح جوانی و گذشت زیبای فصول می‌تواند با ادبیات زیبا‌تر باشد.
مشخصات یک اثر ادبی
  محمود حبیبی کسبی‌، شاعر و منتقد و مسئول واحد ادبیات عاشورایی در حوزه هنری تهران گفت‌و‌گوی خود را این‌گونه آغاز می‌کند: «‌هر اثر مکتوبی که قابلیت هنری داشته باشد و خلاقیت در به وجود آمدن آن دخیل باشد را می‌توان به عنوان اثر ادبی تلقی کرد.»
 وی در ادامه می‌گوید: «‌هر اثر مکتوب و هر هنری قطعا ادبیات نیست اما اثر مکتوبی که ارزش هنری داشته باشد را حتما می‌توان به عنوان ادبیات در نظر گرفت.»
  کسبی درباره ادبیات عاشورایی و آیینی و محافلی که با این محوریت برگزار می‌شود، توضیح می‌دهد:«در حال حاضر در برخی شهر‌ها از جمله تهران‌، قم‌، مشهد و... انجمن‌ها و کارگاه‌هایی با موضوع اختصاصی ادبیات آیینی وجود دارد و بسیار هم مفید است چرا که فقط مختص به شعر آیینی است.‌»
وی این محافل را عامل خوبی می‌داند در جهت آنکه ادبیات آیینی تنها مختص به ماه محرم یا اربعین یا ایام فاطمیه نباشد و در طول سال با مناسبت‌های مختلف ارتباط برقرار می‌کند.
کسبی در ادامه می‌افزاید‌:« علاوه‌بر مناسبت‌ها در مجموع نیاز است که شاعران آیینی در طول سال در کارگاه‌هایی مختص به این موضوع آثارشان را به حیطه نقد و بررسی بگذارند.‌»
وی معتقد است خوشبختانه در سال‌های اخیر انجمن‌های مختص به ادبیات آیینی در طول سال از روند خوبی برخوردار است و می‌گوید: «‌به طبع از آنجایی که‌اشعار آیینی غالبا زمان مصرفشان در تاریخ‌های خاصی از سال می‌باشد یقینا در ایام دهه اول محرم و شهادت امیرالمومنین و عید غدیر و... بیشتر رجوع می‌شود.»