شبهه تعدد زوجات و طلاق‌ها(پرسش و پاسخ)
پرسش:
آیا امام‌حسن(ع) در سیره زاهدانه و معصومانه خود، با تعدد زوجات و کثرت طلاق‌های غیرمتعارف مواجه بوده‌اند؟
لطفاً به نحو اجمال پاسخ دهید.
پاسخ:
مسئله تعدد زوجات و کثرت طلاق‌های امام‌حسن(ع) یکی از شبهات مشهور و قدیمی است که متاسفانه مورد دستاویز دشمنان اهل‌بیت(ع) برای کوبیدن اسلام ناب قرار می‌گیرد.
روایات ضعیف، جعلی و غیرمستند در مورد ازدواج‌ها و طلاق‌های مکرر امام‌حسن(ع) سه دسته هستند:
1- دسته اول از روایات به نهی از ازدواج با امام‌حسن(ع) و علت آن اشاره شده است.
2- دسته دوم از روایات از ازدواج‌ها و طلاق‌های مکرر امام‌حسن(ع) سخت اظهار نگرانی شده است.
3- دسته سوم از روایات به تعداد زن‌های امام‌حسن(ع) به 300 و حتی 400 زن اشاره می‌کند.
به طور کلی مسئله تعدد زوجات و کثرت طلاق‌های امام‌حسن(ع) را بیشتر در کتبی که در دوران بنی‌عباس تألیف یافته می‌توان جست‌وجو نمود. متاسفانه بعضی از نویسندگان هم بدون توجه به ریشه و عواقب آنها به نقل آن پرداخته‌اند.
برای پاسخگویی به این شبهه موارد زیر را می‌توان مطرح نمود:
1- اصل مسئله ساخته و پرداخته مخالفان کینه‌توز آن حضرت بوده و از راوی معتبری نقل نشده است. عمدتا ناقل اصل این احادیث 3 یا 4 نفر بوده‌اند؛ از جمله «یحیی بن العلاء»، «ابوالحسن مدائنی»، «شبلنجی» و «ابوطالب مکی»، در این میان، مدائنی مبلغ رسمی بنی‌امیه بوده و اشعاری هم در مدح معاویه بن ابی‌سفیان سروده است. (لسان‌المیزان، عسقلانی، ج 4، ص 252)
2- کثرت ازدواج‌ها و طلاق‌ها به گونه‌ای مبهم مطرح شده و اسامی زنان امام(ع) را ذکر نکرده‌اند. اگر مسئله واقعیت داشت چرا این گونه به ابهام برگزار کرده‌اند؟ اگر واقعا مسئله حقیقت داشت اسامی زنان حتی مطلقات را می‌توانستند ذکر کنند.
مورخان تعداد فرزندان آن حضرت را غالبا در حدود پانزده تن اعم از پسر و دختر و زنان آن حضرت را 5 نفر نگاشته‌اند. این تعداد زن و فرزند در آن ایام یک رقم معمولی و متعارف بود. در صورتی که صحت ادعای کثرت ازدواج و طلاق اگر مورد تردید نبود، بدون تردید فرزندانش باید بیش از تعدادی باشند که مورخان نوشته‌اند. (کشف الغمه، ج2، ص 124)
3- تمامی روایاتی که در مورد کثرت ازدواج و طلاق امام‌حسن(ع) وارد شده به راویانی بر می‌گردد که متخصصین علم رجال آنان را مردود شمرده‌اند تازه اگر مورد اطمینان و موثق هم باشند این روایات از روایات آحاد است و خبر واحد در موضوعات حجت نبوده و از نظر علماء هم معتبر نمی‌باشد.
4- و در آخر اینکه زهد و پارسایی امام‌حسن(ع) به قدری بود که برای او مجال چنین خوشگذرانی‌ها را ولو از راه مشروع باقی نگذاشته و «ابن بابویه» کتابی بنام زهد الحسن درباره زهد و پارسایی آن بزرگوار نوشته است.