رونق دیپلماسی زیست‌محیطی در دولت سیزدهم
مهدی برازنده
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست، اقدامات و دستاوردهای این معاونت در دولت سیزدهم را تشریح کرد.
به گزارش کیهان، با نگاهی به اقدامات دولت سیزدهم، می‌توان دولت رئیس‌جمهور شهید آیت‌الله رئیسی را یکی از محیط زیستی‌ترین دولت‌های اخیر نامید. جدا از توجه شخص شهید رئیسی بر اصل بودن موضوع محیط زیست در بهره‌برداری از تمام پروژه‌های کلان کشور، اقداماتی چون افزایش چهار برابری پایش‌های محیط زیستی نسبت به دولت‌های گذشته، دیپلماسی قوی در رابطه با حل معضل گردوغبار با همراهی 11 کشور درگیر با این مسئله، تجهیز 180 ایستگاه پایش کیفی هوا در سراسر کشور و اقدامات مؤثر در حل معضل پسماند در نقاط مختلف کشور را می‌توان از جمله اقدامات محیط زیستی دولت سیزدهم برشمرد.
در این رابطه با دکتر «ایرج حشمتی»، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت‌وگویی داشتیم و برخی از مهم‌ترین اقدامات انجام شده در حوزه این معاونت در دولت سیزدهم را بررسی کردیم.
حشمتی در گفت‌وگو با کیهان اظهار داشت: در دولت سیزدهم اتفاقات بسیار مبارکی در حوزه محیط زیست افتاد و شخص رئیس‌جمهور شهید در تمام موضوعات مختلف در شورای عالی انرژی، شورای عالی محیط زیست، جلسات رفع موانع تولید و حتی در سفرهای استانی، نقش «محیط زیست» را پررنگ، بی‌بدیل و غیرقابل جایگزین با هرچیزی قلمداد می‌کردند.
افزایش 4 برابری پایش‌های محیط زیستی نسبت به ادوار گذشته
وی ادامه داد: دولت سیزدهم استفاده از سامانه‌های جامع محیط زیست را طراحی و به‌روزرسانی کرد و امروز قسمت اعظم فعالیت محیط زیست از نظر مجوز و پایش‌ها در حوزه آب، خاک و هوا در بستر این سامانه اتفاق می‌افتد. تعداد پایش‌های ما در حوزه محیط زیست چهار برابر تعداد پایش‌های دولت‌های گذشته بوده و می‌توان گفت بیش از 52 هزار پایش در هر فصل انجام دادیم و در نتیجه این کار، توانستیم تعداد دو برابر واحدهای شناسایی شده صنایع آلاینده در ادوار گذشته را در راستای اجرای ماده 27 قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال 1402 شناسایی کنیم. علاوه‌بر این، پایش برخی از آلاینده‌های خاص همچون فلزات سنگین در خروجی دودکش واحدها و پایش سوخت یورو5 از منظر زیست محیطی برای نخستین بار در کشور انجام شد.
تجهیز 180 ایستگاه پایش کیفی هوا
در سطح کشور
معاون سازمان محیط زیست گفت: اجرای مصوبات سفر رئیس‌جمهور شهید مطابق برنامه در راستای توسعه و تکمیل شبکه پایش کشور با اولویت پایش کیفی هوای محیط از دیگر اقدامات صورت گرفته است و بر این اساس، در حال حاضر تعداد 180 ایستگاه پایش کیفی هوا در سطح کشور تجهیز شده‌اند و استفاده از تجهیزات ساخت داخل و دانش‌بنیان نیز در دستور کار قرار گرفته است.
حشمتی با بیان اینکه در بخش نظارت بر عملکرد آزمایشگاه‌های معتمد، گواهینامه 175 آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت و پرونده 18 آزمایشگاه در سطح کشور برای تخلفات اعلام شده از سوی ادارات کل در کمیته تخلفات این دفتر بررسی شد، افزود: از اقداماتی که در آخرین شورای عالی محیط زیست انجام دادیم، سیستم ارجاع به آزمایشگاه‌های معتمد بود، شرایط این سیستم ارجاع قبلا به گونه‌ای بود که آزمایشگاه‌های معتمد با صاحبان صنایع قراردادهایی می‌بستند و هر سه ماه یک‌بار در خوداظهاری‌هایی که باید انجام می‌شد، خود صاحبِ صنعت با آزمایشگاه قرارداد می‌بست و بعد از این که آزمایش را در سامانه بارگذاری می‌کردند، ما آن را مشاهده می‌کردیم؛ بنابراین در گام اول به صورت آزمایشی و با هماهنگی وزارت بهداشت، سیستمی را به صورت ارجاع‌محور در بیمارستان‌ها راه‌اندازی کردیم و از این طریق به جای اینکه مثلا یک آزمایشگاه با 70 بیمارستان معتمد قرارداد داشته باشد، با توزیع متناسبی که انجام داده شد با 11 بیمارستان قرارداد خواهد داشت. این اقدام باعث شد حتی اگر خللی در ارتباط مستقیم بین آزمایشگاه معتمد و صاحبان صنایع و مراکز خدماتی و گردشگری به وجود می‌آمد با کمک این سامانه این مشکل کمتر شود.وی ادامه داد: بر اساس شاخص‌ها و معیارهای تعیین شده و با اعلام فراخوان ثبت‌نام در سامانه جامع محیط زیست کشور، تعداد 608 واحد صنعتی، معدنی و خدماتی در این مدت خود را در معرض آزمون قرار داده‌اند که با استفاده از روش‌های ارزیابی عملکرد الکترونیکی و مکانیزه در سطوح استانی و ملی نهایتاً 122 واحد با ارائه مستندات و رعایت الزامات زیست محیطی توانسته‌اند به عنوان صنعت، معدن و خدمات سبز انتخاب شوند.
دیپلماسی محیط زیستی دولت
برای رفع معضل گرد و غبار
معاون سازمان محیط زیست گفت: در بحث گردوغبار اقدامات بسیار خوبی را انجام دادیم و در دولت از همان ابتدا دیپلماسی محیط زیستی شکل گرفت؛ مثلاً در موضوع آلودگی رودخانه ارس با کشور ارمنستان، از آبان ماه سال گذشته تاکنون و در بیست و پنجمین یادداشت مشترکی که با گروه‌های فعال در حوزه پایش، نظارت و رصد و بحث‌های معدنی امضا کردیم، توانستیم به نتایج بسیار خوبی برسیم، البته الان یک‌سری مشکلات در آن حوزه وجود دارد اما وزارت امور خارجه این موضوع را با جدیت دنبال می‌کند.
حشمتی بیان داشت: در حوزه گردوغبار با دیپلماسی دولت سیزدهم، روز جهانی مبارزه با گردوغبار و طوفان‌های شنی را بعد از نشست منطقه‌ای با سران محیط زیست کشورهای همجوار و اسلامی با 11 کشور برگزار کردیم، سال گذشته این نشست را با حضور یک‌سری از کشورهای درگیر با این پدیده برگزار کردیم و قطعنامه جمهوری اسلامی ایران در کنیا و نایروبی مصوب شد و امسال نیز در حال برنامه‌ریزی هستیم تا جلسات بعدی این نشست‌ها را با حضور کشورهای مذکور برگزار کنیم. با این اقدامات، روز جهانی مقابله با گردوغبار و طوفان‌های ماسه‌ای به نام جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل ثبت شد و کشورها با رای قاطع نسبت به این موضوع رای دادند.
اختصاص ردیف بودجه به قانون هوای پاک برای اولین بار در کشور
وی افزود: به منظور کنترل بوی آزاردهنده، برای اولین بار در کشور در دولت سیزدهم حدود مجاز بو تدوین و به تصویب دولت رسید و بر این اساس، استاندارد ملی کاتالیست خودروها تدوین و تصویب شد. همچنین برای اولین بار، ردیف بودجه قانون هوای پاک در قانون بودجه ۱۴۰۲ و امسال درج شد و همچنین برای اولین بار، ماده قانونی تدوین لایحه مدیریت تغییراقلیم کشور در برنامه هفتم توسعه درج شد تا اقدامات و برنامه‌های کشور متناسب و سازگار با پیامدهای تغییر اقلیم شود که این موضوع یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت محسوب می‌شود.
رویکرد اکوسیستم محور دولت سیزدهم
در حفاظت از آب و خاک
معاون سازمان محیط زیست با تاکید بر اقدامات و سیاستگذاری در حفاظت کیفی منابع آب و خاک کشور نیز گفت: با تلاش‌های انجام گرفته در سال 1402 آیین نامه اجرائی قانون حفاظت از خاک به تصویب رسید. همچنین تدوین و ابلاغ معیار مشمولیت واحدها در اجرای طرح پایش خوداظهاری برای بخش پساب، تدوین پارامترهای مشمولیت واحدها به تفکیک کد آیسیک در اجرای قانون حفاظت از خاک و آئین نامه جلوگیری از آلودگی آب تنها بخشی از اقدامات زیرساختی در حوزه حفاظت از منابع آب و خاک کشور بود.
حشمتی ادامه داد: در حوزه خط مشی‌های حفاظت از آب و خاک و مقررات مترتب بر آن، رویکرد اکوسیستم محور ایجاد کردیم و تمام آیین‌نامه‌های مرتبط با موضوع پسماند، آب، خاک و وظایفی که شاید از ادوار گذشته انباشت شده بود و اتفاق نیفتاده بود شکل گرفت.
تلاش برای رفع معضل پسماند
در نقاط مختلف کشور
وی افزود: در حوزه پسماند نیز اقدامات زیادی انجام شد و 27 کارگروه ملی مدیریت پسماندها، با 176 مصوبه و 56 جلسه تخصصی برگزار کردیم و مصوباتی در حوزه مدیریت زباله، تصفیه خانه‌های مرتبط با شهرهای شمال کشور، از جمله پیشرفت ساماندهی جایگاه دفن سراوان و احداث کارخانه کمپوست رشت به میزان 60 درصد و حمایت از طرح شرکت دانش بنیان در حوزه مدیریت پسماند پلاستیک‌ها را دنبال و پیگیری کردیم.
معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست در پایان گفت: دستورالعمل تعیین حدود تبدیل و تشخیص پسماندهای ویژه و عادی به یكدیگر، ضوابط مدیریت اجرائی پسماندهای دریایی، آیین نامه اجرائی کاهش مصرف كيسه‌هاي پلاستيك در هیئت دولت و آیین نامه اجرائی واردات، صادرات و ترانزیت از اقدامات قابل توجه در این مدت بود. همچنین ضوابط پسماندهای پزشکی در مراحل نهائی تصویب قرار دارد.