فرصت تاریخی مجلس یازدهم برای تصویب طرح مالیات بر سوداگری
مجلس یازدهم در آخرین روزهای کاری خود می‌تواند با تصویب طرح مالیات
بر سوداگری و سفته‌بازی، نقطه درخشانی در کارنامه خود ثبت کند.
رأی‌گیری نهائی برای طرح مالیات بر سوداگری پس از رفع ایرادات شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام در دستور کار این هفته مجلس گنجانده شده است. مجلس یازدهم در آخرین روزهای کاری خود می‌تواند با تصویب این طرح مالیاتی ضد دلالی، نقطه درخشانی در کارنامه خود ثبت کند.
رسیدگی به جزئیات طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی از سال‌های گذشته مطرح بود ولی در دولت قبل به بهانه‌های مختلف جلوی بررسی آن در مجلس گرفته شد. این طرح با موافقت دولت سیزدهم، از اول دی ماه 1401 در دستور کار جلسات علنی مجلس قرار گرفت اما به دلیل آغاز رسیدگی به لایحه بودجه ۱۴۰۲، رسیدگی به این طرح متوقف شد. رسیدگی به این طرح در بهار سال گذشته در مجلس پایان یافت و راهی شورای نگهبان شد اما به دلیل وجود ایراداتی به مجلس برگشت. نهایتا به مجمع رفت. اگرچه درباره کارشناسی نبودن ایرادات مجمع گفتنی‌هایی وجود دارد، علی‌ای‌حال طرح مذکور پس از طی زمان طولانی حالا با انجام تغییرات مورد نظر مجمع و شورا در دستور کار صحن علنی است.
هدف اصلی طرح مالیات بر سوداگری، افزایش هزینه سفته‌بازی و جلوگیری از تبدیل کالاهای مصرفی به سرمایه‌ای است؛ چنانچه در سال‌های اخیر شاهد این رفتارهای سفته‌بازانه در بازارهای ملک، ارز، خودرو و... بوده‌ایم. از این‌رو این طرح به دنبال آن است که از «سود» حاصل از مابه‌التفاوت خرید و فروش ارز، مسکن، خودرو و طلا مالیات اخذ کند تا تمایل به سفته‌بازی در این بازارها کاهش یابد.
اینکه چه گروه فعالیت‌هایی و تحت چه شرایطی مشمول مالیات بر سوداگری می‌شوند به تفصیل در این طرح بیان شده است اما نکته دارای اهمیت اینکه از زمان تصویب آن در مجلس شبهه‌افکنی جریان‌های سوداگر نسبت به آن شدت گرفته است.
در این رابطه، سال گذشته، سیداحسان خاندوزی؛ سخنگوی اقتصادی دولت با قدردانی از مجلس برای تصویب طرح مالیات بر سوداگری اظهار داشت: «جریان‌هایی که منافع‌شان از مالیات بر عایدی سرمایه به خطر می‌افتد در حال تصویر‌سازی غلط هستند و تصویری که از این مصوبه ارائه می‌دهند فرسنگ‌ها با واقعیت فاصله دارد. امروز بیش از ۱۷۰ کشور دنیا این پایه مالیاتی را نه برای کسب درآمد بلکه برای کنترل سوداگری اجرا می‌کنند و ما سال‌ها از این کار عقب هستیم.» وی نتیجه غفلت از این نوع مالیات‌ستانی را منفعت بردن سوداگران از بازار دارایی‌ها طی سالیان گذشته و حرکت جریان نقدینگی به سمت فعالیت‌های غیرمولد عنوان کرد که سبب شد حوزه سفته‌بازی و دلالی رونق بگیرد و کسی فعالیت در حوزه تولید را به دلالی ترجیح ندهد.
دارایی‌های مشمول مالیات بر عایدی سرمایه
بر اساس ماده 12 طرح مالیات بر عایدی سرمایه، انتقال انواع املاک فارغ از نوع کاربری و حق واگذاری محل، انواع خودرو سواری دارای پلاک شخصی مشمول مقررات مربوط به شماره‌گذاری، انواع طلا، نقره، پلاتین و جواهرآلات، انواع ارز و انواع رمزارز و رمزدارایی مشمول مالیات بر عایدی سرمایه است.
لازم به ذکر است طبق طرح مجلس، درآمدهایی که از طریق پدر یا مادر یا همسر یا اجداد یا فرزند یا اعضای خانوار محقق شده، مشمول پرداخت مالیات موضوع این ماده نمی‌باشد. شرط برخورداری از این معافیت درخصوص اعضای خانوار، تأیید یا ثبت اطلاعات خانوار بر اساس مقررات مربوط است.
99 درصد مردم مشمول نمی‌شوند
محمدرضا پورابراهیمی؛ رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، سال گذشته در واکنش به جو‌سازی رسانه‌ای علیه طرح مالیات بر سوداگری مبنی بر اینکه با تصویب این طرح بسیاری از مردم دیگر قادر به خرید و فروش طلا، ارز، مسکن و خودرو نخواهند بود، اظهار داشت: «هدف طرح مالیات بر سوداگری معطوف به فعالیت افرادی است که دست به سوداگری، سفته‌بازی و دلالی کاذب می‌زنند. اخذ مالیات در قالب طرح فوق به بیش از ۹۹ درصد مردم اصابت نمی‌کند. برخی با ایجاد فضای روانی در قبال این طرح می‌کوشند مانع از ایجاد یک جریان شفاف در اقتصاد کشور شوند.»