خطر افزایش قیمت خودرو در بازی جدید ذی‌نفعان بازار
به گزارش کیهان، دیروز ابتدا خبرگزاری‌ها از اعلام حذف سامانه یکپارچه از فرآیند عرضه خودرو از سوی منوچهر منطقی؛ معاون وزیر صمت خبر دادند. فارس گزارش داد: «در حالی‌که بعد از دو دوره اجرای عرضه خودرو از طریق سامانه یکپارچه عرضه خودرو، مردم در انتظار اجرای نوبت سوم آن بودند و پیش از این نیز قول برگزاری مرحله سوم از سوی مسئولان مربوطه داده شده بود، معاون حمل‌ونقل وزارت صمت از حذف سامانه یکپارچه عرضه خودرو خبرداد.»
منوچهر منطقی؛ معاون حمل‌ونقل وزارت صمت در این‌باره اظهار داشت: «با توجه به اینکه تیراژ تولید بالا رفته است و خودروهای کارکرده و نو وارد کشور می‌شوند، به جایی می‌رسیم که بازار به‌اشباع نزدیک می‌شود. بنابراین آنچه که در نظر گرفته شده، این است که خودروسازان خودشان به صورت مستقل محصولاتشان را عرضه کنند اما در همان سامانه ثبت کنند. اولین عرضه خودرو هم از هشتم مهر (امروز) آغاز می‌شود.»
پیش از این نیز عباس علی‌آبادی؛ وزیر صمت اعلام کرده بود که سامانه یکپارچه خودرو اصلاً متعلق به وزارت صمت نیست و این سامانه متعلق به شورای رقابت است. این سخن وزیر گمانه‌زنی‌ها برای حذف سامانه ناکارآمد یکپارچه و محول کردن عرضه خودرو به خودروسازان را به وجود آورد.
با این‌حال، کمی بعد و در پی اخبار منتشر شده مبنی بر حذف سامانه یکپارچه خودروها، منوچهر منطقی؛ معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت، حذف سامانه یکپارچه تخصیص خودرو را تکذیب کرد و از برنامه‌ریزی برای توازن‌بخشی به عرضه و تقاضا در تولید و بازار خودرو خبر داد.
همچنین سپهر دادجوی توکلی؛ مدیرکل روابط عمومی مرکز ملی رقابت نیز در پی سوءتفاهم ایجاد شده تصریح کرد: هرگونه تغییر در رفتار بازار خودرو منوط به مصوبه شورا یا تغییر در دستورالعمل مصوبه ۵۴۳ این شوراست و سامانه یکپارچه به کار خود ادامه خواهد داد. متاسفانه برداشت غلطی از اظهارات معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت صورت گرفته بود. به زودی و با عملیاتی شدن نوبت سوم طرح، چند خودروی جدید در بازار عرضه خواهد شد و تمام این فرآیند همچنان در قالب سامانه یکپارچه صورت خواهد گرفت.
حذف تدریجی سامانه یکپارچه از نوبت‌دهی
البته منطقی؛ معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت با بیان اینکه هم‌اکنون پس از ایجاد شفافیت، افزایش رضایت‌مندی مردم و آرامش در بازار خودروی کشور که با سپری شدن سه نوبت فرآیند قرعه‌کشی و دو نوبت فرآیند نوبت‌دهی حاصل شد، سامانه یکپارچه تخصیص خودرو به اهداف اصلاحی خود دست یافته است، اظهار امیدواری کرد: با افزایش تولید و عرضه خودرو توسط خودروسازان، اجرای قانون واردات خودروهای کارکرده و حذف سازوکار قیمت‌گذاری توسط شورای رقابت، این سامانه در آینده صرفاً برای نظارت بر انجام تعهدات خودروسازان به مشتریان فعالیت کرده و دیگر نقشی در جهت فروش یا نوبت‌دهی نداشته باشد.
او افزود: این سامانه همچنین به‌عنوان سامانه اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت، علاوه‌بر نظارت بر انجام تعهدات خودروسازان، نقش‌های دیگری همچون «نظارت بر سبد مصرف سوخت در شرکت‌های صنایع خودرو‌سازی»، «تعیین بخش‌بندی بازار برای برنامه‌ریزی تولید و واردات» و... را نیز ایفا خواهد کرد.
معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت گفت: با توجه به افزایش تولید خودرو در شش ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، در فواصل زمانی مختلف تا پایان سال، مجدداً با شرایط جدید و از طریق سامانه، ظرفیت‌های خالی موجود خودروسازان عرضه می‌شود.
احتکار 2 خودروساز بزرگ کشور
معاون وزارت صمت در حالی این سخنان را بر زبان راند که به گزارش خبرگزاری فارس، اطلاعات واصله از منابع آگاه حاکی از آن است که خودروسازان قصد عرضه خودروهای ثبت‌نامی تا پیش از اخذ مجوز جدید افزایش قیمت را ندارند و با دپو محصولات خود، دنبال تحریک تقاضای بازار خودرو هستند. عدم عرضه دو خودروساز، خصوصا ایران‌خودرو با حضور نیافتن در دور دوم عرضه یکپارچه خودرو کاملا مشهود بود زیرا با وجود اینکه قبلا از سوی مدیر سامانه یکپارچه خودرو، اعلام شده بود که خودروسازان با «محصولات جدید» در دور دوم عرضه حضور خواهند داشت اما ایران خودروساز با وجود اینکه انبارهایش مملو از هایما بود در دور دوم عرضه یکپارچه اقدام به عرضه نکرد در حالی که پیش از این اعلام کرده بود این خودرو را در نوبت دوم سامانه یکپارچه عرضه می‌‌کند. همچنین در ماه‌های گذشته این خودروساز در تحویل انواع محصولات به مشتریان سامانه یکپارچه در موعد مقرر از جمله رانا پلاس، سورن پلاس، پژو پارس و غیره تاخیر داشته است.
همچنین طبق اطلاعات واصله، خودرو‌سازی سایپا هم فاکتور کردن شاهین را کُند کرده و همین اتفاق روی قیمت بازاری این خودرو تاثیر منفی گذاشته است. بررسی اطلاعات منتشر شده سایپا در سایت کدال سازمان بورس نشان می‌دهد این خودروساز در مرداد فقط 26 درصد از شاهین‌های تولیدی خود را برای مشتریان فاکتور کرده و این اتفاق سبب شده تا قیمت بازاری این خودرو در بازه یکماهه مرداد 1402 افزایش 5.5 درصدی یابد.
راه علاج معضل خودرو
کودک پنجاه و چند ساله‌ای چون صنعت خودرو، سال‌هاست که نشان داده، نمی‌تواند یا نمی‌خواهد روی پای خود بایستد و محصول باکیفیت و قیمت مناسب ارائه کند و نیاز مردم را رفع کند و صرفا به دنبال سودجویی است. این وسط، شورای رقابت هم بیش از اینکه مشکل‌گشا باشد با ایجاد و اصرار بر سامانه یکپارچه بر مشکلات افزود و به بهانه انحصار تولید و عرضه خودرو؛ انحصار قیمت‌گذاری این کالا را در اختیار گرفت؛ حال آنکه مشکل مردم با خودروسازان صرفا قیمت گزاف محصولات نیست بلکه کیفیت و ایمنی پایین، مشکل بزرگ‌تری است که در ماجرای تصادف جاده بهبهان و باز نشدن کیسه هوای بسیاری از خودروها، موجب اعتراض دامنه‌دار رهبر معظم انقلاب به وضعیت خودرو‌سازی شد.
به نظر می‌رسد با وجود مهلت رئیس‌جمهور دلسوز برای اصلاح این روند، مشکل مردم با خودرو‌سازی داخلی که در درون این صنعت نهادینه شده با سیاست‌های فعلی حل شدنی نیست و چاره کار، واردات گسترده و حتی بیش از کسری بازار برای رقابتی شدن بازار خودرو و عرضه اقساطی است.
گفتنی است لطف‌الله سیاه‌کلی؛ عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در این رابطه، با اعلام این خبر که معاون اول رئیس‌جمهور واردات خودروهای کارکرده با ارز منشأ خارجی را پذیرفت، افزود: با این تصمیم ایرانیان خارج از کشور نیز می‌توانند از ارز خود برای واردات خودرو استفاده کنند.