40 کشور خسته از غرب به دنبال بریکس هستند
سرویس خارجی-
میتوان گفت اعضای «بریکس» کمابیش میکوشند تا رهبری آینده اقتصاد جهان را از میان کشورهای غیرغربی معرفی کنند و به همین دلیل درصدد هستند از الزاماتی مانند پایبندی به اصول سازمان تجارت جهانی، نظم اقتصادی مبتنی بر دلار، بانک جهانی، صندوق بینالمللی پول و دیگر ساز وکارهای غربمحور فاصله بگیرند و قوانین اقتصادی و حتی پول مشترک خودش را ایجاد کنند.
آفریقای جنوبی از دیروز (سهشنبه؛ 31 مرداد؛ 22 اوت) تا پنجشنبه میزبان پانزدهمین نشست همین گروه است. این گروه در حال بررسی پذیرش عضویت اعضای جدید مثل ایران است. همزمان با آغاز این نشست تارنمای خبری اینسایدر نوشته است که بیش از ۴۰ کشور ابراز تمایل کردهاند که در کنار برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی به گروه بریکس بپیوندند. خبری که غرب قطعا از شنیدن آن خوشحال نیست.
در میان کشورهایی که برای عضویت در بریکس ابراز تمایل کردهاند، دهها کشور درخواست عضویت رسمی دادهاند؛ گروهی که حدود یکچهارم تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص داده است. ایران، عربستان، امارات،اندونزی و ونزوئلا در میان کشورهایی هستند که برای عضویت در این بلوک قدرت درخواست دادهاند. در پی همین افزایش درخواستها بود که «راب دیویس»، وزیر تجارت سابق آفریقای جنوبی، گفت: «هرگز احساس نیاز به گروهی مانند بریکس تا این حد نشده بود.»
گفتنی است، بریکس نام گروهی به رهبری قدرتهای اقتصادی نوظهور است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شدهاست. در ابتدا نام این گروه بریک بود اما پس از پیوستن آفریقای جنوبی، به بریکس تغییر نام یافت. باید توجه داشت که جز آفریقای جنوبی، چهار کشور دیگر عضو بریکس در بین هفت کشور اول از نظر مساحت و 10 کشور اول دنیا از نظر جمعیت و تولید ناخالص داخلی هستند، سه ارتش از پنج ارتش بزرگ دنیا از نظر پرسنلِ در حال خدمت کشورهای بریکس در مجموع، حدود 40 درصد جمعیت نزدیک به یکچهارم تولید ناخالص ملی و حدود یکسوم خاک دنیا را تشکیل میدهند.
گرچه از نیمه قرن بیستم به این سو نظام سرمایهداری غرب به سرکردگی آمریکا با مهندسی ساختارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی جهان درصدد ایجاد و حفظ مدیریت سازماندهی شده در جهان برآمده است، اما دیگر کشورهای قدرتمند دنیا که خارج از اردوگاه غرب قرار داشتند، کوشیدهاند به این سازوکار هژمونیک تن ندهند. بریکس حاصل مجموعهای از این کوششها است؛ مثل جنبش غیرمتعهدها (عدم تعهد) که حاصل تلاش چهار کشور مهم جهان یعنی هند،اندونزی، یوگسلاوی سابق و مصر بود که از نظر سیاسی وابسته به نظم مبتنی بر جنگ سرد آن دوران نبودند و مشی مستقلی در پیش گرفته بودند. همچنین در زمینه نظامی میتوان به پیمان ورشو در برابر پیمان ناتو اشاره کرد که تشکیل شد تا بدیل نظامی در برابر ساختار امنیت دسته جمعی غربی باشد. سالها بعد پیمانشانگهای در ابتدا با اهداف امنیتی و نظامی به وجود آمد و در ادامه، به سایر ابعاد اقتصادی، سیاسی و... گسترش یافت تا شاید در آینده به رقیبی در برابر اتحادیههای غربی بدل شود.
در حاشیه نشست «بریکس پلاس» در «کیپ تاون»، شاهد دعوت رسمی وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی از رئیسجمهور کشورمان بودیم؛ موضوعی که سال گذشته نیز اتفاق افتاده بود؛ در سال ۲۰۲۲ جمهوری خلق چین از آقای رئیسی برایاشتراک دیدگاهش در زمینه بریکس دعوت کرده بود. به نظر میآید زمینههای نزدیکی ایران با بریکس در حال تقویت است و میتوان در آینده، انتظار پیوستن ایران را به عنوان عضو بریکس داشت.