سرویس خارجی-

رئیس‌جمهور آمریکا با تأکید می‌گوید شاید توافقی با عربستان در راه باشد؛ از طرفی هم خبر سفر مشاور امنیت ملی این کشور به عربستان منتشر می‌شود. در پی انتشار این اخبار برخی گزارش داده‌اند که رژیم سعودی به درخواست آمریکا برای توقف ارتباط با چین، روسیه و ایران پاسخ منفی داده است.

خیلی قبل‌تر از زمان روی کار آمدن رئیس‌جمهور فرتوتِ دموکرات در آمریکا، روابط واشنگتن و ریاض به سردی گرایید؛ برخی می‌گویند، بخش مهمی از این سردی روابط بازمی‌گردد به حملات بزرگ موشکی و پهپادی انصارالله یمن به مراکز نفتی عربستان که آل‌سعود انتظار داشت آمریکا در واکنش به آن حرکتی کند و حرکتی ندید. با گرم شدنِ روابط ریاض با تهران بعد از سال‌ها قطع رابطه و نیز با عمیق شدن روابط تجاری، سیاسی و حتی نظامی این کشور عربی با پکن، روابط واشنگتن-ریاض به نوعی یخ زد. حالا خبر می‌رسد که «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا، در کارزار انتخاباتی‌اش در ایالت مین گفته است: «شاید توافق با عربستان در راه باشد.» وی جزئیات بیشتری از این توافق به دست نداد. البته این اظهارات شاید پاسخی به رقیب بالقوه بایدن در انتخابات بعدی یعنی «دونالد ترامپ» هم باشد که همواره روابط خوبش با حاکمان رژیم سعودی را همچون پتکی بر سر بایدن کوبیده است. همچنین خبر می‌رسد که روز پنج‌شنبه مشاور امنیت ملی آمریکا مذاکراتی با ولی‌عهد عربستان در شهر جده داشته است که به این مذاکرات به عنوان بخشی از «یک طرح مهم برای یک موفقیت دیپلماتیک در منطقه» نگاه می‌شود. کاخ سفید اعلام کرده است، هدف از مذاکرات روز پنج‌شنبه «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی آمریکا با «محمد بن سلمان»، ولی‌عهد عربستان در جده «دستیابی به یک چشم‌انداز و دیدگاه مشترک برای ایجاد صلح، امنیت و ثبات بیشتر در خاورمیانه» است. همچنین «توماس فریدمن»، روزنامه‌نگار مشهور آمریکایی در مقاله‌ای با عنوان «جو بایدن به فکر معامله بزرگی در خاورمیانه است» در روزنامه نیویورک تایمز نوشت: «تصویب اصلاحات قضایی در کنست به رغم خواسته‌های صدهاهزار اسرائیلی برای لغو آن و ادامه اعتراضات گسترده به نظر می‌رسد یک شکست محسوب می‌شود؛ اما به طور کامل ناامید‌کننده نیست چرا که مذاکرات کنونی میان آمریکا و عربستان کمکی برای اسرائیل خواهد بود. فریدمن که هفته گذشته با بایدن دیدار کرده بود، فاش کرد، عربستانی‌ها سه خواسته از آمریکا دارند؛ توافقنامه دفاعی مشترک، دریافت برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای و خرید تسلیحات پیشرفته، به‌ویژه سامانه موشکی تاد و جنگنده‌های رادارگریز اف-۳۵. 

در مورد درخواست‌های ریاض از واشنگتن در پاراگراف بالا از زبان فریدمن سخنانی مطرح شد؛ حالا یکی از پرسش‌هایی که مطرح می‌شود این است که «واشنگتن برای دادن امتیازات مختلف به عربستان، چه چیزی از این پادشاهی خواسته است؟» کارشناسان مختلفی در این زمینه سخن گفته‌اند؛ از جمله سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رای الیوم. «عبدالباری عطوان»، تحلیلگر سرشناس جهان عرب و سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رای الیوم در تحلیلی درباره قرارداد احتمالی دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا برای عادی‌‌سازی روابط میان عربستان و رژیم صهیونیستی نوشته است: «از ابتدای سال جاری میلادی حتی یک ماه هم نبوده که یک مسؤول ارشد آمریکایی در تلاشی نومیدانه برای ازسرگیری روابط ائتلافی ویژه و برجسته میان دو کشور (آمریکا و عربستان) و بازگرداندن آن به حالت عادی، جلوگیری از نفوذ چین و روسیه و نیز عادی‌‌سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو است، همراه با پیشنهادهایی فریبنده به عربستان سفر نکند.» آن‌طور که ایسنا نوشته، عطوان می‌گوید آن‌چه فریدمن نوشته بازتابی از خواسته‌های آمریکا و تلاش دیرهنگام بایدن برای بازپس‌گیری نفوذ در حال نابودی کشورش در منطقه و تلاشی مذبوحانه برای نجات رژیم‌اشغالگر اسرائیلی از بحران داخلی‌اش با انتقال فشار آن به عربستان و دیگر کشورهای عربی و نیز تشدید تهدیدهای وجودی برای آن از سوی محور مقاومت و از سوی گردان‌های جوان مقاومت فلسطین است که گزینه مقاومت مسلحانه را برای بیرون راندن‌اشغالگران در پیش گرفتند. عطوان در ادامه به نقل از یک دیپلمات عرب نزدیک به ریاض نوشت، سالیوان دست‌کم دوبار مخفیانه و آشکارا به عربستان سفر کرد و در سفر اول چند روز برای دیدار با محمد بن سلمان منتظر ماند و زمانی که بن سلمان تنها چند دقیقه به این دیدار اختصاص داد، هیچ پاسخی برای پیشنهادهای وسوسه‌انگیز و نیز درخواستش برای توقف ارتباط سیاسی و اقتصادی با محور چین-روسیه و تعلیق روابط با ایران دریافت نکرد. عربستان دیگر به آمریکا نیازی ندارد چرا که ستاره‌اش رو به افول و رهبری آن در جهان در حال نابودی بوده است، در بیشتر نقاط به ویژه در برابر روس‌ها در اوکراین، چین در شرق آسیا و قاره آفریقا با شکست‌های متعدد مواجه بوده و حقارت دولت آن به جایی رسیده که برای اصلاح روابط خود با چین، ایجاد اختلاف میان آن و روسیه و یافتن میانجی برای خروج از جنگ اوکراین به «هنری کسینجر» [استراتژیست مشهور آمریکایی-آلمانی و وزیر خارجه اسبق آمریکا] متوسل شده که بیش از۱۰۰ سال دارد. به نوشته این نویسنده مشهور جهان عرب، از نظر ما عربستان به قرارداد دفاعی مشترکی با آمریکا نیازی ندارد به ویژه پس از این‌که آمریکا، اوکراین را در پی ورود به جنگ ناامید کرد و حتی یک سرباز و یا ناو هواپیمابر به آنجا نفرستاد تا از سقوط پنج منطقه شرقی آن توسط ارتش روسیه جلوگیری کند و به حمایت از آن با تعدادی اسلحه و مهمات قدیمی بسنده کرد. علاوه‌بر آن آمریکا در طول جنگ یمن به واسطه قرارداد سال ۱۹۴۵ که روزولت آن را با ملک عبدالعزیز آل‌سعود امضا کرد، متعهد به حمایت از عربستان بود؛ اما تمامی آتش‌بارهای پاتریوت و سامانه دفاعی موشکی بسیار پیشرفته تاد را خارج کرد...اما در مورد دو نکته دیگری که فریدمن به آنها ‌اشاره کرد یعنی دریافت برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای از آمریکا و خرید سلاح‌های پیشرفته از آن باید بگویم، عربستان می‌تواند این برنامه را از چین، روسیه و حتی کره شمالی بدون هیچ شرطی دریافت کند. چه کسی سامانه‌های موشکی پاتریوت آمریکا را که شکست آنها ثابت شده می‌خواهد و سامانه‌های موشکی اس۴۰۰ و اس۵۰۰ بسیار پیشرفته روسیه را رها می‌کند؟ از ترکیه، الجزایر و یونان، به عنوان جدی‌ترین هم‌پیمان آمریکا و عضو ناتو که موشک‌های اس۳۰۰ روسیه را خیلی زود خریداری کردند، سؤال کنید. در ادامه گزارش عطوان می‌خوانیم: در پایان باید بگویم عربستان که جایگاه خود را در دو منطقه کشورهای عربی و اسلامی تقویت کرده، با بازگرداندن روابط خود با ایران به دوران اوج خود، یک پیشرفت استراتژیک بزرگ را رقم زده و دسامبر گذشته در ریاض برای رئیس‌جمهوری چین فرش قرمز پهن کرد، به عادی‌‌سازی روابط خود با رژیم‌اشغالگر اسرائیلی که در حال حاضر دچار فروپاشی داخلی بی‌سابقه‌ای است، نیازی نداشته و از این پس نیز ندارد و فکر نمی‌کنم به نفعش باشد محبوبیتی را که به تازگی به شکلی قدرتمندانه در میان کشورهای عربی و اسلامی از طریق مخالفت با عادی‌‌سازی، پافشاری بر تشکیل کشور مستقل فلسطین و بازگرداندن حقوق مشروع ملت فلسطین دوباره به دست آورده، آن را از دست بدهد، عربستان دست‌کم تا الان در متوقف کردن طوفان معامله قرن، گاو خشمگین ترامپ و توافقنامه‌های صلح ابراهیمی (عادی‌‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی) موفق عمل کرده است.