عوامل تحریف حادثه کربلا و اسباب شدت آن (پرسش و پاسخ)
پرسش:
در حادثه عاشورا و کربلا چه عواملی موجبات تحریف آن را فراهم می‌سازد و چه اسبابی موجب تشدید آنها خواهد شد؟
پاسخ:
عوامل تحریف
عوامل تحریف به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1- عوامل عمومی
این دسته عوامل تنها به حادثه کربلا و عاشورا اختصاص ندارد، بلکه بستگی به نوع هدف و انگیزه تحریف‌کننده در همه مسائل مهم زندگی فردی و اجتماعی بشر ممکن است اتفاق بیفتد. انسان‌ها همیشه در مسیر فکر و اندیشه صحیح و عمل صالح حرکت نمی‌کنند لذا خدا نکند کسی در مسیر کج و انحرافی بخواهد گام بردارد، در این صورت یکی از تاکتیک‌های او برای رسیدن به هدفش قطعا دروغ و تحریف خواهد بود.
2- تمایل بشر به اسطوره‌سازی
انسان‌ها برحسب طبع و سرشت خود، تمایل به اسطوره‌سازی و افسانه‌سازی دارند و این حالت در تمام تواریخ دنیا وجود دارد. در بشر یک حس قهرمان‌پرستی است که درباره قهرمانان ملی و دینی تجلی پیدا می‌کند (نشست علمی آسیب‌شناسی کربلا www.qomiclscom) به انواع غلوها و مبالغه‌گویی‌ها در طول تاریخ به ویژه در تاریخ حدیث شیعه که مبالغه‌های فراوانی چه بسا با انگیزه حبا لاهل البیت طرح کرده‌اند و به جریان غلات مشهور شده‌اند از همین منظر باید نگریست. قرآن کریم با صراحت این روحیه افراطی غلوگویی را نهی و مذمت کرده است «یا اهل الکتاب لا تغلوا فی دینکم و لا تقولوا علی‌الله الا الحق» ای اهل کتاب در معارف دینتان بزرگ‌نمایی و تحریف نکنید و درباره خدا جز حقیقت نگویید (نساء- 171)
تحریفاتی در شکل عزاداری و گریاندن
برخی طرفداران و عاشقان امام حسین با مبانی غلط و پیش‌فرض‌های باطلشان دست به تحریفاتی زده‌اند که متأسفانه آثار آنها تاکنون در محافل عزاداری ما باقی مانده است. لذا قضایایی را به آن اضافه کردند و آن جنبه‌های حزن‌انگیز را بسط دادند. مبالغه، داستان‌سازی، شاخ و برگ دادن و... از جمله این تحریفات عاشورا بود که در مقاتل نیز راه یافت و به عنوان مصادیق تحریف لفظی از آنها می‌توان یاد کرد. در برهه‌هایی جنبه مصیبت و گریه و عزاداری هدف شد، در صورتی که در سیره ائمه(ع) ذکر امام حسین(ع) و مرثیه‌سرایی و مداحی و مصیبت و گریه و عزاداری برای امام حسین(ع) هدف نیست بلکه وسیله‌ای برای تقرب الی‌الله است که هدف غایی امام حسین(ع) نیز بوده است، بنابراین وسیله را جایگزین هدف کردن خود نیز یکی از مصادیق تحریف معنوی به شمار می‌آید.
عوامل موثر در تشدید تحریفات عاشورا
1- جریان اخباری‌گری
وقتی در چند قرن گذشته مقاتل معتبری که در دست بود مانند: الارشاد شیخ مفید و در رتبه بعد لهوف سیدابن طاوس و مناقب ابن شهر آشوب و کشف‌الغمه الاربلی و... کنار گذاشته شد و عزاداران فقط به کتاب‌هایی که بر حزن و مصیبت و گریه تاکید می‌کرد پناه بردند، و از طرفی تفکر اخباری‌گری هم متاسفانه بر برخی حوزه‌های علمیه سیطره پیدا کرده بود و بعضا معتقد بودند کذب، قبح ذاتی ندارد بلکه قبح آن عرضی است، لذا به قول خودشان کذب‌های نافعی را برای مذهب اهل بیت(ع) ساختند تا از این طریق به زعم خود بتوانند خدمت بیشتری به دستگاه امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) کرده باشند. شهید مطهری(ره) می‌گوید: گریستن بر امام حسین(ع) کار خوبی است و باید گریست. (اما) به چه وسیله بگریانیم. به هر وسیله‌ای که شد؟ هدف که مقدس است، وسیله هر چه شد، شد؟ اگر تعزیه درآوریم، یک تعزیه اهانت‌آور. همین‌قدر که اشک جاری شد اشکال ندارد؟! شیپور بزنیم، طبل بزنیم، معصیت کاری بکنیم، به بدن مرد لباس زن بپوشانیم. عروسی قاسم درست کنیم، جعل کنیم، تحریف کنیم! ... در نتیجه افرادی دست به تحریف و جعل زدند که انسان تعجب می‌کند. (حماسه حسینی، ج 1، ص 49)
2- عدم حساسیت علما نسبت به روضه‌های دروغین
ترک تذکر دادن سیره پسندیده و بازدارنده توسط برخی علما در جلسات مداحی و ذکر مصائب اهل بیت(ع) نسبت به جعلیات و تحریفات حادثه کربلا موجبات تحریف بیشتر و تشدید جعلیات و خرافات را در مجالس عزاداری امام حسین(ع) فراهم ساخت. در سیره مرحوم آیت‌الله بروجردی آمده که علنا در این گونه جلسات تذکر می‌داد و با صدای بلند اشکالات را بیان می‌کرد.