تأملی بر ماهیت سینمای مقاومت به بهانه هفدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مقاومت
علیه سینمای لیبرالسرمایهداری
جشنواره بینالمللی فیلم مقاومت درحالی هفدهمین دوره خود را پشت سر میگذارد که این رویداد را میتوان ارائهگر آلترناتیو قطعی هالیوود دانست. یعنی سینمای مقاومت را امروز فراتر از مباحث سیاسی و نظامی، باید گونهای از فیلمها دانست که موقعیت انسان و جامعه را در مقابل سرمایهداری مدرن، مطرح میسازد. همچنان که جلال غفاری قدیر، دبیر هفدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مقاومت در نشست خبری اول این رویداد گفته بود: «در این جشنواره، هر جایی فیلمسازی درگیر با جریان لیبرال سرمایهداری است و حذف شده در دایره هواداری ما قرار میگیرد.»
دکتر مهدی ناظمی، دبیر بخش داوری هفدهمین جشنواره فیلم مقاومت چندی قبل در دوازدهمین جایزه سینمایی ققنوس با محور تقابل سینمای مقاومت با مفهوم سرمایهداری سخنرانی کرد.
ناظمی با اشاره به تقدسزدایی از مفهوم هنرسینما عنوان کرد: سینما ظهور یک انسان جدید است؛ انسان جدیدی که در بطن نظام سرمایهداری زندگی میکند و رسانهها او را تخدیر میکنند. نظام سرمایهداری پیش چشم این انسان همه چیز را کمّی تفسیر میکند، همه چیز را به چشم کالا نگاه میکند و حتی به مناسبات انسانی هم برچسب کالا میزند. بردهداری در این نظام هم وجود دارد و تنها در هالهای زراندود پنهان شده است. خرید و فروش بازیکنان تیمهای ورزشی، افراد متخصص و هنرمندان، همه و همه مصادیق این بردهداری نوین هستند. ورود همین نظام سرمایهداری به فضای هنر در عصر جدید در حال زدودن هاله تقدس از هنر است.
وی همچنین به استفاده ابزاری ایالات متحده از صنعت سینما اشاره کرده و افزود:آمریکا نه به عنوان یک کشور، بلکه به عنوان مجموعهای از کمپانیهای اقتصادی دنیا، خود را به مثابه امپراطور این نظام جدید به جهانیان معرفی کرده و در تمام بخشهای آن مثل سینما حضور پررنگی دارد و الگوهای مد نظر خود را بر تمامی این عرصهها غالب کرده است. میتوان گفت سینما بخشی از ناتوی فرهنگی است؛ چرا که الگوهای آن را سردمداران نظام سرمایهداری و به شکل کلی غرب طراحی کرده، اما ما برای برنده شدن و مورد توجه واقع شدن در این الگوها تمام تلاش خود را به کار میگیریم. فستیوالهای جهانی مثل کن و اسکار و نحوه مواجهه ما با این جشنوارهها مصداقی روشن است.
ناظمی، یکی از اصلیترین الگوهای مبارزه با ناتوی فرهنگی آمریکا و حامیانش را معرفی الگوها با سینمای مقاومت دانسته و در این باره میگوید: برای برهم زدن الگوی جهانی ایجادشده توسط آمریکا و غرب در فضای سینما و هنر، دستاویز ما سینمای مقاومت خواهد بود. سینمای مقاومت سینمایی است که با معرفی الگوها و سبکهای جدید در برابر سیستم سرمایهداری مقاومت میکند؛ و این ممکن نیست مگر از شاهراه سلوک فکری و ایجاد گفتمانهای انقلابی. اگر گفتمان انقلاب در بستر صنعت سینما شکل فرمی و محتوایی به خود بگیرد، قطعا نظم فرهنگی ایجاد شده به هم خواهد خورد.