لزوم انتقال کسب و کارهای مجازی به شبکه‌های داخلی
امیر صادقی
این روزها شاهد هستیم که برخی پلتفرم‌های مجازی خارجی که آتش بیار فتنه اخیر بوده و سال‌هاست به جان اخلاق، هویت و منافع ملی ما افتاده‌اند، با یک تصمیم قابل دفاع محدود شده‌اند. این محدودیت موجب شد که در مدت زمان کمی، تعداد کاربران پلتفرم‌های داخلی به طور چشمگیری افزایش یابد و تب و تاب اولیه فتنه نیز فروکش کند.
البته ورود جدی به موضوع نظارت و کنترل پیامرسان‌های رها شده خارجی می‌توانست زودتر از این صورت گیرد.
در این سال‌ها دست‌های پشت پرده و غفلت‌های صورت گرفته باعث شد که تولید داخلی در حوزه فناروی اطلاعات و ارتباطات زمین بخورد. این درحالی است که براساس دیدگاه رهبر معظم انقلاب ما باید خودمان صاحب فناوری شویم، اما عده‌ای با خود تحقیری، صنعت ICT ما را عقب نگه داشته و متأسفانه کشورمان به اشغال سایبری بیگانگان درآمد.
اکنون در یک مرحله تاریخی و سرنوشت ساز قرار گرفته ایم. راه سومی وجود ندارد؛ یا باید به عقب‌ماندگی گذشته ادامه دهیم و یا اینکه با تصمیم صحیح، در زمینه اقتصاد دیجیتال و کسب و کارهای مجازی قدم‌های اساسی و زیربنایی برداریم.
متأسفانه بعضاً دیده می‌شود که برای ادامه فعالیت خود‌مختار و فضاحت بار برخی پلتفرم‌های خارجی در داخل کشور، عده‌ای کسب و کارهای مجازی را علم کرده و می‌گویند که به آنها آسیب می‌رسد، اما ظاهراً این افراد به چند نکته توجه ندارند:
۱. اساساً تعریف مسئله و زاویه دید این افراد محل خدشه است. عجیب است! مگر کسی می‌گوید که کسب و کارهای مجازی و درآمد مردم تعطیل شود؟! آیا جابه‌جایی یک کسب و کار از یک محل ناامن به یک محل امن داخلی، به معنی تعطیل کردن اصل آن کسب و کار است؟!
بله؛ ممکن است در این جابه‌جایی، مانند هر جابه‌جایی دیگری که در فضای حقیقی و مجازی رخ می‌دهد، عوارض جزئی یا موقت، متوجه عده‌ای شود اما در بلندمدت، هم مردم و هم کشور از رشد اقتصاد دیجیتال کشور سود می‌برند.
همان‌گونه که در انجام یک عملیات عمرانی برای رفع مشکل یک جاده یا خیابان نیز ممکن است فروش برخی کسبه محل، تحت تأثیر قرار گیرد؛ ممکن است به طور موقت، ترافیک ایجاد شود؛ اما در نهایت این به نفع کسبه و به نفع کل مردم است.
۲. کسب و کار مجازی مردم در پلتفرم‌های خارجی، متزلزل، ناامن و در واقع به یک مو بند است. هر لحظه امکان دارد که این پلتفرم‌ها با دستور مقامات آمریکایی و یا حتی سلایق شخصی یا بغض و کینه مدیران این پلتفرم‌ها، کسب و کارهای ما را از بین ببرند. در واقع، حیات این کسب و کارها وابسته به اراده دشمن متخاصم و درجه اول ماست! این رفتار ما به سخره گرفتن بدیهیات حکمرانی و کنار گذاشتن اصول اولیه در اقتصاد و سرمایه‌گذاری است.
اگر فردا روزی این کسب و کارها به یک باره حذف شوند، اتفاقاً خود مردم از حکومت و دولت می‌خواهند که به دادشان برسد و اگر دولت کاری انجام ندهد، گله‌مند خواهند شد.
بنابراین، اگر مردم ما کسب و کار مجازی پایدار، باثبات و باضمانت می‌خواهند و انتظار دارند که در برابر تضییع حقوق آنها، اقدام مناسب انجام شود، چاره‌ای نیست مگر اینکه در بسترهای داخلی سرمایه‌گذاری شود.
۳. با وجود اینکه اقتصاد دیجیتال و کسب و کارهای مجازی، امروز در برخی کشورها، بسیار پیشرفته است اما در کشور ما چنین فضایی شکل نگرفته است؛ زیرا سرمایه‌گذار به دنبال منافع است و او در جایی که متزلزل است سرمایه‌گذاری نمی‌کند.
۴. برای حضور این کسب و کارها در پلتفرم بیگانه، سالانه هزاران میلیارد تومان صرف پهنای باند خارجی شده و همچنین ارز از کشور خارج می‌شود. در حالی که اگر در این سال‌ها این پول هنگفت صرف پلتفرم‌های ملی و توسعه کسب و کارهای اینترنتی می‌شد، اکنون شاهد این بودیم که کسب و کارهای فضای مجازی در کشورمان چند برابر وضعیت فعلی رشد داشت و پلتفرم‌های داخلی ما نیز در سطح پلتفرم‌های موفق جهانی بودند.
۵. اگر واقعاً عده‌ای نگران کسب و کارهای مجازی و اقتصاد دیجیتال هستند، اتفاقاً باید بدانند محدودیت ایجاد شده برای شبکه‌های اجتماعی خارجی به نفع اقتصاد و کسب و کار مجازی مردم است همان‌گونه که گفته شد، این چیزی که شما به آن دل‌بسته‌اید، کسب و کار مجازی روی هوا است نه کسب و کار پایدار؛ کسب و کار پایدار و مؤثر در رشد اقتصاد دیجیتال کشور، قواعد و الزامات خاص خود را دارد؛ از جمله اینکه باید در بستر و زیرساخت‌های بومی پی‌ریزی شود.
ذکر این نکته هم ضروری است که اگر پیامرسان‌های خارجی خیرخواه ما و مردم بودند باید مثل همه جای دنیا برای فعالیت شروط و تعهدات کشور میزبان همچون داشتن دفتر و سرور و... را می‌پذیرفتند تا منعی برای فعالیت نداشته باشند. از طرفی لزوم حمایت از کسب و کارهای شکل گرفته در بستر پیامرسان‌های خارجی و کمک به انتقال همراه با منفعت آنها امری مسلم و قابل مطالبه است.