راست افراطی، چالش جدید اروپا (نگاه)
سید محمد امینآبادی
ریاضت اقتصادی، افزایش نابرابری اجتماعی، بحران انرژی، رکوردشکنی تورم، رکود اقتصادی، افزایش بیکاری، کاهش سطح رفاه، بحران مهاجرت و بحران هویت در اروپا موجب شده که طی ماههای اخیر احزاب راست افراطی بار دیگر در قاره سبز قدرت بگیرند؛ مسئلهای که اتحادیه اروپا را با چالشی جدید و جدی مواجه کرده و آینده تیره و تاری را به گفته کارشناسان برای این اتحادیه رقم زده است؛ آن هم در شرایطی که سران اروپا به شدت تلاش میکنند همبستگی خود را در مقابل روسیه در جنگ اوکراین حفظ کنند. طی ماههای گذشته در انتخابات پارلمانی فرانسه و سوئد، راستهای افراطی جایگاه خود را به شدت ارتقا داده و تبدیل به یک وزنه قوی شدهاند. در انتخابات روز یک شنبه ایتالیا نیز همان طور که نظرسنجیها پیشبینی میکردند، رایدهندگان ایتالیایی به حزبی با ریشههای «نئوفاشیستی» روی خوش نشان دادهاند و ائتلاف راست متشکل از حزب راست افراطی «برادران ایتالیا» با رهبری «جورجیا ملونی»، حزب ضد مهاجرت «لیگ» به رهبری «ماتئو سالوینی» و «فورزا ایتالیا» به رهبری «سیلویو برلوسکونی» را برای هدایت کشورشان انتخاب کردند.ائتلاف راست افراطی با کسب ۴۷ درصد آرا نشان داد که ایتالیا آماده میشود تا اولین دولت تحت رهبری راست افراطی خود را پس از جنگ جهانی دوم تجربه کند. همچنین «جورجیا ملونی» اولین رئیسدولت زن برآمده از یک حزب «نئو فاشیست» میشود که سکان هدایت یکی از کشورهای بنیانگذار اتحادیه اروپا را در دست میگیرد. پیروزی حزب نئو فاشیست «برادران ایتالیا» به رهبری ملونی در انتخابات کنونی در حالی است که این حزب در انتخابات سال ۲۰۱۸ تنها اندکی بیش از چهار درصد آرا را به دست آورده بود.
ظهور و قدرتیابی راست افراطی در اتحادیه اروپا، چالشی برای آینده این اتحادیه محسوب میشود؛ تاکید بر ناسیونالیسم افراطی، مخالفت با جهانی شدن و اشکال مختلف همگرایی اروپایی، حمایت از رهبری اقتدارگرا، بیگانهستیزی و دیدگاههای نژادپرستانه در مورد مسلمانان، رنگین پوستان و اقلیتها از جمله بارزترین ویژگیهای احزاب راست افراطی در اروپا محسوب میشود که در صورت فراگیر شدن قدرت این احزاب در این قاره باید آن را پایانی بر ایده اروپای متحد و بازگشت به دوران قبل از جنگ جهانی دوم به حساب آورد. «ملونی» نخستوزیر احتمالی آینده اروپا بر اساس گزارشها قصد دارد این ایده را در اتحادیه اروپا به کرسی بنشاند که قوانین ملی کشورهای عضو بر قوانین اتحادیه اروپا مقدم باشند، همان ایدهای که رهبران مجارستان و لهستان دنبال میکنند و در سالهای اخیر عامل تنش در درون اتحادیه اروپا بوده است. چنان که گفته شد قدرتیابی احزاب راست افراطی در اروپا در بدترین برهه تاریخی در این قاره رخ میدهد چرا که اتحادیه اروپا در تلاش است که در واکنش به جنگ اوکراین جبهه متحدی را در مقابل روسیه به نمایش بگذارد. گفته میشود همسویی «جورجیا ملونی» رهبر حزب راست افراطی «برادران ایتالیا» که از وی به عنوان نخستوزیر آینده ایتالیا یاد میشود با سایر راستگرایان اروپایی همچون «ویکتور اوربان» نخستوزیر مجارستان و نیز «مارین لوپن» رهبر حزب راست افراطی فرانسه، جبهه اروپا را بیش از پیش در مقابل روسیه تضعیف کرده است کارشناسان بر این باورند که شکست سیاست تحریمی غرب در مقابل روسیه و افزایش فشارهای اقتصادی به مردم اروپا و همچنین ترس از زمستان سرد پیشرو بدون نفت و گاز روسیه، مردم اروپا را نسبت به دولتهای مستقر، بدبین کرده و موجب تضعیف اروپای واحد و تقویت راست افراطی در این قاره شده است. چالش جدید اروپا این روزها از درون اظهارات سران و مقامات اروپایی به خوبی قابل مشاهده است. طی روزهای اخیر بسیاری از سران و مقامات اروپایی نگرانی خود را از قدرتگیری راستها در اروپا اعلام کردهاند. «کاترینا بارلی»، معاون رئیسپارلمان اروپا با هشدار در مورد دولتی که قرار است «ملونی» هدایت آن را در ایتالیا برعهده بگیرد، گفته است: «جورجیا ملونی نخستوزیری با مدل سیاسی ویکتور اوربان نخستوزیر مجارستان و دونالد ترامپ است. پیروزی ائتلاف راست در انتخابات پارلمانی ایتالیا نگرانکننده است. تاکتیک انتخاباتی ملونی نمیتواند این واقعیت را که او تهدیدی برای همزیستی سازنده اروپا است، پنهان کند.» نگرانیها از انتخابات روز یکشنبه ایتالیا و سیاستهای آینده سومین اقتصاد بزرگ منطقه یورو به حدی است که «اورسلا فون در لاین» رئیساین کمیسیون هشدار داده است که «ایتالیا در صورت حمله به اصول دموکراتیک اتحادیه اروپا تحریم و از بودجه قابل توجهی محروم میشود.» «الکساندر گیزه»، عضو سابقهدار فراکسیون سبزها در پارلمان اروپا نیز به سایت خبری شبکه اول تلویزیون آلمان گفته است که: «نتیجه انتخابات یکشنبه ایتالیا حاوی پیام خوبی برای اروپا نیست، چرا که ملونی قصد دارد نظام پارلمانی ایتالیا را به یک نظام ریاستی، با یک رئیسجمهور قدر قدرت تبدیل کند. الگوی او ویکتور اوربان نخستوزیر مجارستان است که نظام دموکراتیک این کشور را به یک نظام دارای مولفههای استبدادی بدل کرده است.» مجله آلمانی «اِشترن» نیز همین روزهای اخیر با انتشار تصویر ملونی در صفحه اول خود این تیتر را برای آن انتخاب کرد: «خطرناکترین زن اروپا.» امانوئل ماکرون چند روز پیش از پیروزی قطعی ملونی در انتخابات ایتالیا در جمعهای خصوصی با مقامات اتحادیه اروپا به وضوح در مورد آینده این اتحادیه اظهار نگرانی کرده و گفته بود «که اگر ملونی پیروز شود نمیتوان به آینده ایتالیا و سرنوشت اتحادیه اروپا خوشبین بود.» طی روزها و هفتههای آینده و بعد از تشکیل دولت جدید ایتالیا مشخص خواهد شد که چقدر از این نگرانیها جدی است و آیا سیاستهای جدید دولت دست راستی ایتالیا به ظهور شکاف جدیدی در اروپا دامن خواهد زد یا «بروکسل» با سیاستهای سختگیرانه خود و با ابزار بودجه ترمز «ملونی» را خواهد کشید.