علت‌العلل و میراث‌دار اَبَرتورم! (نگاه)
دکتر محمدحسین محترم
می‌گویند «چرا می‌گویید دولت قبلی»! در کنار حجم گسترده شایعات و تحریف‌ها و خبرهای جعلی و موج‌سواری با برخی اتفاقات رخ داده در کشور، گفته می‌شود دولت قبلی تمام شده و حالا دولت فعلی باید پاسخگو باشد. این ادعا و یاوه‌سرایی به غایت مزورانه و سخنی به گزاف و عوام‌فریبانه برای فریب افکار عمومی درجهت ایجاد مطالبات خارج از توان دولت و تحت فشار قرار دادن دولتمردان اولاً به‌منظور جلوگیری از حل مشکلات کشور و رسیدن به هدف واقعی خودشان یعنی «اَبَرتورم» است که برخی در دولت قبل در پازل آمریکا به دنبال آن بودند. ثانیاً به دلیل این که قطعاً اگر مردم ندانند وضع کشور در گذشته در چه شرایطی بوده، با توجه به حجم انبوه مشکلات و عدم امکان حل یک‌شبه آنها، میزان موفقیت دولت در حل مشکلات برایشان قابل اندازه‌گیری و فهم نیست و مدعیان این سخن می‌توانند بر ابهام موفقیت دولت سوار شوند و مردم را نسبت به آینده کشور ناامید کنند. لذا برای درک شرایط کشور و میزان موفقیت دولت در حل مشکلات موجود باید به یک نکته اساسی توجه داشت و بر اساس آن قضاوت و تحلیل کرد و آن این که هدف آمریکا از برجام، آشوب در کشور از طریق ایجاد ابرتورم از مسیر تحریم‌ها بوده و هست. چنان که جان کری نیز اخیراً در کنگره صریحاً نتایج برجام در ایجاد ابرتورم در ایران را برای نمایندگان آمریکا تشریح و اذعان کرده «تورم بیش از ۵۰ درصدی در دولت قبلی ایران یکی از تبعات برجام و با کاهش ۸۰ دلاری در هر بشکه نفت و پر کردن ذخایر استراتژیک نفتی آمریکا با نفت ایران توسط واسطه‌ها از دیگر دستاوردهای برجام بود که اگر ترامپ کمی صبر می‌کرد، آثار بهتر برجام را هم در آمریکا و هم در ایران می‌دیدیم»! در این خصوص:
۱- برای درک ریشه تورم کنونی تحلیل مواضع و سخنان متعدد ماه‌های اخیر رئیس سابق بانک مرکزی به‌عنوان نماد سیاست‌های هاشمی و روحانی و مدعیان جریان سازندگی و اصلاح‌طلبی، در کلاب‌هاوس درباره ماهیت پنهان و سیاست‌های دولت قبلی قابل تأمل است که این سیاست‌ها چگونه موجب ابرتورم در کشور شد و روی دولت هاشمی با تورم ۵۰ درصدی را سفید و همتی الحق به درستی ادعا کرده بود «با رئیس‌جمهور شدن من راه هاشمی ادامه خواهد داشت»! هرچند خود رسانه‌های اصلاح‌طلب مواضع و سخنان همتی با صدها سؤال بی‌پاسخ را به اظهارات یک خواننده قبل از انقلاب و لس‌آنجلسی تشبیه کردند که «دیگران را مقصـر ده‌ها خطایی دانست که خودش مرتکب شده بود»، اما چهره متناقض وی را در دفاعش از دولت روحانی و هاشمی در تقابل با رئیسی در مناظرات انتخاباتی آشکارتر کرد و نشان داد از روی صداقت وارد رقابت انتخاباتی نشده بود. رئیس سابق بانک مرکزی درخصوص ریشه تورم کنونی به ارث رسیده به دولت رئیسی اولاً با اذعان به اینکه «هدف تحریم‌ها ایجاد ابرتورم در کشور است»، اعتراف می‌کند «سیاست‌های چند سال گذشته، کشور را در لبه پرتگاه ابرتورم قرار داد»! ثانیاً تلویحاً اذعان می‌کند ریشه این ابرتورم برجام است. وی در تناقضی آشکار و فریبکارانه در حالی از برجام به‌عنوان حلال مشکلات کشور دفاع می‌کند که همزمان اذعان دارد «اگر سیاست‌های داخلی اصلاح نشود-(که رئیسی در حال انجام آن است)- با لغو تحریم‌ها هم مشکلات اقتصادی حل نمی‌شود»! ثالثاً رئیس سابق بانک مرکزی ریشه ابرتورم ۶۰ درصدی در دولت روحانی را سیاست‌های غلط این دولت عنوان و تأکید می‌کند در سایه برجام «درآمد نفتی کشور از ۱۰۰ میلیارد دلار به یک میلیارد دلار» و «واردات کشور از ۹۶ میلیارد دلار در سال ۹۰ (قبل از دولت روحانی) به ۴۰ میلیارد دلار و رشد اقتصادی از 2/3 درصد در دولت قبل از روحانی، به منفی ۱۵ درصد در اواخر دولت روحانی کاهش یافت»! این یعنی وی یا از برجام و از اقتصاد و مشکلات مردم چیزی نمی‌داند و یا می‌داند و در جهت حل نشدن مشکلات مردم مدافع دلاری بی‌چون و چرای برجام است! رابعاً ریشه ابرتورم دولت روحانی چاپ صدها میلیارد تومان پول بدون پشتوانه است. اکنون نه فقط برای اقتصاددانان کشور بلکه برای هر دانش‌آموزی هم روشن است که نقدینگی بی‌سابقه در دولت روحانی به‌عنوان عامل اصلی رشد تورم، ناشی از همین پول‌های بدون پشتوانه بود که گفته می‌شود حداقل «۲۰۰ هزار میلیارد تومان» پول بدون پشتوانه چاپ کردند. رئیس بانک مرکزی دولت روحانی می‌گوید «فقط آخر سال ۹۸ با برداشت ۵ هزار میلیارد کسری بودجه از صندوق توسعه ملی، ۶۰ هزار میلیارد نقدینگی افزایش یافت و اردیبهشت ۹۹ نقدینگی نزد بانک‌ها به ۷۱ هزار میلیارد تومان رسید و بالاخره با این نقدینگی یک اتفاقی (ابرتورم) افتاد»! نکته طنز این اعترافات این است که همتی برای تبرئه خود با اذعان به این که اگر برگردم به آن زمان این سیاست‌های غلط را اتخاذ نمی‌کنم، ادعا می‌کند «من تحت فشار شدید بودم و هزینه‌های سیاست‌های غلط دولت روحانی را دادم»! خامساً یکی دیگر از علل ایجاد ابرتورم به‌عنوان نتیجه سیاست‌های غلط دولت روحانی محاسبات غلط و اقدامات کارشناسی نشده و مشاوره‌های غلط بود. به‌عنوان مثال محاسبه کرده بودند که نتیجه تزریق این نقدینگی به اقتصاد کشور، تورم حداکثر ۳۵ درصدی بشود، ولی وقتی گزارش‌ها را روی میز آقایان قرار دادند، تورم شده بود ۶۰ درصد! و یا اینکه همتی اذعان می‌کند «وقتی عده‌ای از جمله دژپسند وزیر اقتصاد به روحانی می‌گفتند وضع اقتصاد و بازار خوبه، نتیجه همین شده که می‌بینید». وقتی مجری از وی می‌خواهد بیشتر در مورد مشاوره‌های غلطی که به روحانی می‌دادند، بگوید، تصریح می‌کند «اجازه دهید من دیگر وارد این بحث نشوم»! چون به خوبی می‌داند این رشته سر دراز دارد.
۲- درخصوص اذعان‌ها و ادعاهای همتی چند نکته برای تنویر افکار عمومی: اولاً این سخنان نشان می‌دهد که ریشه تورم کشور عملکرد کیست و در حالی که وی می‌داند نتیجه عملکرد خود او و رئیس دولتی است که از آن دفاع می‌کند، فریبکارانه به همراه جریان وابسته به خود می‌خواهند با فضا‌سازی رسانه‌ای دولت فعلی را عامل تورم در کشور و ناتوان القا کنند. ثانیاً طنز سخنان همتی بی‌اطلاعی او از میزان و قیمت نفت فروخته شده در دولت روحانی است که از یک‌سو هیچ آماری در این خصوص منتشر نکردند و از سوی دیگر هیچ اعتراضی هم به این بی‌اطلاعی در دولت روحانی نداشته و تنها ماشین امضاء او بوده است. این در حالی است که از دولت رئیسی انتظار دارد او را در جریان میزان فروش نفت قرار دهد! علت این محرمانگی هم این بود که بتوانند به راحتی دروغ بگویند که خزانه را خالی تحویل گرفتیم و پر تحویل دادیم، هرچند همتی اذعان کرد که آن زمان نیز که ادعا کردند، «خزانه دولت خالی نبود»! لذا اکنون این مطالبه جدی وجود دارد که روحانی پاسخ دهد در دولت وی چه کسی می‌دانست و چه کسی و کجا نفت را می‌فروخت و پولش کجا می‌رفت...؟! ثالثاً چاپ پول بدون پشتوانه در دولت روحانی دو نتیجه داشت. اول بتوانند با امضای برجام با دستاورد هیچ، فضا‌سازی کنند و فریبکارانه به مردم بگویند دیدید تحریم‌ها برداشته و گشایش شده و می‌توانیم نفت بفروشیم! و دوم با امضای برجام حجم نقدینگی کشور را به ۳۰۰۰ هزار میلیارد تومان رساندند و با ایجاد ابرتورم بالای ۶۰ درصد در پازل مورد نظر آمریکا را تکمیل کردند و جمعیت زیادی را به زیر خط فقر کشاندند، در حالی که ادعای ریشه‌کنی فقر و کنترل تورم را هم داشتند! رابعاً نکته قابل تأمل در سخنان همتی این است که از یک‌طرف ادعا دارد «موقع تحویل گرفتن مسئولیت بانک مرکزی اولویت خود را جلوگیری از ایجاد ابرتورم قرار دادم» و از طرف دیگر نتیجه سیاست‌های او تورم بالای ۶۰ درصد شد! این یعنی او هیچ برنامه و توانایی و دانشی برای مهار و جلوگیری از میزان تورمی که خودش ادعای پیش‌بینی آن را می‌کرد، نداشت! چنان که اذعان دارد «موقع تحویل گرفتن مسئولیت بانک مرکزی اتفاقات تورمی سال ۹۸ و ۹۹ را پیش‌بینی می‌کردم»، اما نتوانست جلوی این اتفاقات را بگیرد! حال این سؤال را باید پاسخ دهد وقتی توانایی مسئولیت بانک مرکزی را نداشت چگونه ادعای ریاست جمهوری را داشت و هنوز توهم آن را دارد؟! جز اینکه بپذیریم همتی نماینده تمام و کمال دولت روحانی و جریان غرب‌گرا بود تا بتواند با قدرت بیشتری ماشین امضای حلقه آنها باشد!
۳- با همه اینها، ادعا دارند مردم بهترین قاضی هستند. در این خصوص اولاً خود همتی، هم اذعان دارد ابرتورم بالای ۶۰ درصدی در دولت روحانی ایجاد شد و تحویل دولت رئیسی داد و هم اذعان کرد که «اکنون در شرایط تورمی ۴۰ درصدی هستیم». حال پاسخ دهند کجای دنیا می‌توانند در طول یک سال تورم ۶۰ درصدی را علی‌رغم فضا‌سازی‌ها و دشمنی‌های آمریکا و بدون برجام و FATF و کمک چند کشور اروپایی به ۴۰ درصد کاهش دهند و موفق‌تر از این عمل کنند؟! و چرا از یک‌طرف با وجود این «موفقیت بزرگ دولت» و از طرف دیگر با ادعای این که «با ارز ۴۲۰۰ تومانی مخالف بودم و به روحانی گفتم آن را حذف کنید تا مشکلات حل شود»، حال که دولت رئیسی در حال حذف آن است، به آن هجمه وارد می‌کنند و تلاش دارند مردم را ناامید و دولت را در افکار عمومی تخریب کنند؟! ثانیاً نکته جالب‌تر اینکه خود همتی با ادعای اشراف بر سیاست‌های پولی و بانکی می‌گوید حداقل سه سال برای مهار تورم لازم است. وی تصریح می‌کند «اگر بانک مرکزی دیگر پول جدید چاپ نکند شاید بعد از سه سال پول‌های قلابی بدون پشتوانه، پشتوانه پیدا کنند و پول واقعی شوند و تورم کنترل شود»! حال چرا کاهش ۲۰ درصدی تورم در عرض کمتر از یک سال به چشم‌شان نمی‌آید؟! هرچند دولت وعده کرده سال آینده نیز تورم به ۳۰ درصد کاهش یابد.
۴- در پایان این نکته نیز ضروری است که دولت قبل هم می‌گفت «دولت قبل»، اما آن کجا و این کجا! آنچه که عدم صداقت دولت یازدهم و دوازدهم را برای تحت‌الشعاع قرار دادن ناتوانی‌اش بیش از پیش آشکار کرد این بود که با گفتن این سخن تورم را در عرض هشت سال به ۶۰ درصد رساند، ولی دولت سیزدهم برای تنویر افکار عمومی با گفتن این سخن، تورم را در عرض یک سال به چهل درصد کاهش و «صادق‌الوعد» بودن خود را نشان داد! لذا مشکل کشور نه ناکارآمدی و ناهماهنگی دولت سیزدهم و نه برجام و تحریم و قطعنامه به‌عنوان دستاوردهای دولت قبلی است، بلکه مشکل، جریانی است که با نگاه به آمریکا و چند کشور غربی نمی‌خواهد بگذارد کشور روابط اقتصادی‌اش با دنیا و به‌خصوص با کشورهای همسایه را گسترش دهد و مشکلات کشور حل شود، چه در رأس قدرت باشند و چه خارج از دولت!