سرویس سیاسی-

 

هشتمین دور مذاکرات هسته‌ای بین ایران و ۱+۴ برای رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران که از ۶ دی‌ماه سال جاری در وین آغاز و تاکنون به درازا کشیده شده، به‌دلیل خودداری آمریکایی‌ها از لغو تحریم‌ها و دادن تضمین همچنان بی‌نتیجه مانده است.

بااینکه هیئت‌های مذاکره‌کننده طرف‌های برجام همچنان مشغول تکمیل پیش‌نویس متن توافق و تصمیم‌گیری در مورد برخی موضوعات باقیمانده هستند اما طرف آمریکایی با بی‌عملی و بدون هیچ ابتکار عملی و ابراز حسن نیت، روند مذاکرات را فرسایشی کرده و صرفاً به عملیات روانی و ضرب‌الاجل‌های ساختگی روی آورده است.

 اروپایی‌ها هم که تکلیفشان با خودشان مشخص نیست یکی به نعل می‌زنند و یکی به میخ. یک روز از ضرورت توافق و تسریع روند مذاکرات سخن می‌گویند و یک روز برای آمریکایی‌ها خوش‌رقصی کرده و به تعیین ضرب‌الاجل‌های پی‌درپی روی می‌آوردند.

تغییر ریل دیپلماسی

 در دولت سیزدهم

قابل‌تأمل آنکه تیم مذاکره‌کننده ایران به ریاست علی باقری که با اختیارات کامل در وین حضور دارند، تاکنون رویکرد منطقی و اصولی خوبی را در پیش گرفته و با تغییر ریل دیپلماسی بر شروط ملت ایران (لغو همه تحریم‌ها، راستی‌آزمایی و ارائه تضمین از سوی آمریکایی‌ها) پای فشاری و اعلام کرده است که از خطوط قرمز خود کوتاه نمی‌آید و تا بر سر همه‌چیز توافق نشود بر سر هیچ‌چیز توافق نشده است.

مواضع و رویکرد مقامات وزارت خارجه کشورمان در طول نزدیک به چهار ماه گذشته (از آغاز دور هفتم مذاکرات) حاکی از آن است که دیپلماسی دولت سیزدهم بر چند مسئله مهم استوار است؛ 1. استیفای حقوق ملت ایران و کوتاه نیامدن از آنها 2. عدم مذاکره درخصوص مسائل فرابرجامی (مسائل منطقه‌ای و موشکی) 3. خنثی‌‌سازی تحریم‌ها 4. دیپلماسی منطقه‌ای و اقتصادی دولت 5. تنبیه و تحقیر نظام سلطه و 6. اجازه ندادن به آمریکایی‌ها برای فرار از لغو تحریم‌ها و بازگشت بدون هزینه به برجام.

بااین‌وجود تیم‌های مذاکره‌کننده و به‌ویژه مذاکره‌کنندگان چین و روسیه در مواضع رسمی خود اعلام می‌کنند که عامل وضع فعلی برجام، آمریکاست. حتی خود آمریکایی‌ها که نمی‌توانند خود را از این اتهام تبرئه کنند صریحاً اعلام می‌کنند که ترامپ و جمهوری‌خواهان باعث مشکلات کنونی برجام شده‌اند. بااین‌حال، از سوی دیگر آنها سعی می‌کنند ضمن کوتاه نیامدن از مواضع سلطه‌طلبانه خود، توپ را در زمین ایران بیندازند و با تشدید فشار بر تیم مذاکره‌کننده کشورمان، در متن پیش‌نویس‌ها موضوعات فرابرجامی را هم بگنجانند!

اشتباه محاسباتی آمریکا و اروپایی‌ها آن است که آنها گمان می‌کنند در دولت کنونی هم زلف همه مشکلات کشور به برجام گره زده شده حال‌آنکه دولت سیزدهم معطل برجام نمانده و خنثی‌‌سازی تحریم‌ها و در دستور کار قرار گرفته است.

قطار دیپلماسی

 متوقف در وین نیست

بهبود وضعیت فروش نفت، گشایش‌های ارزی، عضویت ایران در شانگهای، دیپلماسی منطقه‌ای و اقتصادی دولت، سفرهای خارجی اخیر رئیس‌جمهور و وزیر خارجه به سایر کشورها (روسیه، چین، تاجیکستان، ترکمنستان، عمان و قطر و...)، افزایش صادرات و توسعه مناسبات تجاری با سایر کشورها، توافق چهارجانبه ایران، عمان، ترکمنستان و ازبکستان و... تنها بخشی از اقدامات و تحولات در دولت سیزدهم است که نشان می‌دهد قطار دیپلماسی متوقف در وین نیست.

این تغییر مسیر دیپلماسی به حدی واضح بوده که وال‌استریت ژورنال اخیراً در گزارشی نوشت: «رئیسی برخلاف روحانی که دولتش مایل بود زمینه سرمایه‌گذاری کشورهای غربی در ایران را فراهم کند گفته است که تمایل دارد با کشورهای غیر غربی رابطه برقرار کند و به کشورهایی نظیر چین و روسیه به‌عنوان شرکای بلندمدت برای فروش نفت و خرید سلاح نگاه می‌کند. به نظر می‌رسد تلاش‌های اخیر ایران سبب شده درآمد ارزی بیشتری به این کشور وارد شود. بنا به گزارش ارائه‌شده از سوی گمرک ایران، در

۸ ماه منتهی به ماه نوامبر ارزش کالاهایی که از مرزهای این کشور عبور کرده به ۳۳ میلیارد دلار رسیده که رشد ۴۵ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد.»

همین چندی پیش و در پی رشد مبادلات تجاری و افزایش

40 درصدی صادرات نفتی بود که گروهی از سناتورهای آمریکایی در نامه‌ای خطاب به جو بایدن اعتراف کردند که نه‌تنها تحریم‌ها نتوانسته راه توسعه و پیشرفت ایران را سد کند بلکه «افزایش صادرات نفت ایران اهرم‌های فشار آمریکا در مذاکرات هسته‌ای در وین را تضعیف می‌کند.»

هرگز امیدی به وین 

و نیویورک نداریم

آیت‌الله رئیسی، رئیس‌جمهور دی‌ماه جاری در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی نوشت: «هرچند پیگیری برای رفع تحریم‌ها دستور کار جدی دولت است، اما در دولت سیزدهم تلاش برای خنثی‌‌سازی تحریم‌ها موکول به مذاکرات نشده، به‌نحوی‌که امروز و در همین شرایط تحریم، فروش نفت ما به‌قدری افزایش داشته که دیگر نگرانی نداریم و درآمد حاصل از آن نیز در حال بازگشت به کشور است.»

او همچنین زمانی که در دفاع از لایحه بودجه سال 1401 در مجلس شورای اسلامی حضور یافت در بخشی از سخنانش به توازن در سیاست خارجی به‌ویژه نسبت به همسایگان اشاره کرد و گفت: «جمهوری اسلامی توازن در سیاست خارجی را دنبال می‌کند. روابط اقتصادی ما با برخی کشورها در 4 ماه اخیر حدود 4 برابر افزایش یافته است.»

رئیس‌جمهور کشورمان همچنین طی سخنانی 22 بهمن سال جاری در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی گفت: روابطمان در سیاست خارجه متوازن است. نگاه به غرب کشور را نامتوازن کرده است. باید به همه کشورها به‌ویژه همسایگان نگاه ویژه داشته باشیم، اما امیدمان به خدا و مردم است و هرگز امیدی به وین و نیویورک نداریم.

 امیرعبداللهیان:

 موضوعات ‌اندک ولی بسیار مهم

 در مذاکرات وین باقی مانده است

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیروز (چهارشنبه) چهارم اسفندماه پس از دیدار و گفت‌وگو با «بدربن حمد البوسعیدی» وزیر امور خارجه سلطنت عمان در نشست خبری مشترک حضور یافت.

وزیر خارجه کشورمان در این نشست خبری به مذاکرات جاری در وین اشاره کرد و گفت: مذاکرات وین به مرحله حساس و مهمی رسیده است. امروز مذاکرات وین و مسائل منطقه را با همتای عمانی مورد بحث قرار دادیم. همچنان موضوعات ‌اندک ولی بسیار مهم در مذاکرات وین باقی مانده است. در مونیخ و آقای باقری در وین به‌صراحت به طرف‌های غربی و به بورل تأکید کردیم که به‌هیچ‌وجه در مذاکرات وین از خطوط قرمز خود عبور نخواهیم کرد.

امیرعبداللهیان تصریح کرد: ما تحت هیچ شرایطی در مذاکرات وین از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران عبور نخواهیم کرد و پایبندی خودمان را به این مسئله با قوت نشان خواهیم داد. لازمه هرگونه مذاکره‌ای را مفید بودن آن می‌دانیم و این‌که منافعی برای ملت بزرگ ایران در آن مذاکره متصور باشد.

وی درباره نحوه مذاکرات در وین گفت: کماکان گفت‌وگوهای مستقیم مذاکره‌کننده ارشد ایران با نمایندگان ۱+۴ داریم و از طریق آقای مورا نماینده اتحادیه اروپا و تبادل نان پیپر (Non-Paper) با نماینده آمریکا و نماینده ایران تبادل پیام‌ها به این شکل انجام می‌شود. ما از مقامات آمریکا پیام‌های زیادی را دریافت می‌کنیم مبنی بر ضرورت گفت‌وگوی مستقیم. برای ما مهم این است که چه نفعی در این گفت‌وگو خواهد بود و آیا آینده متفاوتی از آنچه در مذاکرات کنونی روی داده و آیا دستاوردی فراتر از این وجود خواهد داشت یا خیر. از طرف آمریکایی تاکنون عمدتاً حرف و پیام‌های مثبت شنیده‌ایم، ولی طرف آمریکایی تا این لحظه هیچ اقدام عملی برای اثبات حسن نیت خود به عمل نیاورده است.

 

رئیس‌دستگاه دیپلماسی ادامه داد: لذا در مجموعه مذاکرات وین تا اینجا خوش‌بین هستیم و امیدواریم ‌اندک موضوعات حساس و مهم و باقیمانده در مذاکرات با واقع‌بینی طرف غربی طی روزهای آینده به نتیجه برسد و از تلاش‌هایی که در بیش از ۹ ماه گذشته در وین حاصل شده به این نتیجه برسیم که همه طرف‌های مقابل ما در بازگشت به تعهدات کامل خودشان ذیل توافق سال ۲۰۱۵ در وین پایبند خواهند ماند.

اکنون نوبت ابتکار و انعطاف طرف غربی است

وزیر خارجه ایران همچنین در گفت‌وگو با یورونیوز با تأکید بر اینکه «با جدیت در وین بر سر میز مذاکره می‌مانیم» گفت: اکنون نوبت ابتکار و انعطاف طرف غربی است. اگر امروز طرف غربی بخواهد به آنچه بر سر میز مذاکره در وین جریان دارد واقع‌بینانه برخورد کند در کمتر از چند ساعت می‌توانیم به مرحله توافق نهایی برسیم.

ایران به وعده‌های غرب اعتماد و امیدی ندارد

آمریکایی فهمیده‌اند که دستشان خالی است و تیغ تحریم‌ها علیه ایران کند شده است. آنها پیش از رسوایی تمام‌عیار خود می‌خواهند هر طور شده به برجام برگردند و مکانیسم‌های تحریمی علیه ایران را در قالب برجام از سر بگیرند. بر همین اساس بود که چندی پیش پس‌ازآنکه وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد بخشی از تحریم‌ها در رابطه با فعالیت‌های هسته‌ای غیرنظامی ایران را لغو کرده است، دو تن از مقامات آمریکایی تصریح کردند که «توافق هم اگر بشود تضمین نمی‌دهیم که از آن خارج نشویم.» و «تا زمانی که ایران به تعهداتش ذیل برجام بازنگردد، هیچ‌گونه رفع تحریمی در کار نخواهد بود».

این در حالی است که گوش جمهوری اسلامی هم از این حرف‌ها پُر است و دیگر به وعده‌های موقتی آنها هم اعتماد و امیدی ندارد. آمریکایی‌ها باید بدانند که توپ در زمین آن‌هاست نه ایران و اتفاقاً آنها هستند که در صورت خودداری از لغو تحریم‌ها و دادن تضمین، مسئول شکست احتمالی مذاکرات خواهند بود.

 از همین رو آمریکایی‌ها باید تضمین بدهند و به قول وزیر خارجه کشورمان، آنها نمی‌تواند هم از حسن‌نیت حرف بزنند و هم تحریم جدید علیه ایران اعمال کنند!

امیر عبداللهیان چندی پیش هم خاطرنشان کرده بود: «حسن‌نیت در عمل ازنظر ما این است که بر روی زمین اتفاق ملموسی رخ دهد. لغو بخشی از تحریم‌ها به معنای عینی و واقعی خودش ترجمان حسن‌نیتی است که آمریکایی‌ها از آن صحبت می‌کنند. آنچه بر روی کاغذ رخ می‌دهد خوب است، ولی کافی نیست.»

بر همین اساس باید تأکید کرد که در صورت خودداری آمریکا از لغو تحریم‌ها و دادن تضمین، مذاکرات به بن بست نهایی رسیده و آنها هستند که باید در برابر افکار عمومی جهانیان پاسخگوی عهدشکنی و تحریم‌های ظالمانه خود علیه ایران باشند.

شمخانی مطرح کرد: توانمندی هسته‌ای ‫ایران

شمشیر داموکلس بر بالای سر عهدشکنان

علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در توئیتی نوشت: توانمندی صلح‌آمیز هسته‌ای ایران باید چون شمشیر داموکلس همواره بر بالای سر عهدشکنان باقی بماند تا تضمینی واقعی برای اجرای تعهداتشان باشد.

وی افزود: سال ۹۷ و پس از خروج آمریکا از برجام، بهتر بود که مطابق تدبیر رهبری از این «تضمین ذاتی» بیشتر و تأثیرگذارتر استفاده می‌شد.