پیش‌بینی تولید گندم در سال جاری حاکی است، کاهش قابل توجهی را نسبت به سال گذشته و سال‌های گذشته خواهد داشت و فاجعه بارتر اینکه برخی کشاورزان، تمایلی به تحویل این محصول استراتژیک به سیلوهای دولتی به‌دلیل نرخ پایینی که دولت تعیین کرده، ندارند.
خوش‌بینانه‌ترین پیش‌بینی تولید گندم که از طرف وزیر جهاد کشاورزی اعلام شده 12 میلیون تن است که نسبت به سال گذشته دو میلیون تن کمتر است. خرید دولتی هم روند مناسبی ندارد. آخرین آمار شرکت بازرگانی دولتی به‌عنوان مسئول خرید تاکنون یک و نیم میلیون تن گندم بوده است.
برخی مسئولان همچون محمدجواد عسکری؛ نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس پیش‌بینی کرده‌اند که با این روند کشور نیاز به واردات پنج تا هفت میلیون تن گندم خواهد داشت که با این وضع می‌توان چنین تفسیر کرد که خودکفایی گندم ایران که چند بار از جمله در سال 83 با مدیریت محمدرضا اسکندری به‌عنوان مجری طرح خودکفایی گندم و در دولت‌های نهم و دهم، محقق شد و حتی در همین دولت هم وجود داشت، در سال آخر دولت روحانی به باد خواهد رفت. گندم راهبردی ترین محصول برای امنیت غذایی کشور است، که 42 درصد پروتئین هر فرد ایرانی را تامین می‌کند. علاوه بر آن در مناسبات سیاسی کشورها هم جای پایی ثابت دارد.
حجت‌الاسلام سیدجواد حسینی‌کیا؛ نماینده مردم سنقر و کلیایی در مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با‌ اشاره به جلسه کمیسیون صنایع و معادن اظهار داشت: نمایندگان دولت در نشست کمیسیون گفتند که در سال جاری پیش‌بینی کاهش 35 درصدی تولید گندم را به‌خاطر خشکسالی دارند. بر اساس گزارش ارائه شده در کمیسیون، حدود 75 هزار واحد نانوایی در کشور داریم که سالانه هشت میلیون تن گندم تولید داخل و چهار میلیون تن گندم خارجی بین آنها توزیع می‌شود.
پیش از این اسماعیل اسفندیاری‌پور؛ مجری طرح گندم کشور که چند ماه پیش از وزارت جهادکشاورزی رفت، معتقد بود که اگر کشور 14 میلیون تن گندم تولید کند نیاز خود را تامین  خواهد کرد که لازم است دولت 11 میلیون تن از کشاورزان خریداری کرده باشد.
در دو سال گذشته آمارهایی که وزارت جهاد کشاورزی و شرکت بازرگانی دولتی ارائه کردند، حاکی از این بود که سالانه هشت و نیم میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری کرده است. با این حال سال 98 بر اساس آمار گمرک، سه و نیم میلیون تن گندم وارد شده بود و برای واردات سال 99 هم آمار دقیقی اعلام نشد.
چرا تولید گندم کم شد؟
سیدجواد ساداتی؛ رئیس کمیسیون کشاوری مجلس با انتقاد از قیمت‌گذاری غیرواقعی گندم در سال جاری، افزود: در صورت عدم موافقت با افزایش قیمت متناسب گندم، در سال جاری باید پنج میلیون تن واردات گندم داشته باشیم.
وی خطاب به رئیس‌جمهور گفت: چرا شما قیمت تمام‌شده محصولی مانند گندم و سویا که برای امنیت غذایی کشور مهم هستند، را نمی‌پذیرید و دنبال خرید غیرواقعی و زیر قیمت محصول از کشاورزان هستید؟ چرا دولت حاضر است گندم و سویا را با چند برابر قیمت از خارج خریداری کند، اما قیمت واقعی را به کشاورزان داخلی نپردازد؟
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس افزود: شاهد هستیم که کشاورزان مزارع گندم خود را به دامداران اجاره می‌دهند، زیرا درآمدی بالاتر از برداشت و فروش محصول با قیمت پنج هزار تومان به دولت دارد. این اقدام هشدار به دولت برای واردات گندم در سال 1400 است. امروز قیمت تمام شده گندم بر اساس بررسی‌های کارشناسی بین 5500 تا 5800 تومان اعلام شده است. ضرورت دارد تا وزیر جهاد کشاورزی و اعضای شورای قیمت‌گذاری هرچه سریع‌تر قیمت جدید گندم را تصویب و نشان دهند که مدافع کشاورزان داخلی هستند.
سیاست‌های غلط خرید تضمینی دولت که ریشه در نفوذ بی‌اعتقادان و مخالفان خودکفایی کشاورزی در دولت دارد، مهم‌ترین عامل برای کاهش تولید گندم و تحویل ندادن به سیلوهای دولتی است. دولت قانون خرید تضمینی را که در آن تأکید شده نرخ بر اساس تورم و هزینه‌ها در نظر گرفته شود، رعایت نکرد. نرخ خرید تضمینی سال گذشته 2500 تومان و امسال چهار هزار تومان بود که بعدا به پنج هزار تومان افزایش داد که حتی این هم نسبت به هزینه‌های کشاورزان بسیار کم است.
بنابراین بی‌تدبیری‌های دولت روحانی در هشت سال گذشته ‌گریبان بخش کشاورزی را هم گرفت، بخشی که می‌توانست نجات‌بخش اقتصاد کشور در شرایط تحریم باشد، امسال وبال گردن این اقتصاد بیمار شده و باید در این شرایط کرونا و تحریم و کمبود ارز، رقم درشتی برای واردات گندم هم پرداخت کند.