جمال خاشقجی رونامه نگار منتقد سعودی یک سال پیش در کنسولگری عربستان در اسلامبول کشته و جسد وی سلاخی شد. از همان زمان، همه نگاه‌ها به نقش بن سلمان ولیعهد سعودی در این جنایت متمرکز بود و رسانه‌های معتبر جهان وی را به عنوان قاتل اصلی خاشقجی می‌شناسند. اما دادگاه سعودی اخیرا با برگزاری جلسه بررسی پرونده خاشقجی چند متهم رده پایین را به اعدام و زندان محکوم کرد و عوامل اصلی این جنایت یعنی بن‌سلمان، سعود القحطانی و احمد العسیری را تبرئه کرد. رسانه‌های معتبر جهان این اقدام آل‌سعود را «مسخره بازی» نامیدند. این اقدام دادگاه سعودی در حالی است که در یک سال گذشته رسانه‌های معتبر با ارائه شواهد و مدارکی، قاتلان اصلی خاشقجی را معرفی کرده‌اند. در ادامه نگاهی به گزارش رسانه‌ها و   سازمان‌های معتبر بین‌المللی نسبت به عاملان قتل خاشقجی خواهیم داشت.
دویچه وله: «سعود القحطانی» مشاور ولیعهد سعودی از طریق اسکایپ بر روند قتل خاشقجی نظارت داشته و آن را هدایت کرده است. القحطانی پیشتر گفته بود که او هرگز هیج اقدامی بدون تایید رئیس‌خود انجام نمی‌دهد. او تابستان گذشته در توئیتی نوشت: «شما فکر می‌کنید که من تصمیمی بدون توصیه و دستور می‌گیرم؟‌ من یک کارمندم و یک مجری وفادار به دستورات سرورم پادشاه و همچنین دستورات سرورم ولیعهد.»
فایننشال تایمز: طبق شواهد موجود، سعود القحطانی به دستور محمد بن سلمان به قتل جمال خاشقجی مبادرت ورزیده است.
رای الیوم: دیپلمات‌های غربی حاضر در جلساتِ نخست محاکمه عاملان قتل خاشقجی تاکید کردند که برخی از متهمان احمد العسیری و سعود القحطانی را متهم کردند؛ مخصوصا العسیری را مسئول تجهیز تیم ترور و صدور دستوراتی مبنی بر قتل جمال خاشقجی دانستند.
وال استریت ژورنال: اطلاعات جدیدی از سازمان سیا منتشر شده که از نظر طبقه بندی در ردیف خیلی محرمانه جای دارند. بر این اساس، ولیعهد عربستان قبل و بعد از قتل خاشقجی 11 پیام برای سعود القحطانی مشاور خود ارسال کرده بود که این امر منجر به این شده سازمان سیا به این نتیجه برسد که خاشقجی مغضوب محمد بن سلمان بود و با دستور شخص ولیعهد کشته شده است. همچنین طبق این اسناد، ولیعهد به برخی از معاونانش خبر داده بود اگر تلاش‌ها برای بازگرداندن خاشقجی به عربستان نتیجه نداد می‌توان او را فریب داد تا در منطقه‌ای خارج از عربستان، ترتیبات لازم داده شود. همچنین احمد عسیری حکمی از سعود القحطانی برای جمع کردن تیم ترور خاشقجی دریافت کرده بود.
نیویورک تایمز: سازمان سیا، بن‌سلمان را مسئول قتل جمال خاشقجی می‌داند. مسئولان آمریکایی اعلام کردند که محمد بن سلمان به طور کامل کنترل دستگاه‌های امنیتی را در دست دارد و اجرای چنین عملیاتی بدون آگاهی وی غیرممکن است. از جمله مدارکی که سازمان اطلاعات آمریکا در دست دارد، می‌توان به حضور اعضای تیم امنیتی ولیعهد عربستان در لیست افراد مظنون به اجرای عملیات ترور و مکالماتی که این سازمان به آن دست یافته و در آن شنیده شده که مقامات سعودی در مورد طرح احتمالی بازداشت خاشقجی گفت‌وگو می‌کنند،‌اشاره کرد. حضور صلاح الطبیقی، مسئول پزشکی قانونی که سابقا پست‌های عالی در وزارت کشور عربستان داشته بیانگر این است که شخصیتی در این سطح را تنها مقامات عالی سعودی می‌توانند اداره کنند.
واشنگتن پست: سعود القحطانی به خوبی دریافته بود که بن سلمان از سال 2017 نقشه قتل خاشقجی را طراحی کرده است. جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی در اکتبر ۲۰۱۷ یک تماس تلفنی از سوی سعود القحطانی مشاور سابق ولیعهد عربستان و یکی از عوامل ترور خاشقجی دریافت کرد. القحطانی در جریان این تماس تلفنی خطاب به خاشقجی اعلام کرد که محمد بن سلمان ولیعهد عربستان مقاله‌های وی را در روزنامه‌های خارجی دنبال می‌کند. این مکالمه تلفنی ترس و وحشت خاشقجی را به دنبال داشت چرا که وی متوجه شد همچنان زیر نظر نظام حاکم عربستان زندگی کرده و ولیعهد تمام مقاله‌ها و کلمات نوشته شده از سوی خاشقجی را رصد می‌کند. یکی از دوستان خاشقجی که در زمان این مکالمه تلفنی در آنجا حضور داشت تاکید کرد که دست خاشقجی در حین مکالمه می‌لرزید. وی تاکید کرد که خاشقجی از زندانی شدن می‌ترسید و اصلا مسئله ترور به ذهنش خطور نمی‌کرد. بعد از گذشت یک سال از این مکالمه تلفنی، خاشقجی در ساختمان کنسولگری عربستان در اسلامبول ترور شد.
گاردین: مقامات آمریکایی معتقدند که سعود القحطانی به عنوان نزدیک‌ترین فرد به بن سلمان تسلط کامل بر تیم ترور خاشقجی داشته است.
سازمان ملل: «آگنس کالامارد» گزارشگر ویژه سازمان ملل خرداد ماه 98اعلام کرد که مدارک معتبری از دست داشتن مقامات عالی‌رتبه سعودی از جمله «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور در تحقیقات مربوط به قتل خاشقجی به‌دست آمده است.
شبکه پی‌بی‌اس: محمد بن سلمان تابستان گذشته برای نخستین بار به قتل خاشقجی اعتراف کرد و گفت که این اتفاق تحت نظر من صورت گرفت. من همه مسئولیت آن را می‌پذیرم، زیرا آن (قتل خاشقجی) تحت نظر من اتفاق افتاد.
واشنگتن پست: با استناد به گزارش سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا)، بن‌سلمان مهندس حقیقی جنایت ترور خاشقجی است.
حال با توجه به تمام این مستندات آیا کسی نتیجه دادگاه نمایشی عربستان را باور می‌کند؟ نکته مضحک این است که دستگاه قضایی عربستان با نادیده گرفتن تحقیقات ترکیه و سازمان ملل و رسانه‌های معتبر جهان اعلام کرد، تحقیقات دادستانی کل نشان داد که هیچ نیت قبلی برای قتل وجود نداشته و قتل لحظه‌ای بوده است. با این اوصاف همانگونه که روزنامه الاخبار لبنان اعلام کرده تا چند وقت دیگر باید متظر بود که عربستان اعلام کند خاشقجی در کنسولگری عربستان خودکشی کرد! داستان قتل خاشقجی همچنان ادامه دارد و بعید است بن سلمان از پیامدهای منفی این قتل بتواند فرار کند.
محمدرضا مرادی