پرسش:
جوامع و اقوام بشری بر اساس آموزه‌های وحیانی، با چه عوامل و دلایلی به هلاکت می‌رسند؟
پاسخ:
در دو بخش قبلی پاسخ به این سوال، ضمن اشاره به سنت مرگ و حیات جوامع و اقوام بشری به هفت عامل هلاکت و نابودی شامل: 1ـ ظلم و ستم 2- گناه جرم و فسق 3- انکار و تکذیب آیات الهی 4- غرور و مستی 5- کفر به خداوند 6- تکذیب انبیاء و مبارزه با ‌آنان 7- مسخره کردن انبیای الهی و نسبت‌های ناروا به آنان به نحو اجمال پرداختیم. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می‌گیریم.
8- فساد رهبران و ثروتمندان
قرآن مجيد در اين باره مي‌فرمايد: چون نابودي دياري را اراده كنيم به بزرگان و ثروتمندانش فرمان دهيم و چون به فسق و فساد برخاستند، آنگاه عذاب بر آنها واجب گردد و ايشان را به كلي نابود گردانيم(اسراء/16).
9- گسترش فساد در جامعه
خداوند مي‌فرمايد: به سبب اعمال مردم، در خشكي و دريا فساد، آشكار شد تا جزاي بخشي از اعمالي را كه انجام داده‌اند به آنها بچشاند، شايد باز گردند-  بگو: در زمين بگرديد تا ببينيد عاقبت گذشتگان كه بيشترشان مشرك بودند چگونه بود(روم/41و42)آية 86 و 103 سورة اعراف نيز همين امر را تأكيد مي‌كند.
10- نافرماني در مقابل قوانين الهي
قرآن مجيد مي‌فرمايد: اي رسول از آنها [بني اسرائيل] دربارة قريه‌اي كه در ساحل دريا بود سؤال كن، هنگامي كه روز شنبه تخطي كردند، آنگاه كه ماهيان آنها در روز شنبه آشكار مي‌شدند و در غير روز شنبه به سراغ آنها نمي‌آمدند، بدين گونه آنها را به چيزي كه نافرماني مي‌كردند آزمايش كرديم-  گروهي از آنها گفتند: چرا جمعي را اندرز مي‌دهيد كه خداوند هلاك خواهد كرد و يا به عذاب شديدي گرفتار خواهد ساخت(اعراف/163و164).
11- ستم به خود
قرآن مجيد مي‌فرمايد:‌ اين از اخبار آن شهرهاي ستمكاراني است كه ما براي تو بازگو مي‌كنيم؛ كه بعضي [هنوز] برپا، و بعضي ويران شده‌اند. و ما به آنها ستم نكرديم، بلكه خود آنها به خويش ستم كردند و چون فرمان مجازات پروردگار بيامد، معبودهايي جز خداي يگانه كه مي‌خواندند ياريشان ندادند و جز هلاكت چيزي عايدشان نكردند(هود/100و101). ديگر آيات عبارتند از: (روم/9، سبأ/19).
12-  استكبار در زمين
استكبار و برتري طلبي در جامعه يكي از عوامل نابودي اقوام به‌حساب آمده است قرآن مجيد مي‌فرمايد: آنها به محكمترين سوگندها خدا را ياد كردند كه اگر هشدار دهنده‌اي بيايد از هدايت يافته‌ترين امتها خواهند بود، اما وقتي هشدار‌دهنده برايشان آمده جز بر فرارشان چيزي نيفزود. اينها همه به‌خاطر استكبار در زمين و نيرنگهاي بدشان بود، اما اين نيرنگها تنها دامان صاحبانش را مي‌گيرد(فاطر/42و43). در اين ارتباط به آيات ذيل نيز مراجعه شود: (فصلت/15و16، مؤمنون/46تا48، قصص/4تا6).