انقلاب اسلامی ایران، حرکت بزرگ مردمی به رهبری امام خمینی(ره) بودکه در سال ۱۳۵۷ موجب سقوط نظام پادشاهی و ایجاد نظام جمهوری اسلامی شد.
این انقلاب که با رهبری مراجع تقلید شیعه آغاز و اوج گرفت، بنیانگذاری حکومتی اسلامی، مبتنی بر احکام اسلامی و باورهای شیعه را در پی داشت. عبارت «جمهوری اسلامی» که در شعارهای مردمی تکرار می‌شد برگرفته از اندیشه‌های رهبرکبیر انقلاب امام‌خمینی(ره) بود. در این جریان روحانیان شیعه سهم بزرگی در هدایت و آگاهی‌بخشی به مردم و هدایت مبارزات داشتند.
انقلاب اسلامی ایران یکی از سه انقلاب بزرگ جهان و با توجه به اهداف و ارزشی که داشته مهم‌تر از انقلاب فرانسه و انقلاب شوروی مطرح است. این انقلاب با ماهیتی اسلامی و بازتاب‌های جهانی از همان ابتدا به ‌مثابه یک الگوی انقلابی و فرا سرزمینی به محیطی گیرا و تأثیرگذار برای کشورهای مسلمان و غیرمسلمان جهان مبدل و تاثیر گسترده‌ای در ورای مرزهای خود داشت و با توجه به پیروان و هواخواهانی که پیدا کرد، به عنوان یک نیروی قابل محاسبه توسط دولت‌های خارجی و منطقه عنوان شد.
پیروزی انقلاب اسلامی ایران در 22بهمن1357 به عنوان آغاز خیزش بیداری اسلامی و نخستین و بزرگترین انقلاب مذهبی نیمه دوم قرن بیستم میلادی، شروع دوره جدیدی از ظهور اسلام با رویکرد سیاسی را برای جهانیان نوید داد و این پیروزی که برجسته ترین حرکت اسلامی در این دوره محسوب می‌شد، سایر حرکت‌های اسلامی در جهان اسلام را به تکاپو واداشت.
ویژگی‌های انقلاب اسلامی
انقلابي را مي‌توان اسلامي ناميد كه این  مؤلفه‌ها در آن وجود داشته باشد. فقدان حتي يكي از اين موارد مي‌تواند دليلي بر اين باشد که چنين انقلابي بي‌جهت نام اسلامي به خود گرفته است. این ویژگی‌ها عبارتند از: توجه ويژه به ابعاد فرهنگي به این معنا که انقلاب اسلامي، در عين حال كه، به هيچ‌ وجه از مشکلات و مسائل عواملي فقر، بیکاری و مشکلات اقتصادي غافل نیست، به مسائل معنوي و اخلاقي نیز توجه ویژه‌ای دارد.
دکتر محمدحسن قدیری ابیانه کارشناس امور عالی استراتژیک وزارت امور خارجه و سفیر سابق ایران در ایتالیا و مکزیک در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان در این باره می‌گوید: «موضوع ديگري که انقلاب اسلامي ايران را از انقلاب‌هاي ديگر متمايز مي‌سازد ايمان به وعده‌هاي الهي و حمايت الهي است که در رهنمودهاي امام و رهبر معظم انقلاب کاملا آشکار است. اتکاء و باور به حمايت الهي و وعده پيروزي و نصرتي که قرآن به مسلمانان داده موجب شده که اين انقلاب بدون اتکاء به بيگانگان به پيش برود و قدرت‌هاي بزرگ ترسی براي کشورمان نداشته باشند. اين احساس قدرت باعث شعار نه شرقي نه غربي بود که نشان‌دهنده مستقل بودن اين انقلاب است، انقلاب ما با اينکه نه سلاح داشت و نه بر کسي متکي بود مستقلا به پيش رفت، در حالي که بسياري از انقلاب‌ها با پشتيباني آمريکا به پيش رفتند چرا که معتقد بودند اگر حمايت‌هاي آمريکا نبود به پيروزي نمي‌رسيدند، به همين دليل به شرق يا غرب متصل شدند.
 ويژگي ديگر انقلاب اسلامي ايران اين بود که شاه به آمريکا، چين و روسيه متکي بود و «سايروس ونس» وزير خارجه زمان کارتر اسنادي براي سفارتخانه‌ها فرستاده بود که در آنها گفته بود، روي کار آمدن حکومت اسلامي در ايران به ضرر اين قدرت‌ها است چرا که سلطه خود در ايران را از دست مي‌دهند. لذا انقلاب ما برخلاف ساير انقلاب‌ها به خود متکي بود. اين مسئله در جنگ هم نمود داشت، در جنگ صدام عليه ايران کشورهاي ديگر از جمله شوروي، چين و آمريکا از صدام حمايت کردند و مردم ما چون به بهشت و جهنم اعتقاد دارند حاضرند از جان بگذرند، اعتقاد به شهادت دارند و معتقدند شهادت به فرد قدرت مي دهد، اين اعتقاد از عوامل پيروزي انقلاب بود. انقلاب ما انقلاب مذهبي بود، بر اساس قرآن بود، به رهبريت امام خميني(ره) و يک رهبر مذهبي بود که مطابق با هدايت‌هاي الهي و قرآني عمل مي کرد و مردمي که معتقد به ايثار هستند براي حاکميت اسلام متحد شدند و بر حول و محور ولايت متحد شدند.»
انتخاب آگاهانه ازدیگر ویژگی‌های انقلاب اسلامی ایران است، چرا که هدف اصلي و نهايي اين انقلاب رشد، تکامل و ارتقاء معنوي انسان‌ها است و اين هدف جز بر اثر افعال ‏اختياري آنان حاصل نمي‏شود، رهبران اين انقلاب براي اينكه تعداد بيشتري از مردم را به صفوف‏ انقلابیون ملحق سازند، هرگز به شيوه‏هاي مجبوركننده، تحميلي، و قهري متوسل نمي‏شوند، بلكه‏ مي‏كوشند تا خود مردم به مقاصد انقلاب ايمان آورند و آگاهانه و آزادانه به انقلابيون بپيوندند و از جان‏ و دل، سقوط و انهدام نظام فاسد و استقرار نظام انقلابي را بخواهند. از اين رو رهبران اين انقلاب، نه به كتمان حقايق و نه به نشر اكاذيب مي‌پردازند و اساساً از هرگونه اغفال و فريب‌كاري و نيرنگ‌بازي روي مي‌گردانند. در واقع آنان وظيفه خود مي‌دانند كه آگاهي‌هاي مردم، رشد فكري، عقلاني، و فرهنگي آنان را افزايش دهند.
یک کارشناس علوم قرآنی در این باره می‌گوید: «رهبران انقلاب اسلامي، بر تعيين صريح و دقيق اهداف و مقاصد انقلاب، تأكيد آشكاري‏ دارند. از اين‌رو، همواره اعلام مي‏كنند كه در پی اهداف ملی‌گرایانه، نژادپرستانه نیستند و فقط در پي حق و عدالتند، و حال آنكه رهبران ساير انقلاب‏ها چه ‏بسا اهداف و مقاصد خود را در پرده ابهام پوشيده مي‏دارند، تا به‌اين وسيله هيچ دسته‏اي از مردم را از خود نرانند و همه را با خود و در كنار خود داشته باشند و نظام حاكم را سريع‏تر و زودتر ساقط كنند و انقلاب را به پيروزي ‏رسانند. رهبران انقلاب اسلامي، در عين حال كه خيرخواه همه مردم هستند و منافع و مصالح جميع افرادجامعه را، در تمام ابعاد و وجوهش، مي‏خواهند اهداف خود را به‌صورت آشكار صريحا اعلام می کنند تا ارزش‏هاي‏حق و ارزش‏هاي باطل با هم آمیخته نگردند و مردم به گمراهي و بيراهه نيفتند.
به گفته این کارشناس، مهم‌ترين ويژگي حركت انبيا، و به تبع آن انقلاب اسلامي ايران، توجه دادن انسان به ابعاد معنوي اوست. همين ويژگي است كه اين حركت را نسبت به حركت‌هاي ديگر به‌طور كامل متمايز مي‎سازد و انسانيت انسان را مورد توجه قرار مي‎دهد. ويژگي ديگر حركت انبيا اين است كه هرگز به فردگرايي و خودخواهي بها نمي‎دهد چرا كه اموري از اين قبيل، لازمه مادي‎گرايي و دنياگرایی است كه انبيا همواره در مسيري خلاف آن قدم برمي‎داشتند. انبیا همواره تلاش مي‎كردند تا تمام انسان‌ها از بركات خداوند متعال بهره‎مند شوند و در جهت سير الي‌الله و تقرب به‌سوي او گام بردارند. ايجاد وحدت ميان اقشار مختلف جامعه، يكي ديگر از ويژگي‌هاي حركت انبيا است كه در جهت نيل به سعادت حقيقي انسان‌ها صورت پذيرفته ‎است.
عدم اتكا به بيگانگان
آرمان‌های بزرگی که امام(ره) بیان می‌کردند، عبارت بود از: مبارزه با استکبار جهانی، حفظ اعتدال قاطع در خط «نه شرقی و نه غربی»، اصرار فراوان بر استقلال حقیقی و همه‌جانبه‌ ملت، خودکفایی به معنای کامل، پافشاری فراوان و تمام‌نشدنی بر حفظ اصول دینی و شرع و فقه اسلامی، ایجاد وحدت و همبستگی، توجه به ملت‌های مسلمان و مظلوم دنیا، عزت بخشیدن به اسلام و ملت‌های اسلامی و مرعوب نشدن در مقابل قدرت‌های جهانی، ایجاد قسط و عدل در جامعه‌ اسلامی، حمایت بی‌دریغ و همیشگی از مستضعفان و محرومان و قشرهای پایین جامعه و لزوم پرداختن به آنها. هنر بزرگ امام راحل این بود که چارچوب محکمی را برای این انقلاب به وجود آورد و نگذاشت این انقلاب در هاضمه قدرت‌ها و جریان‌های سیاسی مسلط هضم شود. شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی»، یا شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» که تعالیم امام و خط مشی ایشان در دهان مردم انداخت، معنایش این بود که این انقلاب متکی به اصول ثابت و مستحکمی است که نه به اصول سوسیالیزم اردوگاه آن روز شرق ارتباطی دارد، نه به اصول سرمایه‌داری لیبرال اردوگاه غرب. در واقع علت این‌که شرق و غرب با این انقلاب دشمنی کردند و سرسختی نشان دادند همین اصل عدم اتکا به بیگانگان بود.
یک استاد دانشگاه در این باره می گوید: « افراد انقلابي هرگز به بيگانگان اتكا ندارند و همین مسئله نشان دهنده عظمت انقلاب اسلامي ايران است، عظمتي كه تمام جهانيان به آن اعتراف كرده‌اند و بر اساس شواهد زيادي كه در بيانات و رفتارهاي دولتمردان، سياست‎مداران، جامعه‎شناسان و صاحب‎نظران مختلف در علوم انساني وجود دارد، در مقابل آن سر تعظيم فرود آورده‌اند. البته در زمينه منشأ عظمت اين انقلاب ممكن است گزينه‎ها و احتمالاتي به ذهن خطور كند كه هر يك از آن‌ها قابل بررسي و تأمل است.يك احتمال اين است كه عظمت اين انقلاب ناشي از برچيده شدن يك رژيم، روي كار آمدن رژيمي ديگر و جايگزين شدن دستگاه حاكمي به جاي دستگاه حاكم پيشين است. ترديدي نيست كه اين احتمال نمي‎تواند منشأ عظمت انقلابي محسوب گردد كه دنيا در برابر آن سر تعظيم فرود آورده است، چرا كه جايگزين شدن يك قدرت به‌جاي قدرتي ديگر و يك حكومت به‌جاي حكومتي ديگر، همواره در طول تاريخ وجود داشته و خواهد داشت و كتاب‌هاي تاريخي نيز پر از ذكر اين انقلاب‌ها و تغيير حكومت‌ها توسط حكومت‌هاي ديگر است. مطالعه تاريخ اسلام نشان مي‎دهد كه بعد از پيامبر اعظم(ص)، افرادي زمام حكومت را به‌دست گرفتند و پس از آنان، سلسله بني‌اميه سال‌ها بر جامعه اسلامي فرمان راندند و به دنبال آنان، خاندان بني‌عباس، صدها سال حكومت را در دست گرفتند.
مقابله با جریان‌های تکفیری و تروریسم
در 40 سال گذشته ایران در مقابل تروریسم با قدرت از خود دفاع کرده است و بیرون راندن تکفیری‌های داعش از عراق و سوریه حاصل همکاری و از خودگذشتگی مدافعان حرم اسلامی و رزمندگان ایرانی است که در این راه از هیچ جانفشانی دریغ نکردند.
سعید سجادپور معاون وزیر خارجه ایران در این باره می‌گوید: «در 40 سال گذشته ایران در مقابل تروریسم با قدرت از خود دفاع و ثابت کرده که کشوری موفق در زمینه مقابله با تروریسم است. ایران کشوری است که امنیت خود را به صورت مستقل تامین می‌کند و شاید تنها کشوری در این منطقه است که به ائتلافات یا پیمان‌های نظامی وابسته نیست و امنیت خود را از اینجا و آنجا عاریت نمی‌گیرد و این مسئله موجب می‌شود که ایران برای پاسخ به تهدیدات و با توجه به منافع خود با اعتماد به نفس و تکیه بر خود عمل کند. ایران از پختگی کامل برخوردار است و هر اقدامی علیه امنیت خود را با اعتماد به نفس کامل مورد محاسبه قرار می‌دهد.» نقش ایران در مقابله با گروه‌های تروریستی زبانزد شخصیت‌های مختلف جهانی است،به نحوی که «وفیق السامرایی»  مشاور سابق جلال طالبانی رییس جمهور فقید عراق در این باره می گوید:« با هجوم داعش به خاک عراق، این جمهوری اسلامی ایران بود که نخستین حملات هوایی را علیه مواضع این گروهک تروریستی تکفیری انجام داد.» وی همچنین تاکید می‌کند که در آغاز حمله داعش، این جمهوری اسلامی ایران بود که بیشترین تامین سلاح را برای عراق انجام داد به ویژه آنکه در آن زمان ما حتی یک جنگنده هم نداشتیم.
السامرایی اضافه می‌کند: «ائتلاف بین‌المللی و هواپیماهای آمریکایی و انگلیسی بعدا وارد عملیات هوایی و سپس زمینی شدند».
به گفته این شخصیت عراقی، جنگ داعش علیه عراق در واقع یک توطئه بزرگ بود که گروهک‌ها و جناح‌های تکفیری منطقه در آن شرکت داشتند تا عراق را ویران کنند و این که گفته می‌شود کار یک سازمان تروریستی بوده، دروغی بیش نیست و هدف از آن هم پنهان کردن حقیقت درباره نقش کسانی است که آن را طراحی، تامین مالی، حمایت و تشویق کردند و داعش را در غرب آسیا به وجود آوردند. افراد دیگر نیز از ذکر نقش بی‌بدیل جمهوری اسلامی ایران در شکست داعش غافل نیستند. «فاضل ابو رغیف» دیگر کارشناس عراقی بر نقش ایران و پیشقدم شدن آن در مقابله با داعش تاکید کرد.
وی می گوید: «نباید نقش جمهوری اسلامی و مستشاران ایرانی را در حرکت اولیه و تجهیز عراق به سلاح و مهمات لازم برای مقابله با داعش را فراموش کنیم، آنها نقش بسیار مهمی در شکست داعش ایفا کردند.»