چرا امام ششم را «صادق» می‌نامند؟
امام جعفر بن محمد الصادق ششمين امام و جانشين رسول گرامي اسلام (صلي‌الله عليه و آله و سلم) مي باشد که خداوند متعال آن حضرت را به جانشيني رسولش برگزيده و رسول خدا طبق دستور الهي دوازده جانشين خود را مشخص کردند که امام صادق(ع) پس از شهادت پدر بزرگوارشان امام باقر(ع)، عهده‌دار مقام الهي امامت شد.
ولادت آن حضرت در شهر مدينه سال 83ق بود و در شوال 148 در سن 65 سالگي به شهادت رسيده و در قبرستان بقيع به خاک سپرده شد و به مدت 34 سال امامت کرد.[1]
يکي از لقب هاي مشهور آن حضرت، صادق است که با نگاهي به روايات مي توان گفت که اين لقب را همانند مقام امامت، خداوند متعال به آن حضرت عطا کرده و رسول گرامي اسلام(ص) از طريق وحي اين خبر را داده بود، چنانکه محمد بن مسلم روايت مي کند که نزد امام باقر(ع)نشسته بود که حضرت جعفر(ع) وارد شد.... امام باقرآن حضرت را بغل کرد و به سينه چسباند ،سپس به من فرمود: اي محمد! اين امام تو بعد از من است، به او اقتدا کن و از او دانش فراگير که به خدا قسم اين همان صادق است که رسول خدا آن را براي ما وصف کردند و آگاه باش که شيعيان او در دنيا و آخرت پيروز و دشمنانش در دنيا و آخرت بر لسان هر پيامبري نفرين شده هستند.[۲]
امّا اينکه چرا در ميان ائمه اطهار(عليهم‌السلام) امام ششم را صادق مي‌نامند باز از روايات روشن مي شود که رسول خدا راز و رمز اين لقب را که خداوند متعال بر آن امام عطا نموده بيان کرده‌اند که به چند روايت به عنوان تبرک اشاره مي شود:
1. صادق نام آسماني آن حضرت: ابي حمزه ثمالي از امام سجاد(ع) پرسيد: يابن رسول‌الله، مرا از اماماني خبر ده که پس از رسول خدا اطاعتشان بر ما واجب است؟
امام يکايک ائمه اطهار(عليهم السلام) را شمرد و رسيد به نام مبارک امام جعفر(ع) که فرمود: نام او در نزد اهل آسمان صادق است. ابي حمزه ثمالي گويد: پرسيدم: سرورم همه شما صادقيد، پس چرا فقط او صادق است؟ امام فرمود: پدرم از پدرش از رسول خدا(ص) نقل کرده که فرمود: وقتي فرزندم جعفر بن محمد بن علي‌بن حسين‌بن علي‌بن ابيطالب متولد شد به او صادق بگوييد، زيرا پنجمين فرزند او که جعفر نام دارد، ادعاي امامت خواهد کرد و بر خدا دروغ خواهد بست و او نزد خداي متعال جعفر کذاب است.[3]
2. صادق دستور رسول خدا: همان گونه که از روايت اول فهميده شد، لقب صادق به دستور خدا است که طبري آورده: رسول خدا(ص) فرمودند: وقتي فرزندم جعفربن محمدبن علي‌بن حسين متولد شد او را صادق بناميد، زيرا از فرزندان او پسري به دنيا خواهد آمد که به او جعفر کذاب خواهند گفت. واي بر او از جرأتي که بر خدا مي کند و ظلمي که به امام زمانش مي کند.[4]
شبيه اين روايت از امام زين‌العابدين از رسول خدا نقل شده که در آخر آن آمده، (جعفر کذاب) ادعاي امامتي را که حقش نيست خواهد کرد و به کذاب مشهور خواهد شد.[5]
بنابراين لقب مبارک امام ششم شيعيان را خداوند متعال، صادق ناميد تا امتيازي باشد بين آن امام حق و راستين از جعفري که به دروغ ادعاي امامت مي کند.
پی نوشت‌ها:
[1]. ر.ک: شيخ مفيد، محمد، الارشاد ، ترجمه هاشم رسولي محلاتي، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، چاپ سوم، 1383ش، ج2، باب 12، ص252.
[2]. خزاز قمي رازي، کفاية الاثر في النص علي الائمة الاثني عشر، قم، انتشارات بيدار، 1401ق، ص253
[3]. شيخ صدوق، کمال الدين ، قم، انتشارات موسسه نشر اسلامي، 1405ق، ص320.
[4]. ابن جرير طبري، محمد، دلائل الامامه، قم، موسسه البعثه، چاپ اول، 1413ق، ص248.
[5]. شيخ صدوق، علل الشرائع، نجف، المکتبة الحيدريه، 1386ق، ج1، ص234.
*مرکز پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم
ولادت آن حضرت در شهر مدينه سال 83ق بود و در شوال 148 در سن 65 سالگي به شهادت رسيده و در قبرستان بقيع به خاک سپرده شد و به مدت 34 سال امامت کرد.[1]
يکي از لقب هاي مشهور آن حضرت، صادق است که با نگاهي به روايات مي توان گفت که اين لقب را همانند مقام امامت، خداوند متعال به آن حضرت عطا کرده و رسول گرامي اسلام(ص) از طريق وحي اين خبر را داده بود، چنانکه محمد بن مسلم روايت مي کند که نزد امام باقر(ع)نشسته بود که حضرت جعفر(ع) وارد شد.... امام باقرآن حضرت را بغل کرد و به سينه چسباند ،سپس به من فرمود: اي محمد! اين امام تو بعد از من است، به او اقتدا کن و از او دانش فراگير که به خدا قسم اين همان صادق است که رسول خدا آن را براي ما وصف کردند و آگاه باش که شيعيان او در دنيا و آخرت پيروز و دشمنانش در دنيا و آخرت بر لسان هر پيامبري نفرين شده هستند.[۲]
امّا اينکه چرا در ميان ائمه اطهار(عليهم‌السلام) امام ششم را صادق مي‌نامند باز از روايات روشن مي شود که رسول خدا راز و رمز اين لقب را که خداوند متعال بر آن امام عطا نموده بيان کرده‌اند که به چند روايت به عنوان تبرک اشاره مي شود:
1. صادق نام آسماني آن حضرت: ابي حمزه ثمالي از امام سجاد(ع) پرسيد: يابن رسول‌الله، مرا از اماماني خبر ده که پس از رسول خدا اطاعتشان بر ما واجب است؟
امام يکايک ائمه اطهار(عليهم السلام) را شمرد و رسيد به نام مبارک امام جعفر(ع) که فرمود: نام او در نزد اهل آسمان صادق است. ابي حمزه ثمالي گويد: پرسيدم: سرورم همه شما صادقيد، پس چرا فقط او صادق است؟ امام فرمود: پدرم از پدرش از رسول خدا(ص) نقل کرده که فرمود: وقتي فرزندم جعفر بن محمد بن علي‌بن حسين‌بن علي‌بن ابيطالب متولد شد به او صادق بگوييد، زيرا پنجمين فرزند او که جعفر نام دارد، ادعاي امامت خواهد کرد و بر خدا دروغ خواهد بست و او نزد خداي متعال جعفر کذاب است.[3]
2. صادق دستور رسول خدا: همان گونه که از روايت اول فهميده شد، لقب صادق به دستور خدا است که طبري آورده: رسول خدا(ص) فرمودند: وقتي فرزندم جعفربن محمدبن علي‌بن حسين متولد شد او را صادق بناميد، زيرا از فرزندان او پسري به دنيا خواهد آمد که به او جعفر کذاب خواهند گفت. واي بر او از جرأتي که بر خدا مي کند و ظلمي که به امام زمانش مي کند.[4]
شبيه اين روايت از امام زين‌العابدين از رسول خدا نقل شده که در آخر آن آمده، (جعفر کذاب) ادعاي امامتي را که حقش نيست خواهد کرد و به کذاب مشهور خواهد شد.[5]
بنابراين لقب مبارک امام ششم شيعيان را خداوند متعال، صادق ناميد تا امتيازي باشد بين آن امام حق و راستين از جعفري که به دروغ ادعاي امامت مي کند.
پی نوشت‌ها:
[1]. ر.ک: شيخ مفيد، محمد، الارشاد ، ترجمه هاشم رسولي محلاتي، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، چاپ سوم، 1383ش، ج2، باب 12، ص252.
[2]. خزاز قمي رازي، کفاية الاثر في النص علي الائمة الاثني عشر، قم، انتشارات بيدار، 1401ق، ص253
[3]. شيخ صدوق، کمال الدين ، قم، انتشارات موسسه نشر اسلامي، 1405ق، ص320.
[4]. ابن جرير طبري، محمد، دلائل الامامه، قم، موسسه البعثه، چاپ اول، 1413ق، ص248.
[5]. شيخ صدوق، علل الشرائع، نجف، المکتبة الحيدريه، 1386ق، ج1، ص234.
*مرکز پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم