ویژگی سهگانه جامعه قرآنی
اسلام ویژگیهای خویش را برای یک جامعه قرآنی تعریف کرده است. بر اساس آموزههای قرآنی میتوان سه گانه زیر را به عنوان مهمترین ویژگیهای یک جامعه قرآنی بر شمرد. این سهگانهها عبارتند از:
1- عبادت: از نظر آموزههای قرآن، هدف آفرینش انسان، عبادت و بندگی است. (ذاریات، آیه 56) انسان از طریق عبادت به تقوای الهی میرسد (بقره، آیه 21) و به عنوان انسان متاله و خدایی شده، شایسته خلافت الهی میشود. (بقره، آیات 30 و 31 و 138؛ آلعمران، آیه 79)
2- عدالت: از مهمترین ویژگیهای جامعه قرآنی، عدالت است. بر اساس عدالت قرآنی، هر چیزی به جایگاه حق خویش میرسد و کمالات خاصه خود را به دست میآورد. این عدالت بر اساس موازین الهی و حقوقی است که برای هر چیزی تعیین شده و در کتب الهی همچون قرآن تبیین شده است. هر کسی باید این حقوق را بر اساس آموزههای وحیانی قرآن بشناسد و در قالب رفتار و اعمال در زندگی پیادهسازی کند و با اجرا و قیام بدان، به جایگاه بایسته و شایسته خویش برسد. (حدید، آیه 25) از این رو عدالت، شاخص اصلی جامعه قرآنی است و اگر کسی بخواهد تقوایی را از طریق اعمال عبادی کسب کند، عدالت، نزدیکترین راه و روش برای تقوای الهی است.(مائده، آیه 8) بنابراین، شاخصههای دیگر اجتماعی چون آزادی تنها در چارچوب، مدار و محور عدالت معنا مییابد؛ در غیر این صورت، آزادی چیزی جز لاابالیگری و اباحهگری نیست؛ چرا که حریت انسان با عبودیت و تقوایی است که از راه اعمال عبادی بویژه عدالت کسب میشود.(همان؛ آلعمران، آیه 35)
3- ولایت: جامعه قرآنی برای تحقق اهداف اصیل خویش در راستای عبادت و خلافت الهی، نیازمند قیام عمومی به عدالت تحت قوانین کتابی به نام قرآن و رهبری رهبرانی است که شناخت کامل از حق و باطل داشته و مدیریت نفس خویش را به عقل نظری نوری الهی و عقل عملی به دور از شهوت و غضب سپردهاند. از این رو پیروی از چنین مدیریت عقلانی لازم است تا عدالت بتواند تحقق درست یابد و هر چیزی در جای حق خود قرار گیرد. (حدید، آیه 25؛ آلعمران، آیات 31 و 32؛ احزاب، آیه 21)