به گزارش مهر، مسئولان دولت تدبیر و امید در دو سال فعالیت خود، بارها اعلام کرده‌اند که کاهش نرخ تورم از دستاوردهای مهم اقتصادی آنها بود و توانسته‌اند در این مدت نرخ تورم را از 40 درصد به حدود 15 درصد کاهش دهند، اما با وجود چنین دستاوردی، کاهش نرخ تورم در زندگی روزمره مردم قابل لمس و مشاهده نیست.
گرچه این موضوع بارها مطرح شده است و کارشناسان مختلف نظراتی در این زمینه ارائه کرده‌اند، اما همواره مسئولان دولتی و بانک مرکزی درباره کاهش نرخ تورم و قابل لمس نبودن آن در زندگی مردم توضیحاتی داده و اعلام کرده‌اند که کاهش نرخ تورم به معنای کاهش قیمت‌ها نیست و آهنگ رشد قیمت‌ها در بازار کند شده است و این موضوع نباید با کاهش قیمت‌ها اشتباه شود.
سه روز پیش نیز رئيس جمهور در نشستی خبری جملاتی در این زمینه اعلام کرد که «معیار ما در زمینه گرانی و ارزانی، زندگی و جیب مردم است.»
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آمار کاهش تورم دولت شما با جیب مردم همخوانی ندارد، گفت: معیار ما همان جیب مردم است، اما آماری که مراکز رسمی اعلام می‌کنند، یک مبنایی و سبدی دارند و بر مبنای آن محاسبه می‌کنند. وقتی می‌گوییم نرخ تورم کاهش یافته، بدین معناست که سرعت حرکت ماشین تورم کاهش یافته، نه اینکه این ماشین متوقف شده یا دنده عقب رفته است؛ معنای کاهش نرخ رشد تورم، ارزانی نیست. به این معنا است که وقتی ماشین اقتصاد به سمت دره حرکت می‌کند، حالا به سمت جاده برگشته و سرعت آن نیز کم شده است.
رئیس جمهور با بیان اینکه سیاست دولت همچنان کاهش نرخ رشد تورم است، در بخش دیگری از این سخنان تاکید کرده است که دولت دخالتی در آمارها ندارد و بانک مرکزی و مرکز آمار مستقل هستند؛ ما سفارش چیزی را نمی‌دهیم و آنها خودشان در چارچوب مقررات کار می‌کنند.
گرچه به استناد آمارهای مرکز آمار ایران و بانک مرکزی نرخ تورم روند کاهنده داشته و نزولی است، اما این سؤال مطرح است که چرا این روند در زندگی روزمره مردم و مواجه با قیمت کالاها در بازار قابل لمس نیست و مردم همچنان برای تامین مایحتاج زندگی خود با مشکلاتی مواجه هستند و با وجود کاهش نرخ تورم، قیمت کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم بدون توجه به آن، روند افزایشی خود حتی اندک را ادامه می‌دهند و گویا بازار از روند کاهنده نرخ تورم تبعیت نمی‌کند.
بانک مرکزی برای محاسبه شاخص تورم نرخ 385 قلم کالا را براساس سال پایه آماری 1390 محاسبه می‌کند.
براساس آخرین آمارهای بانک مرکزی (فروردین ماه 94) که در آن قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، پوشاک، مسکن، آب، برق و گاز، بهداشت و درمان، تحصیل و غیره را محاسبه کرده است، نرخ گروه‌های خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها 14/9 درصد، پوشاک و کفش 14/8 درصد، مسکن، آب، برق و گاز و سایر و سایر سوخت‌ها 14/5 درصد، اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه 8/4 درصد، بهداشت و درمان 33/2 درصد (با وجود وعده‌ها)، حمل ونقل 21/8درصد، ارتباطات 11/5 درصد، تفریح و امور فرهنگی 24/2 درصد، تحصیل 10/7 درصد، رستوران و هتل 19/4 درصد و کالاها و خدمات متفرقه 1‍4/7 درصد در یکسال اخیر رشد داشته‌اند.
در اصل از بین 12 گروهی که به‌عنوان گروه‌های اصلی بانک مرکزی برای محاسبه نرخ تورم آنها را لحاظ می‌کند تنها یک گروه دخانیات با کاهش قیمت در یکسال اخیر همراه شده است و باقی نرخ‌ها روندی صعودی داشته‌اند.
بانک مرکزی در محاسبه نرخ‌ها، قیمت نان و غلات، میوه، سبزی، گوشت، قند و شکر، خشکبار، ماهی، روغن، حبوبات، تخم‌مرغ، لبنیات، وضعیت مسکن شخصی و اجاره‌ای، کرایه ماشین، دارو، مواد طبی و درمانی، نرخ تلفن و غیره را که از 31 استان کشور استخراج شده است، لحاظ می‌کند.
با بررسی جزئیات قیمت ها مشخص می‌شود که قیمت نان و غلات که از مهمترین اقلام مصرفی خانوارهای ایرانی محسوب می‌شود، در یکسال اخیر رشد 12/9 درصدی را تجربه کرده و دولت طی چندین نوبت نسبت به افزایش قیمت نان اقدام کرده است.
نرخ گوشت در یکسال اخیر 9/5 درصد با افزایش همراه بوده، این در حالی است که دولت همواره از ثبات نرخ‌ها در این بازار حکایت می‌کند. از سوی دیگر قیمت ماهی و حیوانات دریایی با افزایش 20 درصدی در همین یکسال مواجه بود و لبنیات و تخم پرندگان که از مهمترین اقلام مصرفی خانوارها است، رشد 17/4 درصدی را داشته، در عین حال نرخ روغن هم در همین مدت زمان 36/7 درصد رشد کرد.
قدرت خرید مردم 15 درصد کاهش یافت
در همین حال، مهدی تقوی کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشگاه در این زمینه در گفت‌وگو با مهر گفت: وقتی نرخ تورم از 40 درصد به 15 درصد کاهش می‌یابد، به معنای ارزان شدن قیمت‌ها نیست؛ به این معنا است که قبلا که افزایش قیمت‌ها 40 درصد بود، در حال حاضر به 15 درصد رسیده است.
وی افزود: یعنی مردم کالاها را در شرایط فعلی 15 درصد گران‌تر از پارسال می‌خرند در حالی که قبلا 40 درصد گران‌تر می‌خریدند. این در حالی است که اگر نرخ تورم منفی شود، قیمت‌ها کاهش می‌یابد. تورم مثبت به معنای کاهش قیمت نیست، بلکه به معنای افزایش قیمت است، تورم منفی به معنای کاهش قیمت‌ها است.
این اقتصاددان تصریح کرد: به عبارت دیگر، سرعت افزایش قیمت‌ها کاهش یافته است. اگر نرخ تورم 40درصد بود، به این معنا بود که قدرت خرید مردم 40 درصد کاهش می‌یابد اما هم‌اکنون که 15 درصد است، یعنی قدرت خرید مردم 15 درصد کاهش یافته است.