سرویس ورزشی-

سال 1956 میلادی (1335 خورشیدی) بود که مسئولان وقت کنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم گرفتند کشورهای صاحب فوتبال در قاره کهن را به چالشی بزرگ دعوت کنند؛ جام ملت‌های آسیا، رهاورد این تصمیم بود که با نظر "عبدالرحمان تانکو”، رئیس وقت AFC و موافقت اعضای کنفدراسیون، نخستین دوره‌اش در همان سال برگزار شد. درست چهار سال بعد از برگزاری نخستین دوره جام ملت‌های آسیا بود که همتایان اروپایی تانکو تصمیم گرفتند رقابت‌های جام ملت‌های اروپا را پایه‌ریزی کنند.
از آن تاریخ به بعد جام ملت های آسیا به طور معمول هر چهار سال یکبار برگزار شد تا به امروز رسید که شانزدهمین دوره آن تا ساعاتی دیگر در کشور استرالیا آغاز می شود. فردا (جمعه ) در گروه اول این مسابقات استرالیا از ساعت 12 به وقت تهران با کویت دیدار می کند تا شانزدهمین دوره جام ملت های آسیا، رسما آغاز شود.
تاریخچه جام ملت های آسیا
نگاهی گذرا به تاریخچه جام ملت های آسیا نشان می دهد که ژاپن با کسب 4 عنوان قهرمانی پرافتخارترین تیم قاره کهن است و پس از آن ایران و عربستان با کسب سه عنوان قهرمانی در رده های دوم و سوم قرار دارند.
در نخستین دوره جام ملت های آسیا(1956 - هنگ کنگ) تیم ایران غایب بود. در پایان این دور از مسابقات کره‌جنوبی موفق شد جام قهرمانی را بالای سر ببرد.
در دوره دوم مسابقات ( 1960 - کره‌جنوبی) ایران حضور داشت اما در پایان مرحله مقدماتی حذف شد. یکی از ستاره های تیم ملی در این دوره مرحوم پرویز دهداری بود که از او به عنوان معلم اخلاق فوتبال ایران یاد می شود. در دوره دوم جام ملت های آسیا، کره جنوبی مقتدرانه دومین قهرمانی‌اش در جام ملت‌های آسیا را جشن گرفت.
دوره سوم جام ملت های آسیا (1964- رژیم اشغالگر قدس) در شرایطی برگزار شد که ایران مسابقات را تحریم کرد و در جام ملت های آسیا شرکت نکرد. در این دوره میزبان عنوان قهرمانی را به خود اختصاص داد و هندوستان نیز به نایب قهرمانی رسید. نکته جالب توجه در نایب قهرمانی هندوستان آنجا بود که این آخرین عنوان معتبر این کشور بزرگ در فوتبال آسیا بود.
چهارمین دوره مسابقات(1968 - ایران) به میزبانی کشورمان برگزار شد و در نهایت نخستین قهرمانی ایران در جام ملت های آسیا بدست آمد. ایران در فینال این مسابقات موفق شد در ورزشگاه شهید شیرودی فعلی رژیم اشغالگر قدس را با نتیجه دو بر یک شکست دهد. در پایان این مسابقات همایون بهزادی با زدن 4 گل اقای گل بازی ها شد. در این دوره از مسابقات مربیگری تیم ایران با محمود بیاتی بود و حسن حبیبی نیز بازوبند کاپیتانی تیم ملی را بر بازو بسته بود.
در پنجمین دوره جام ملت های آسیا (1972 - تایلند) ایران به دومین قهرمانی خود رسید. ایران در این دوره از مسابقات با مربیگری مرحوم محمد رنجبر پا به مسابقات گذاشت و موفق شد در بازی فینال با دو گل علی جباری و حسین کلانی دو بر یک کره جنوبی را شکست دهد.  
در ششمین دوره مسابقات( 1976 - ایران) تیم ملی فوتبال کشورمان به سومین قهرمانی متوالی خود دست یافت. در فینال این مسابقات که 23 خرداد 1355 در ورزشگاه آزادی برگزار شد ایران موفق شد «کویت»ی را شکست دهد که روی نیمکت خود «ماریو زاگالو»ی برزیلی را داشت. ایران در این بازی با تک گل علی پروین به برتری رسید. هدایت ملی پوشان در این مسابقات با حشمت مهاجرانی بود.
در هفتمین دوره جام ملت های آسیا (1980 - کویت) برای اولین بار یک کشور عربی میزبان مسابقات شد. ایران در این دوره عنوان سوم را به خود اختصاص داد. در هفتمین دوره جام ملت های آسیا، تیم ملی فوتبال کشورمان با تکیه بر ستارگان از جام جهانی برگشته، خود را تا مرحله نیمه نهایی بالا کشید اما یک اتفاق نادر در تاریخ جام ملتهای آسیا تمام معادلات تیم ملی را بهم ریخت. درست یک روز قبل از بازی ایران و کویت جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، آغاز شد و بهترین تیم آسیا پس از ده سال بی شکستی در قاره کهن، به دلیل روحیه بد بازیکنانش مقابل کویت شکست خورد و از صعود به فینال باز ماند. به گواه آرشیو کیهان ورزشی روحیه ملی پوشان ایران پس از شنیدن خبر جنگ به اندازه ای پایئن آمد که آنها قصد بازگشت به ایران را داشتند. در این دوره از مسابقات حسن حبیبی سرمربی تیم ملی بود و ستاره هایی چون حسین فرکی، بهتاش فریبا، حمید علیدوستی و عبدالرضا برزگری برای ایران به میدان رفتند. در همین مسابقات بود که بهتاش فریبا با به ثمر رساندن 7 گل، آقای گل مسابقات شد.
در هشتمین دوره جام ملت های آسیا ( 1984 - سنگاپور) علی رغم آنکه ایران اسلامی با تجاوز نیروهای بعثی عراق مواجه شده بود، تیم ملی در مسابقات شرکت کرد و با شکست برابر کویت در بازی رده بندی، به عنوانی بهتر از چهارمی دست نیافت. ایران در این مسابقات یکی از بهترین تیم‌های خود را در اختیار داشت اما اسیر بدشانسی ضربات پنالتی شد. شاهرخ بیانی، ناصر محمدخانی، اصغر حاجیلو و محمد پنجعلی ستاره های تیم ملی فوتبال در این مسابقات بودند. سرمربیگری ایران در سنگاپور نیز با ناصر ابراهیمی بود. در هشتمین دوره مسابقات عربستان به قهرمانی رسید تا نخستین قهرمانی اش را در جام ملت های آسیا کسب کرده باشد.
غرض ورزی داور انگلیسی
در نهمین دوره جام ملت های آسیا (1988 - قطر) ایران به مقام سوم رسید. ملی پوشان کشورمان که با هدایت مرحوم دهداری پا به مسابقات گذاشته بودند، موفق شدند در بازی رده بندی چین را شکست دهند. این بازی در پایان 120 دقیقه به تساوی صفر - صفر رسید تا ضربات پنالتی تیم برنده را مشخص کند. در ضربات پنالتی احمدرضا عابدزاده ستاره بی چون و چرای تیم ملی بود و توانست هر سه ضربه پنالتی چینی‌ها را مهار کند تا ایران با نتیجه سه بر صفر پیروز شود. ستاره‌های تیم ملی در این رقابت ها عابدزاده، پیوس، مرحوم قایقران و مجتبی محرمی بودند. تیم ملی ایران در مسابقات قطر بسیار پر قدرت ظاهر شد و اگر غرض ورزی داور انگلیسی (جورج کورتنی) نبود تیم ما می توانست در نیمه نهایی عربستان را شکست دهد و فینالیست شود. ایران در آن بازی معروف 2 گل زد که داور انگلیسی آنها را مردود اعلام کرد. همچنین در این بازی تک گل عربستان نیز در موقعیت مشکوک به آفساید به ثمر رسید. در این دوره از مسابقات عربستان با برتری برابر کره جنوبی در بازی فینال، عنوان قهرمانی را به خود اختصاص داد. لازم به یادآوری است که در این دوره از مسابقات ژاپن برای نخستین بار در جام ملت های آسیا حاضر شد.
دوره دهم مسابقات (1992 - ژاپن) در شرق آسیا برگزار شد و میزبان برای نخستین بار عنوان قهرمانی اش را در قاره کهن بدست آورد. ژاپن در بازی فینال عربستان را شکست داد تا برای اولین بار یک قهرمانی در رشته فوتبال بدست آورده باشد! ایران نیز در این مسابقات یک تیم مدعی به حساب می آمد اما ناباورانه برابر میزبان( در بازی سوم مقدماتی) شکست خورد تا از گردونه رقابت ها حذف شود. این حذف در شرایطی بود که تیم ملی کشورمان دو سال قبل در بازی‌های آسیایی پکن عنوان قهرمانی آسیا را به خود اختصاص داده بود. در این دوره از رقابت‌ها سرمربی ایران علی پروین بود و ستاره‌هایی چون عابدزاده، زرینچه، فنونی زاده و پیوس برای تیم ملی به میدان رفتند. در پایان مسابقات فنونی زاده و زرینچه برای عضویت در تیم منتخب آسیا انتخاب شدند. بازی ایران و ژاپن در دوره دهم از بازی‌های جنجالی تاریخ جام ملت های آسیا بود تا جایی که قضاوت ضعیف جمال شریف سوری برای فوتبال کشورمان دردسرساز شد و در پایان مسابقات کنفدراسیون فوتبال آسیا محرومیت های سنگینی را برای مجتبی محرمی و فرشاد پیوس در نظر گرفت.
در دوره یازدهم جام ملت های آسیا( 1996 - امارات) تیم ملی ایران نمایش خوبی داشت و موفق شد با شکست دادن کویت در بازی رده بندی، عنوان سوم را به خود اختصاص دهد. در این مسابقات سرمربیگری ایران با محمد مایلی کهن بود و ستاره هایی چون خاکپور، دایی، عزیزی، منصوریان، استیلی و باقری برای تیم ملی به میدان رفتند. برتری تاریخی 6 بر 2 برابر کره جنوبی و 3 بر صفر مقابل عربستان ،در این دوره از مسابقات رقم خورد. در جام ملت های آسیا به میزبانی امارات، عربستان در دیدار نهایی میزبان را شکست داد تا سومین قهرمانی اش را کسب کرده باشد.
دوره دوازدهم ( 2000 - لبنان) در شرایطی به پایان رسید که امید بسیاری به موفقیت ایران می رفت اما تیم ملی با سرمربیگری جلال طالبی ناکام بود و با شکست برابر کره جنوبی از گردونه مسابقات حذف شد. از اتفاقات مهم این دوره می توان به شکست 4 بر یک عربستان برابر ژاپن و باخت کره جنوبی مقابل کویت اشاره کرد. عربستان علی رغم آنکه در مرحله مقدماتی با 4 گل به ژاپن باخته بود، خود را به فینال مسابقات رساند تا پنجمین فینال متوالی اش را تجربه کرده باشد. در بازی نهایی اما عربستانی ها حریف ژاپن نشدند تا سامورایی ها برای دومین بار قهرمان جام ملت های آسیا شوند.
دوره سیزدهم جام ملت های آسیا( 2004 - چین) با قهرمانی ژاپن به پایان رسید. این تیم در بازی نهایی چین را شکست داد تا سومین قهرمانی اش در قاره کهن را بدست آورد. ایران در این مسابقات نیز از تیم های خوب جام بود اما نتوانست در بازی نیمه نهایی برابر چین به پیروزی برسد. ملی پوشان پس از شکست از چین در ضربات پنالتی، برای برگزاری بازی رده بندی به مصاف بحرین رفتند و موفق شدند این تیم را با نتیجه 4 بر 2 شکست دهند و به عنوان تیم سوم آسیا انتخاب شوند. در آن تیم ایران که سرمربیگری اش با برانکو ایوانکوویچ بود، بازیکنانی چون مهدوی کیا، کریمی و کعبی ستاره های تیم ملی بودند. در پایان مسابقات علی دایی با زدن چهاردهمین گلش در بازی رده‌بندی، برترین گلزن تمام ادوار جام ملتها نام گرفت. ناکامورا از ژاپن بهترین بازیکن جام و علی کریمی وعلا هوبیل به صورت مشترک عنوان آقای گلی رقابت‌ها را کسب کردند. علی کریمی در همان سال عنوان بازیکن سال آسیا را به دست آورد.
دوره چهاردهم مسابقات( 2007 - مالزی) ایران در ضربات پنالتی برابر کره جنوبی شکست خورد تا از گردونه مسابقات حذف شود. البته با توجه به شرایط تیم ملی و بحرانی که فوتبال را پس از جام جهانی 2006 فراگرفته بود، انتظار چندانی نیز از تیم ملی فوتبال ایران نمی رفت. سرمربی ایران در این مسابقات امیر قلعه نویی بود و ستاره هایی چون نکونام، کریمی، زندی و مهدوی کیا نیز تیم ملی را همراهی می‌کردند. در پایان این دوره از مسابقات عراق موفق شد عربستان را شکست دهد تا برای اولین بار قهرمان جام ملت های آسیا شود.
دوره پانزدهم جام ملت های آسیا (2011 - قطر) بازهم ایران برابر کره جنوبی شکست خورد و از گردونه مسابقات حذف شد. هدایت تیم ملی در این دوره از مسابقات با افشین قطبی و بازیکنان شاخصی چون رحمتی، نکونام، تیموریان و شجاعی تیم ملی ایران را همراهی می کردند. در بازی فینال این مسابقات ژاپن استرالیا را با یک گل شکست داد تا چهارمین قهرمانی اش را در قاره کهن بدست اورد. ژاپن با این موفقیت در شرایطی با چهار قهرمانی، پرافتخارترین تیم آسیا شد که تنها 7 دوره از حضورش در جام ملت های آسیا می گذشت!
موفقیت احتمالی پس از 39 سال
اما شانزدهمین دوره جام ملت های آسیا از فردا در کشور استرالیا آغاز می شود. در گروه نخست این بازی های تیم های استرالیا، کره جنوبی،عمان و کویت حضور دارند. در گروه دوم تیم های ازبکستان،عربستان،چین و کره‌شمالی با یکدیگر دیدار می کنند. گرو سوم را تیم های ایران ، امارات، قطر و بحرین تشکیل می دهند و در گروه چهارم نیز تیم های ژاپن ، اردن، عراق و فلسطین به میدان می روند. طبق پیش بینی کارشناسان تیم های استرالیا، ژاپن، کره جنوبی و ایران بیشترین شانس را برای کسب عنوان قهرمانی دارند. در این میان اگر ایران بتواند عنوان قهرمانی را کسب کند، پس از 39 سال موفق به تکرار عنوان قهرمانی خود می‌شود.