بازخوانی کارنامه عبدالرحمن برومند و خاندانش- ... وتنفروش-11 - نگاهی به سندسازی نهادهای حقوق بشری
کاسبان تحریم
سید محمد عماد اعرابی
ژوئن ۲۰۱۲ بود که همایون ایوانی در مقالهای نوشت نهادهای دولتی و کنگره آمریکا ۹۰۰ هزار دلار به بنیاد برومند کمک کردهاند،1 البته او بلافاصله به نکته مهمتری اشاره کرد و گفت:
این تقویت محدود به زمینه مالی نمیشود، بلکه پوشش تدارکاتی و تبلیغاتی(نظیر صدای آمریکا و بی.بی.سی) و چهرهسازیهای مطبوعاتی نیز مکمل چنین سیاستی است.2
شاید بهتر باشد این ادعای همایون ایوانی را کمی بیشتر بررسی کنیم. دست کم از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ شبکه صدای آمریکا ۱۶ گزارش و مطلب و برنامه با حضور خواهران برومند و یا درباره آنان و بنیاد برومند پخش کرد، یعنی ۴ گزارش در هر سال. بی.بی.سی فارسی نیز درست در همین بازه زمانی حداقل ۱۲ مطلب و گزارش و برنامه درباره آنان تهیه کرد.3 اینقدر دست و دلبازی از رسانههایی که حجم وسیعی از موضوعات را تنها در ۱۲ ساعت از شبانهروز پوشش میدهند، جالب به نظر میرسد.
بنیاد برومند تازه آغاز به کار کرده بود که آن اپلبام در واشنگتن پست گزارشی از فعالیتهای آن تهیه و منتشر کرد.4 سال بعد تلویزیون CBC کانادا گزارشی از لادن و رؤیا منتشر کرد5 و سال بعد هم اپلبام باز گزارش مفصلی درباره بنیاد برومند نوشت و این بار هم واشنگتنپست وظیفه انتشار آن را بر عهده گرفت.6
علاوه بر واشنگتنپست، هافینگتنپست هم نگاه ویژهای به خواهران برومند داشت و جای ثابتی برای یادداشتهای رؤیا برومند در نظر گرفته بود.7 آغوش رسانههای آمریکایی و اروپایی همیشه و برای همه کس، اینقدر باز نیست؛ در واقع پوشش رسانهای خوبی برای لادن و رؤیا در نظر گرفته شده بود و این یعنی حداقل در این زمینه حق با همایون ایوانی است!
ایالات متحده سخاوتمندانه برای خواهران برومند و بنیادشان هزینه میکرد. یکبار NED در تشریح بودجه ۸۵ هزار دلاریای که به بنیاد برومند اختصاص داده بود نوشت:
بنیاد برومند [این هزینه را] صرف تربیت محققانی جهت مستندسازی حقوق بشر و ترجمه منابع تکمیلی به فارسی خواهد کرد.8
لادن و رؤیا با ترجمه چیزی بیش از ۳۲ مقاله با موضوع دموکراسی و حقوق بشر در کنار ترجمه کتابهای هانا آرنت، باروخ اسپینوزا، الیزابت مایر و ... به فارسی تقریبا تا حد قابل قبولی از پس این کار برآمدند.9 NED حتی از آنها خواست تا مقداری از این هزینه را صرف راه اندازی وبسایتی برای بنیاد برومند و پروژهای برای «یادبود قربانیان جمهوری اسلامی» کنند؛10 پروژهای که خواهران برومند نام آن را «امید» گذاشتند و دربارهاش نوشتند:
طرح «امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر» پایگاهی اطلاعات محور در اینترنت و به یاد قربانیان نقض حقوق بشر در ایران است. این طرح در مرحله اول به نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران اختصاص یافته است.11
البته برای اینکه رضایت سرمایهگذارانشان را جلب کنند پروژه «امید» را درست در بیست و پنجمین سالگرد آزادی گروگانهای آمریکایی توسط ایران در سال ۱۳۵۹(۱۹۸۱) راه اندازی کردند،12 اما این پروژه هیچ وقت وارد مرحله دوم یعنی دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران نشد. لادن خودش درباره پروژه «امید» میگفت:
باید نام همه آنها که در حکومت جمهوری اسلامی ایران از میان رفتهاند، زنده نگه داریم. ما نه تنها از فعالان سیاسی و مدنی نام میبریم بلکه از اعدام افراد قاتل، بزهکار و کسانی که جرائمشان غیرسیاسی بوده یاد میکنیم.13
با این حساب «امید» بیشتر به پروژهای برای حمایت از خلافکارن و تبهکاران شباهت داشت و یک جور سندسازی به شمار میآمد؛ اسنادی که گاهی منبع و مرجع آنها اصلا مشخص نبود. اپلبام که یکی از طرفداران بنیاد برومند به شمار میآمد (اپلبام اکنون به عنوان یکی از اعضای هیئت مدیره این بنیاد معرفی شده است) درباره پروژه «یادبود امید» نوشت:
غالب مدخلها کامل نیست؛ مواردی فاقد اطلاعات کافی است. [...] نه عکسی در میان است و نه اطلاعات دقیقی.14
اما این شاید یک روی ماجرا بود. روی دیگر داستان وقتی بود که نهادهای بینالمللی با استناد به همین اطلاعات نادرست و غیردقیق اقدام به تحریم ایران و یا تقویت گروههای ضد ایرانی میکردند. لادن خودش میگفت:
غربیها به ما میگویند که کتابخانه شما خیلی مفید است، اما ایرانیها میگویند ما هیچی نمیتوانیم در کتابخانه شما پیدا کنیم.15
احمد شهید گزارش خود را در محکومیت ایران با توجه به همین اطلاعات ارائه داد16 و سازمان ملل هم با کمک بنیاد برومند و نهادهای مشابه علیه ایران قطعنامه صادر کرد17. حتی در این زمینه هم قرابت عجیبی میان عبدالرحمن برومند و دخترانش وجود داشت؛ اگر عبدالرحمن سالها پیش، پیشنهاد تحریم غذایی ایران را به عوامل اطلاعاتی-امنیتی ایالات متحده میداد،18 امروز لادن و رؤیا هم با کمی تفاوت همان کار را میکردند و پیشنهاد تحریمهای فلجکننده را به ایالات متحده دادند.19 تحریمهایی که حتی مانع از رسیدن دارو به بیماران در ایران میشد.
منابع در دفتر روزنامه موجود است