درخت چنار عامل آلرژي بهاره در تهران
خواب‌آلودگي، ريزش اشک از چشم، تنگي نفس، سينوزيت و عفونت گوش علايمي است که با آغاز فصل بهار برخي با آن مواجه هستند که به نظر متخصصان اين علائم آلرژي بهاره است و نوعي بيماري محسوب مي‌شود که با تغييرات جهاني آب و هوا الگوي آن نيز تغيير مي‌کند.
دکتر سيد عليرضا مهدوياني- فوق‌تخصص آلرژي و ايمونولژي باليني دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي در گفت‌وگو با مهر، با بيان اينکه همه ساله با شروع فصل بهار با تعداد زيادي از بيماران مواجه هستيم که علايم آلرژي بهاره دارند، گفت: آلرژي بهاره شايع‌ترين بيماري در سراسر دنيا است و علت بروز آن نيز گرده گياهان (پولن) هستند. اين گرده‌ها براساس منطقه جغرافيايي هر ناحيه و براساس فصل متفاوت است.
وي با اشاره به الگوي گرده‌افشاني در مناطق معتدل اظهار داشت: در مناطق معتدل مانند ايران الگوي گرده‌افشاني به اين صورت است که درختاني چون «چنار» در ابتداي بهار گرده‌افشاني مي‌کنند و در فصل تابستان و اوايل فصل پاييز اين گرده‌افشاني بيشتر از طريق چمن‌ها و علف‌هاي هرز صورت مي‌گيرد.
مهدوياني، با اشاره به وضعيت تهران درباره بروز علايم آلرژي، خاطرنشان کرد: در تهران شايع ترين گرده‌افشاني که باعث بروز علايم آلرژي در فصل بهار مي‌شود، درخت چنار است و در تابستان و ابتداي پاييز بيشترين زمينه آلرژي گرده‌افشاني مربوط به علف‌هاي هرزي به نام سلمه‌تره يا سلمک (Chenopodium album) است.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، به اثرات تغيير اقليم در بروز آلرژي اشاره کرد و يادآور شد: باتوجه به گرم شدن تدريجي کره زمين و تغيير آب و هوا الگوي فصل‌ها در حال تغيير است که اين امر بر بروز آلرژي نيز اثر دارد به اين صورت که انتظار داريم با شروع فصل بهار آلرژي‌هاي بيني شيوع بيشتري يابد. درحالي که با گرم شدن زمين اين الگو درحال تغيير است. از اين‌رو علايم آلرژي در اواخر بهمن و اواسط اسفند ماه بروز مي‌کند.
اثرات ورود گرده به بدن
مهدوياني به عملکرد گرده در بدن اشاره کرد و گفت: سيستم ايمني بدن همواره در برابر عوامل بيگانه و مضر پاسخ مي‌دهد ولي در برابر عوامل بي‌ضرر محيطي نيز پاسخ افزايش يافته از خود نشان مي‌دهد.
وي با بيان اينکه گرده‌هاي گياهان آنتي‌ژن‌هايي هستند که در محيط اطراف ما پراکنده هستند، افزود: اين ذرات بي‌ضرر‌اند ولي افرادي که به دلايل ژنتيکي مبتلا به افزايش پاسخ سيستم ايمني به اين گرده‌ها هستند، زماني که اين ذرات وارد بدن آنها مي‌شود، در سيستم ايمني آنها اتفاقي رخ مي‌دهد که باعث التهاب مخاط بيني و مجاري تنفسي مي‌شود و با علايمي چون ريزش اشک از چشم، آبريزي از بيني، سرفه و عطسه همراه است.
آلرژي بيماري است
فوق تخصص آلرژي و ايمونولژي باليني دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي با تأکيد بر اينکه آلرژي بهاره يک نوع بيماري است، ادامه داد: از اين‌رو فرد مبتلا بايد به پزشک مراجعه کند.
وي سينوزيت و عفونت‌هاي گوش، اختلالات خواب، آسم و کيفيت پايين زندگي را از علايم اين بيماري ذکر کرد و افزود: بيماراني که مبتلا به آلرژي هستند با علايمي مانند آبريزش و خارش بيني، عطسه‌هاي مکرر و اشک ريزش چشم مواجه هستند.
مهدوياني با بيان اينکه برخي بيماران مبتلا به آلرژي شکايت از کاهش شنوايي هم دارند، توضيح داد: ممکن است فرد به دليل ابتلا به آلرژي آبريزش بيني داشته باشد و به لحاظ علائم ثانوي دچار کاهش شنوايي باشد ولي کاهش شنوايي جز علائم اصلي آلرژي نيست.
مبتلايان آلرژي درگير با اختلالات خواب
اين فوق‌تخصص آلرژي و ايمونولژي باليني دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي، اختلالات خواب را از ديگر علائم بيماري آلرژي بهاره نام برد و گفت: به دليل اختلال در خواب سطح کيفيت زندگي بيماران مبتلا به آلرژي کاهش مي‌يابد از اين رو اين افراد احساس خستگي و خواب‌آلودگي در فصل بهار دارند.
راه‌هاي پيشگيري
وي بهترين درمان براي آلرژي بهاره را پيشگيري دانست و خاطرنشان کرد: در گام اول توصيه مي‌شود افراد حداقل تماس با گرده‌هاي گياهان را داشته باشند به اين معنا که اين بيماران برخي از فعاليت‌ها چون ورزش در محيط باز را در اواسط روز انجام دهند؛ چرا که در اواسط روز که هوا گرمتر مي شود گرده‌ها از سطح زمين فاصله مي‌گيرند.
مهدوياني با تاکيد بر اينکه تراکم گرده‌ها در ابتدا و انتهاي روز به دليل خنک شدن هوا بيشتر است، ادامه داد: دوش گرفتن موجب کاهش بارگرده‌ها در مخاط بيني و مجاري تنفسي خواهد شد ضمن آنکه سنت خانه‌تکاني در مورد اين بيماران موثر است و باعث پيشگيري از شدت آلرژي مي‌شود.
استفاده از ماسک
اين متخصص آلرژي بيمارستان مسيح دانشوري مهمترين اقدام در کاهش علايم بيماري آلرژي را اجتناب ازتماس با عوامل آلرژي زا ذکر کرد و ادامه داد: در اين زمينه توصيه مي شود که بيمار در معرض گرده‌ها قرار نگيرد و براي اين منظور استفاده از ماسک پيشنهاد مي‌شود اما به نظر نمي‌رسد که ماسک‌هاي موجود و در دسترس بتواند از ورود گرده‌ها به مجاري بيني و تنفسي جلوگيري کند؛ چرا که قطر اين ذرات بسيار ريزند و به راحتي از فيلتر ماسک‌ها عبور مي‌کنند.
واکسن و دارو
مهدوياني با بيان اينکه در صورت کنترل بيماري‌هاي آلرژيک افراد مبتلا زندگي نرمال خواهند داشت، يادآور شد: يکي از ابزار کنترل دارو درماني است و در برخي موارد محدود تزريق واکسن توصيه مي‌شود.
وي با تاکيد بر اينکه براي همه بيماران مبتلا تزريق واکسن تجويز نخواهد شد، ادامه داد: اين‌گونه نيست که همه افراد مبتلا به آلرژي نياز به واکسن داشته باشند بلکه در برخي موارد بسيار نادر اقدام به تجويز واکسن براي حساسيت‌زدايي خواهد شد.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با اشاره به برخي بيماران که اقدام به مصرف خودسرانه دارو مي‌کنند، تاکيد کرد: مصرف خودسرانه دارو به هيچ‌وجه توصيه نمي‌شود.
وي با اشاره به الگوي گرده‌افشاني در مناطق معتدل اظهار داشت: در مناطق معتدل مانند ايران الگوي گرده‌افشاني به اين صورت است که درختاني چون «چنار» در ابتداي بهار گرده‌افشاني مي‌کنند و در فصل تابستان و اوايل فصل پاييز اين گرده‌افشاني بيشتر از طريق چمن‌ها و علف‌هاي هرز صورت مي‌گيرد.
مهدوياني، با اشاره به وضعيت تهران درباره بروز علايم آلرژي، خاطرنشان کرد: در تهران شايع ترين گرده‌افشاني که باعث بروز علايم آلرژي در فصل بهار مي‌شود، درخت چنار است و در تابستان و ابتداي پاييز بيشترين زمينه آلرژي گرده‌افشاني مربوط به علف‌هاي هرزي به نام سلمه‌تره يا سلمک (Chenopodium album) است.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، به اثرات تغيير اقليم در بروز آلرژي اشاره کرد و يادآور شد: باتوجه به گرم شدن تدريجي کره زمين و تغيير آب و هوا الگوي فصل‌ها در حال تغيير است که اين امر بر بروز آلرژي نيز اثر دارد به اين صورت که انتظار داريم با شروع فصل بهار آلرژي‌هاي بيني شيوع بيشتري يابد. درحالي که با گرم شدن زمين اين الگو درحال تغيير است. از اين‌رو علايم آلرژي در اواخر بهمن و اواسط اسفند ماه بروز مي‌کند.
اثرات ورود گرده به بدن
مهدوياني به عملکرد گرده در بدن اشاره کرد و گفت: سيستم ايمني بدن همواره در برابر عوامل بيگانه و مضر پاسخ مي‌دهد ولي در برابر عوامل بي‌ضرر محيطي نيز پاسخ افزايش يافته از خود نشان مي‌دهد.
وي با بيان اينکه گرده‌هاي گياهان آنتي‌ژن‌هايي هستند که در محيط اطراف ما پراکنده هستند، افزود: اين ذرات بي‌ضرر‌اند ولي افرادي که به دلايل ژنتيکي مبتلا به افزايش پاسخ سيستم ايمني به اين گرده‌ها هستند، زماني که اين ذرات وارد بدن آنها مي‌شود، در سيستم ايمني آنها اتفاقي رخ مي‌دهد که باعث التهاب مخاط بيني و مجاري تنفسي مي‌شود و با علايمي چون ريزش اشک از چشم، آبريزي از بيني، سرفه و عطسه همراه است.
آلرژي بيماري است
فوق تخصص آلرژي و ايمونولژي باليني دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي با تأکيد بر اينکه آلرژي بهاره يک نوع بيماري است، ادامه داد: از اين‌رو فرد مبتلا بايد به پزشک مراجعه کند.
وي سينوزيت و عفونت‌هاي گوش، اختلالات خواب، آسم و کيفيت پايين زندگي را از علايم اين بيماري ذکر کرد و افزود: بيماراني که مبتلا به آلرژي هستند با علايمي مانند آبريزش و خارش بيني، عطسه‌هاي مکرر و اشک ريزش چشم مواجه هستند.
مهدوياني با بيان اينکه برخي بيماران مبتلا به آلرژي شکايت از کاهش شنوايي هم دارند، توضيح داد: ممکن است فرد به دليل ابتلا به آلرژي آبريزش بيني داشته باشد و به لحاظ علائم ثانوي دچار کاهش شنوايي باشد ولي کاهش شنوايي جز علائم اصلي آلرژي نيست.
مبتلايان آلرژي درگير با اختلالات خواب
اين فوق‌تخصص آلرژي و ايمونولژي باليني دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي، اختلالات خواب را از ديگر علائم بيماري آلرژي بهاره نام برد و گفت: به دليل اختلال در خواب سطح کيفيت زندگي بيماران مبتلا به آلرژي کاهش مي‌يابد از اين رو اين افراد احساس خستگي و خواب‌آلودگي در فصل بهار دارند.
راه‌هاي پيشگيري
وي بهترين درمان براي آلرژي بهاره را پيشگيري دانست و خاطرنشان کرد: در گام اول توصيه مي‌شود افراد حداقل تماس با گرده‌هاي گياهان را داشته باشند به اين معنا که اين بيماران برخي از فعاليت‌ها چون ورزش در محيط باز را در اواسط روز انجام دهند؛ چرا که در اواسط روز که هوا گرمتر مي شود گرده‌ها از سطح زمين فاصله مي‌گيرند.
مهدوياني با تاکيد بر اينکه تراکم گرده‌ها در ابتدا و انتهاي روز به دليل خنک شدن هوا بيشتر است، ادامه داد: دوش گرفتن موجب کاهش بارگرده‌ها در مخاط بيني و مجاري تنفسي خواهد شد ضمن آنکه سنت خانه‌تکاني در مورد اين بيماران موثر است و باعث پيشگيري از شدت آلرژي مي‌شود.
استفاده از ماسک
اين متخصص آلرژي بيمارستان مسيح دانشوري مهمترين اقدام در کاهش علايم بيماري آلرژي را اجتناب ازتماس با عوامل آلرژي زا ذکر کرد و ادامه داد: در اين زمينه توصيه مي شود که بيمار در معرض گرده‌ها قرار نگيرد و براي اين منظور استفاده از ماسک پيشنهاد مي‌شود اما به نظر نمي‌رسد که ماسک‌هاي موجود و در دسترس بتواند از ورود گرده‌ها به مجاري بيني و تنفسي جلوگيري کند؛ چرا که قطر اين ذرات بسيار ريزند و به راحتي از فيلتر ماسک‌ها عبور مي‌کنند.
واکسن و دارو
مهدوياني با بيان اينکه در صورت کنترل بيماري‌هاي آلرژيک افراد مبتلا زندگي نرمال خواهند داشت، يادآور شد: يکي از ابزار کنترل دارو درماني است و در برخي موارد محدود تزريق واکسن توصيه مي‌شود.
وي با تاکيد بر اينکه براي همه بيماران مبتلا تزريق واکسن تجويز نخواهد شد، ادامه داد: اين‌گونه نيست که همه افراد مبتلا به آلرژي نياز به واکسن داشته باشند بلکه در برخي موارد بسيار نادر اقدام به تجويز واکسن براي حساسيت‌زدايي خواهد شد.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با اشاره به برخي بيماران که اقدام به مصرف خودسرانه دارو مي‌کنند، تاکيد کرد: مصرف خودسرانه دارو به هيچ‌وجه توصيه نمي‌شود.