دیروز، خانه‌های مسکونی بزرگ بودند. باغچه‌های بزرگ پر از گل‌ها و گیاهان شادی‌‌آفرین عطرشان تا حیاط همسایه‌های اطراف پراکنده می‌شد. درخت‌های کهنسال سایبان دلچسب تابستانی اعضای خانواده بودند. پیچ‌های بالا رونده درختان یاس و اقاقیا و مرواریدهای معطرشان تا پشت دیوار بیرونی آویزه بودند و روندگان هم لذت می‌بردند. خانه‌ها حوض و برخی استخر داشتند و شوق تماشای ماهی‌های چند رنگ و همیشه ناآرام درحوض بزرگ جایی برای دلتنگی یک فرد نمی‌گذاشتند. حال آن منزلگاه‌ها بدل به عمارات چندین طبقه و دیوار همسایه‌های اطراف شده و جلوی نور و آفتاب را هم گرفته‌اند.
امروز خانه‌های مسکونی آپارتمان شده، حیاطی ندارند که سبزه‌ای داشته باشند، اصلا صحن حیاط چند متر اندک هم، جای پارک ماشین است. می‌ماند ایوان کوچک روبه معابر که در بعضی چند گلدان گیاهی چشم‌انداز رهگذران است.
بخش دوم گزارش با موضوع اهمیت فضای سبز در توسعه پایدار شهری در چنین وضع و کثرت جمعیت شهرنشینی است که توسعه پارک‌ها الزامی می‌باشد.
خروج متحولانه زندگی بشر از عصر و دوران کشاورزی سپس تغییر به زمان صنعتی و اینک ظهور اینترنت و دست‌آوردهای زنجیره‌ای مدرن ماشینیزم است که اگرچه در ذات کنجکاوی دانش نهفته است و تحصیلات سودمند و شگفت‌انگیز در گستره زندگی جهانی انسان ابداع و ارائه کرده، لیکن پا به پای چنین پیشرفت‌های خود، در مقابل مشکلات و تخریب‌های فراوانی در سلامت محیط‌زیست و روان انسان ایجاد نموده است که بعضا جبران ناپذیر می‌باشد. از جمله آلایندگی هوا، محرومیت از آرامش، سرسام‌آوری ماشین، مدل‌سازی ساختمان‌های غول‌پیکر که از یک طرف می‌توان گفت دیوارکشی حیات هستی و دیگر سو محدود و حتی کاستن اراضی زراعی و فضاهای سبز، ماشینی شدن انواع غذای انسان ره‌آوردهای تمدن و پیشرفت مدرنیزه از جنس تکنولوژي است که در نهایت بار افسردگی، بی‌حوصلگی و شتابزدگی بر دوش زندگی انسان‌ها را نیز ترویج کرده است.
انرژي بخشی حضور در پارک‌ها
این که می‌بینیم مردم از هر قشر و موقعیت شغلی طی روز به طور سخت و جدی در رفت و آمدند و بسیارشان تا پاسی از شب گذشته کار می‌کنند، این مفهوم را ندارد که این جماعت در اوقات راحت شدن از کار روزمره و رفع خستگی به بوستان‌ها نمی‌روند و از آرامش بخشی آنها غفلت می‌کنند. رفتن به پارک و فضای سبز مختص تمامی اقشار جامعه، از کاردار و بیکار است. در آن نیمروز در یک پارک بزرگ معروف که جمعیت کمی حضور دارند، «نوری» که می‌گوید در یک شرکت تولیدی شاغل است و برای انجام کاری اداری دقایقی در پارک استراحت می‌کند، اظهار می‌دارد: «الان که نزدیک ظهر است هشتاد درصد خلوتی اینجا به دلیل زمان اشتغال مردم است. چند ساعت دیگر جمعیت بیشتری می‌آیند.» او که بیان می‌کند از دیدن انبوه درختان و فضای سبز و استراحت در پارک لذت می‌برد، می‌افزاید: «اما بعد از ظهرهای شش ماه اول سال و مخصوصا روزهای جمعه و برای ورزش استقبال و حضور مردم بسیار زیاد است و این نشان می‌دهد پارک جای کاملا مناسب برای آرامش روح و دور شدن از سروصداهای آسیب‌رسان شلوغی جمعیت و وسایل حمل و نقل است.»
این شهروند با اشاره به این که از محل‌های شلوغ رنج می‌برد، از افرادی می‌گوید که از رفت‌وآمدشان در خیابان صرف‌نظر کرده و مایلند چند دقیقه مسافت عبورشان طولانی شود و در آسایش پارک به آن سوی خیابان بروند. او با این تعریف و تجربه نتیجه می‌گیرد پارک‌ها باعث تولید انرژي روانی به انسان شده ولو شخص رهگذر باشد.
رویکرد به فضاهای سبز
«معتقدم چنانچه حول زندگی انسان بدون سبزه و درخت باشد هیچ چیز نشاط و زیبایی به نظر نمی‌آمد جز سنگ و آجر و ماشین که امروزه اطراف‌مان حصار شده است.»
این هم نظر و تعریف تاثیر و لزوم گسترش فضای سبز در شهرها از زبان یک دوستدار طبیعت می‌باشد.
«جویباری» گریزی هم به زندگی دوران کهن می‌زند به این صورت: «بشر طی دوران غارنشینی و بیابانگردی همواره پناهگاهش طبیعت و هم در جست‌وجوی قوت و غذا بوده است. هرجا برکه آب و گیاه بوده آنجا اسکان می‌یافتند. به مرور زمان نسل‌هاشان همپای تغییرات مکان و دوره گردی و آب‌ و هوای مناسب و فضای سبز در طبیعت آزاد، پیشرفته‌اند تا به امروز که فضاهای سبز و درخت و جنگل، اول انتخاب جمعیت شهرها برای زمان استراحت و آرامش جسم و روان شده است که گزینه‌ای بسیار مفید برای حفظ سلامت می‌باشد.
اما بوستان و سبزه‌زارها در هر مقدار و مقیاس منافع و کارکرد‌های گوناگون دارند که به نظرم باید در این زمینه‌‌ها مفاهیم و ارزش‌های معنوی فضاهای سبز را برای عموم شهروندان و کودکان تعریف کرد. او سپس با این توضیح که یک نهال درخت تا رشد سایبانی کند، هزینه‌های میلیونی دارد، می‌افزاید: «شما در هر پارک می‌بینید هر صبح و عصرها چندین کارگر مشغول آبدهی‌اند و هر ازگاه در طول سال کودپاشی می‌کنند تا فضای سبز و گل و گیاه و درختان پا برجا، سالم و بازدهی طراوت بخش‌شان دوام پیدا کند.
در چنین وضعیتی است که این فضاهای حیات‌بخش باعث پاکیزه نگاه داشتن هوا، شاداب شدن محیط و رفع فشردگی اعصاب و روحیه‌ که ناشی از انواع عوامل آلاینده‌ها در زندگی جمعیت شهرنشین شده و شرایط مناسب برای ساعاتی آرامش فراهم است.»
اثرات روحی فضای سبز بر کیفیت زندگی شهری
در شماره نخست این گزارش اشاره‌ای به فطرت انسان مبنی بر این که به گونه‌ای آفریده شده که از توانمندی‌های بسیار برخوردار است ولی این توانایی‌ها بدون ارتباط با پدیده‌های زیبای طبیعت و فضاهای سبز به سمت افسردگی و سستی انسان می‌رود. اینک ادامه مطلب پژوهشی مذکور محور آثار روانی فضای سبز بر کیفیت زندگی شهری است، با این بیان که در پرتو بهره‌مندی از فضای سبز خلاقیت‌های انسان شکوفه‌ساز می‌گردد و او راه تکمیل را در زندگی خود می‌پیماید. این که بیشتر مردمان مقیم شهرها از مزایا و تاثیرات غیرمستقیم فضاهای سبز بر زندگی خودآگاه نیستند، لیکن تاثیر و کنش متقابل میان برخورداری از فضای سبز و نبود برخورداری از آن روی زندگی آنها ملموس است، توسط پژوهش‌های گوناگونی به اثبات رسیده است. در میان نوشته‌های علما، احادیث و قرآن کریم نیز به این موضوع اشاره شده است: از مجموعه آيات و احادیث چنین به دست می‌آید: 1-نگاه به فضای سبز، غم‌های انسان را می‌زداید و به او آرامش بخشیده و شاد و خوشحال می‌کند.
2-بهره‌مندی از فضای سبز حالت یاس و نومیدی را از انسان دور کرده و شور و امیدی در او ایجاد و یا تقویت می‌کند. 3-فضای سبز تاثیری قابل توجه در درمان بیماری‌های روحی دارد به طوری که این مشکلات با نگاه کردن، قدم زدن و نفس کشیدن در فضای سبز از میان می‌رود. 4- ارتباط با فضای سبز موجب نشاط و موجد انگیزه برای حرکت به سوی تعالی و تکامل است.
کارکرد اقتصادی فضای سبز
پژوهش‌ها گویای آن است که کارکرد درست فضای سبز تاثیرات مثبت زیادی در اقتصاد کشورها می‌گذارد. بدین‌صورت که وجود فضای سبز به ویژه کاشت صحیح درختان می‌تواند روی مصرف انرژي در ساختمان‌ها تاثیر قابل ملاحظه‌ای بگذارد از جمله هزینه گرم یا خنک کردن ساختمان‌ها در صورت کاربرد درست درختان کاهش می‌یابد. درختان باعث جذب 9 درصد انرژي خورشیدی در تابستان شده و گرمای داخلی ساختمان‌ها را می‌توانند کاهش دهند. اگر درختان در نقاط مناسبی کاشته شوند که سایه‌انداز آنها  نقاط معینی از ساختمان‌ها را بپوشاند به صرفه‌جویی چشمگیری در مصرف سوخت می‌انجامد. به عنوان مثال شهروندان آمریکا با کاشت درختان در نقاط خاص و استراتژیک در اطراف منازل و ساختمان‌های مسکونی سالانه دو میلیون دلار صرفه‌جویی می‌کنند. در اماکن مسکونی که در مناطق بادگیر قرار دارند کاشت درختان به صورت بادشکن می‌تواند هزینه گرم کردن ساختمان‌ها را کاهش دهد. علاوه بر صرفه‌جویی انرژي به وسیله کارکرد مناسب فضای سبز می‌توان با طراحی منحصر به فرد فضای سبز همراه با تاثیر اقلیم در ایجاد فضاهای توریستی مناسب با جذب توریست داخلی و خارجی به اقتصاد کشور کمک کرد.»
فضای سبز معابر، چگونگی کاربری آن
این فضا پیوسته در سمتی از عرض‌ معابر قرار می‌گیرد که در اثر رشد گیاه آسیبی به ساختمان‌ها، پیاده‌رو، سواره‌رو، نهرها و جوی‌ها وارد نشود و افزون برآن سایه ساختمان‌ها کنترل شود. فضای سبز معابر به چند نوع تقسیم می‌شود: فضای سبز دسترسی‌های کندرو که هدف از استقرار آنها بیشتر کنترل صدا و نور و ترافیک خیابان‌ها است. اما فضای سبز دسترسی‌های تندرو با بافت حاشیه‌ای‌شان به منظور زیبایی محیط و کنترل صدا، دگرگونی خیابان‌هایی است که در همسایگی ساختمان قرار دارد. فضای سبز دسترسی‌های خیلی تندرو بافت حاشیه‌ای آنها علاوه بر اهداف مورد بالا، نورهای مزاحم ناشی از ترافیک و نیز پیشگیری از آلودگی فضا ایجاد می‌شود. از سوی دیگر، فضای سبز رفوژها است که در وسط و طول راه‌ها، برای پیشگیری از آسیب نور مقابل و زیباسازی مسیر به وجود آورده می‌شود. این فضاها از عرض راه به منظور جداسازی حرکت اتومبیل‌ها از دو باند نیز ایجاد می‌شود. شکل رفوژه‌ها نواری بوده و عرض‌شان حداقل 110 سانتیمتر است. استفاده از درختان ساقه بلند در رفوژه دسترسی تندرو و نیز استفاده از درختچه‌ها و بوته‌های گیاهان با ارتفاع کم است.
غفلت از پارک‌ها بی‌مهری
به سلامت خویشتن
یک تحصیلکرده کشاورزی، فضاهای سبز را یکی از پدیده‌های طبیعت شاداب، ثمربار و ضروری در زندگی می‌خواند و هر محیط سبز به هر شکل و کیفیت و نما را مرجع آرامش و سلامت و روان و جسم می‌نامد که با انسجام فکر نیروی تازه به انسان می‌دهد.
«ابراهیم‌زاده» معتقد است که اصولا زندگی بدون مکان‌های سبز و بوستان‌ها اندوه‌آور و بی‌توجهی و یا فراموشی نسبت به وجود فضاهای سبز در شهرها بی‌مهری به سلامت خویشتن می‌باشد. او در همین زمینه به آلودگی و آلاینده کردن محیط‌زیست عمومی اشاره دارد و اظهار می‌کند: مسئله لاینحل آلودگی‌های محیط‌زیست که عمدتا از کثرت انواع وسایل نقلیه و کمبود احساس مسئولیت‌ فردی و منابع و عوامل ناسازگاری در حفظ و پایداری پاکیزگی هوا می‌باشد که سبب ساز تداوم تهدید جدی و فراگیر تندرستی شهروندان شده است و طبق آمارها و اطلاع‌رسانی‌های رسمی، برخی افراد دچار امراض مختلف شده‌اند. با وجود این نمودارهای آشکار و به رغم توصیه‌های صورت گرفته دستگاه‌های ذی‌ربط اجتماعی به شهروندانی که مشکل تنفسی و غیره دارند از حضور در معابر خودداری کنند. ولی برخی به واسطه آلودگی هوا در مراکز درمانی بستری شده‌اند. با توجه به چنین اوضاعی تاکید می‌شود شهروندان استفاده از پارک و فضاهای سبز و خرم و آسایش‌بخش را همیشه مورد توجه داشته باشند.
در عین حال، مسئولان مربوطه زیست‌محیطی با تشویق و اطلاع‌رسانی جامع از فواید فضاهای سبز در پایداری سلامت، نسبت به گسترش پارک‌ها و فضاهای سبز شهرها نیز اقدام کنند.