چطور می‌شود کار جهادی کرد؟
طرحی برای اجرای فرمان راهبردی آتش به اختیار
احمدرضا هدایتی
طی عمر پربرکت انقلاب اسلامی ایران، نهادهای مختلفی در جهت پیشرفت و توسعه همه‌جانبه کشور و نیز رفع محرومیت از جامعه پا به عرصه وجود گذاشتند.
اگرچه فعالیت این نهادها بسیار گسترده و قابل تقدیر بوده است، اما شاید به علل مختلف از جمله مشکلات تحمیلی از سوی استکبار و همچنین حجم کارهای عقب‌مانده و تعدد و تنوع فعالیت‌ها و نیز عدم هماهنگی مناسب دستگاه‌های ذی ربط با یکدیگر، تاکنون هدف نهایی یعنی رفع کامل محرومیت از کشور محقق نشده است.
کمیته امداد امام خمینی(ره) یکی از این نهادهای انقلابی و تأثیرگذار محسوب می‌شود که تا به‌حال خدمات ارزشمندی را در مناطق مختلف کشور ارائه نموده است.
جهاد سازندگی نیز یکی دیگر از نهادهای انقلابی و موفقی بود که متأسفانه در سال 1379، همزمان با فعالیت دولت اصلاحات، منحل و تحت عنوان «وزارت جهاد کشاورزی» با وزارت کشاورزی سابق ادغام شد، اما پس از انحلال این نهاد، با تدبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی، «بسیج سازندگی» در جهت حفظ روحیه جهادی و استفاده مطلوب از توان جوانان و کمک به دولت برای محرومیت‌زدایی و سازندگی کشور، پا به عرصه وجود گذاشت.
طی این سال‌ها بسیج و سایر تشکل‌های مردمی (سازمان‌های مردم‌نهاد) و خیرین و نیکوکاران نیز همواره تلاش کرده‌اند تا از طریق اجرای اردوهای جهادی (البته با امکاناتی به مراتب محدودتر) محرومیت‌زدایی و سازندگی کشور به‌خصوص در روستاها و مناطق دورافتاده را در اولویت کارهای خود قرار دهند.
اگرچه پیشرفت کشور و رفع محرومیت از جامعه مستلزم اقدام عملی و ایفای نقش درست و به‌هنگام همه نهادها و دستگاه‌های ذی‌ربط دولتی و تأمین و ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز به شکل اساسی و دائمی است، اما در طرح مورد اشاره این نوشتار تلاش شده تا با عنایت به فرمان رهبر انقلاب برای اجرای «راهبرد آتش به اختیار» و با توجه به فوریت برخی از امور، به پاره‌ای از نکات و اقدامات قابل اجرا برای بهبود شرایط و رفع نیازهای فوری و ضروری کشور پرداخته شود.
متأسفانه در سال‌های اخیر و با افزایش خصومت و دشمنی کشورهای استکباری و نیز افزایش ناهنجاری‌های اداری و اجتماعی، برخی از مشکلات، مجدداً تشدید شده و گسترش یافته است، لذا شرایط موجود، اجرای این‌گونه اقدامات با مشارکت مردم را اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. البته در اکثر مراجعات، مردم و متولیان امر مایلند با موضوعات و چگونگی انجام کار آشنا شوند، در واقع بسیاری از آنها نمی‌دانند که از کجا و چگونه کار خود را آغاز نمایند، در همین زمینه طرح مذکور در جهت رفع این نقیصه تهیه شده است.
هدف کلی طرح
هدف کلی طرح مورد نظر کمک به پیشرفت و سازندگی کشور و نیز رفع محرومیت در مناطق مختلف کشور در ابعاد مختلف مادی و معنوی، از طریق استفاده بهینه از ظرفیت‌های مختلفِ قابل استفاده در دستگا‌های دولتی و عمومی ذی‌ربط و همچنین کمک‌های مردمی می‌باشد.
سایر اهداف:
1- ایجاد هم‌افزایی در نتایج کار دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و سازمان‌های مردم نهاد و تشکل‌های مردمی.
2- استفاده بهینه از فرصت‌ها و همچنین نیروی انسانی و منابع و امکانات مورد استفاده در اردوهای جهادی.
3- افزایش دقت در شناسایی و تعیین مناطق محروم و همچنین افراد نیازمند در شهرها و روستاها.
4- تعیین اولویت‌ها در رابطه با سازندگی و محرومیت‌زدایی در مورد مناطق شناسایی شده و افراد نیازمند.
5- تعیین اولویت‌ها در بخش‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و علمی کشور و جامعه.
6- ایجاد شرایط بهتر برای مشارکت همه افراد داوطلب به شکل کمک‌های نقدی و غیرنقدی یا کار عملیاتی.
7- گسترش و نهادینه‌سازی فرهنگ مدیریت انقلابی و حفظ روحیه جهادی و تفکر بسیجی.
8- جلوگیری از هدر رفت ظرفیت‌های فکری و عملی مردم و به‌ویژه جوانان مؤمن و باانگیزه ایران اسلامی.
دستگاه‌های متولی:
برخی از این سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با این طرح عبارتند از: سازمان بسیج مستضعفین، کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان اوقاف و امور خیریه (از محل موقوفات)، سازمان بهزیستی، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)، بنیاد مستضعفان، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها، آموزش و پرورش و همچنین؛ آستان قدس رضوی، آستان مقدس حضرت معصومه(س)، آستان حضرت عبدالعظیم(ع) و دیگر امامزادگان (از محل نذورات و سایر هدایا) و سازمان‌های مردم‌نهاد.
بخش اول- اقدامات قابل اجرا
در راستای فرمان آتش به اختیار
اقدامات قابل اجرا می‌تواند در حوزه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و علمی برنامه‌ریزی و اجرا شود، اما به‌نظر می‌رسد در شرایط فعلی، برگزاری اردوهای جهادی، محرومیت‌زدایی و کارآفرینی و اشتغالزایی، از اولویت بیشتر و بالاتری برخوردارند. به همین دلیل در گام نخست به شرح این موضوع پرداخته می‌شود.
برگزاری انواع اردوهای جهادی
و محرومیت‌زدایی
دستاوردهای این طرح ارزشمند، بسیار گسترده و ستودنی است، اما قطعاً با برنامه‌ریزی دقیق‌تر و همراهی و همکاری نزدیک‌تر بین دستگاه‌های متولیِ موضوع سازندگی و محرومیت‌زدایی، هم‌افزایی بیشتری در راستای اجرای بهینه این حرکت مبارک ایجاد و نتایج بهتری کسب خواهد شد.
این اردوها می‌تواند در دو سطح ملی یا محلی برگزار شود.
الف- اردوهای جهادی سطح یک (ملی) شامل:
1- ساخت مسکن برای محرومین و افراد ناتوان.
2- بهسازی و تعمیرات اساسی منازل محرومین و مستضعفین.
3- راه‌سازی روستایی و احداث پل در مناطق محروم.
4- احداث و راه‌اندازی کارگاه‌های تولیدی روستاها و سایر مناطق محروم.
5- احداث مراکز فرهنگی و خدماتی مثل مسجد، مدرسه، خانه عالم، خانه بهداشت، غسالخانه و .... در روستاها.
6- کمک یه انجام عملیات کامل کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی و سایر موارد مشابه در روستاها.
7- مهارت‌آموزی و ارائه خدمات آموزشی به محرومین در جهت ایجاد اشتغال در زمینه‌های مختلف (مشاغل خانگی و غیرخانگی) با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط یا برگزاری دوره‌های آموزشی در مدارس، مساجد و رده‌های مقاومت بسیج.
ب – اردوهای جهادی سطح دو (محلی) شامل:
1- تعمیرات جزیی خانه مستمندان و افراد ناتوان.
2- تعمیرات لوازم خانگی و تجهیزات تأسیسات ساختمانی افراد محروم و ناتوان.
3- مشارکت در عملیات کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی افراد ناتوان.
4- ارائه خدمات درمانی و بهداشتی وتوانبخشی سیار (مراجعه به افراد بی‌بضاعت و محلات محروم).
5- ارائه خدمات مشاوره‌ای به محرومین و مستضعفین در موضوعات مختلف مثل؛ (حقوقی، خانواده، سیاسی، پزشکی، روانشناسی و ....).
6- ارائه خدمات آرایشگری سیار و منظم (هفتگی یا ماهانه) در مناطق محروم.
7- ارائه خدمات کفاشی سیار (ماهانه یا فصلی) در مناطق محروم.
8- توزیع مواد غذایی و سایر مایحتاج و اقلام ضروری بین خانواده‌های محروم و مستضغف.
9- ارائه خدمات آموزشی درسی و غیردرسی به دانش‌آموزان مناطق محروم.
10- برگزاری مسابقات فرهنگی و ورزشی در مناطق محروم.
11- برگزاری و اجرای برنامه‌های فرهنگی و مناسبتی (مذهبی و غیرمذهبی) در مناطق محروم.
12- سرکشی به خانواده‌های ایثارگران، ایتام، معلولین و سایر افراد ناتوان در محلات مختلف.
13- تقدیر از هنرمندان، کارآفرینان، دانش‌آموزان ممتاز و قهرمانان ورزشی در سطوح مختلف .
14- تامین دارو و لوازم امدادی و بهداشتی موردنیاز بیماران و معلولین فاقد توانایی مالی.
15- برگزاری اردوهای زیارتی، سیاحتی و تفریحی برای خانواه‌های محروم.
16- شناسایی استعدادهای درخشان و فراهم نمودن امکان شکوفایی آنها با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط.
17- ایجاد ساز و کار مناسب برای کاریابی، با همکاری مراکز دولتی و غیر دولتی و نیز شناسایی توان تجربی و تخصصی افراد بیکار و معرفی به مراکز مذکور.
18- کمک به تأمین سرپناه موقت، شامل پیدا کردن خانه مناسب (رایگان یا استیجاری با قیمت مناسب) و تأمین ودیعه یا اجاره مسکن برای افراد محروم و مستضعف.
19- ملاقات و پرستاری از افراد بیمار و ناتوانِ فاقد سرپرست.
20- انجام امور اداری افراد ناتوان و یا همراهی و راهنمایی آنها.
21- مشارکت در تأمین نیازمندی خانواده‌های بی‌سرپرست، بدسرپرست، زنان سرپرست خانواده و زندانیان.
22- پخت و توزیع غذای گرم نذری، به ویژه در مناسبت‌های مذهبی و حتی غیرمذهبی.
چگونگی گردآوری و توزیع اقلام اهدایی مردم
این اقلام می‌تواند شامل پوشاک، انواع لوازم خانگی، وسایل بازی و نگهداری کودکان یا وسایل آشپزخانه و یا هر وسیله دیگری مشابه تجهیزات درمانی (ویلچر، تخت، و عصا) باشد.
- این اقلام باید ابتدا تفکیک و دسته‌بندی و سپس در صورت نیاز بازسازی و حتی‌المقدور به شکل مناسب و بهداشتی، بسته‌بندی شود.
- برای تسهیل در توزیع عادلانه این اقلام، باید قبلاً کار شناسایی نیازمندان انجام شود.
- اقلام آماده توزیع باید قبلاً با استفاده از نظر کارشناسان قیمت‌گذاری شود.
- مکان مناسب (فروشگاه دائمی یا ماهانه و فصلی) برای عرضه اقلام گردآوری شده، تأمین شود.
- در گام بعد باید حواله با مبلغ مشخص طراحی و به شکل عادلانه بین مستمندان توزیع شود.
- دریافت‌کنندگان باید معادل مبلغ حواله، از آزادی انتخاب اقلام موردنیاز در فروشگاه‌ها برخوردار باشند.
- فراخوان برای شناسایی و جذب نیروهای داوطلب متخصص در هر موضوع.
فراخوان عمومی برای پیش‌بینی و تهیه مکان جمع‌آوری اقلام و فروشگاه، جمع‌آوری اقلام مازاد خانواده‌ها در محل‌های تعیین شده (اعم از موقت مثل پایگا‌های مقاومت، مساجد، نصب چادر و یا دائمی).
راه‌اندازی موسسات خدماتی
1-کمک به ایجاد صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی یا ایجاد صندوق قرض‌الحسنه در مساجد و محلات.
2- ایجاد درمانگاه خیریه یا ایستگاه پزشکی و پایگاه امدادی در مساجد و محلات ویژه افراد بی‌بضاعت.
3- ایجاد موسسات آموزشی درسی و غیر درس برای افراد بی‌بضاعت در مدارس، با همکاری آموزش و پرورش.
4- ایجاد مرکز جمع‌آوری اقلام مازاد موجود در منازل (اعم از نو و یا دست‌دوم) و توزیع آن در فروشگاه‌های اختصاصی برای محرومین در محلات مختلف.
5- ایجاد مراکز نگهداری و تعلیم و تربیت کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست با هماهنگی دستگاه‌های ذی ربط.
6- ایجاد مراکز نگهداری و تعلیم و تربیت افراد ناتوان ذهنی و جسمی با هماهنگی دستگاه‌های ذی‌ربط.
7- ایجاد مراکز ترک اعتیاد و مهارت‌آموزی برای معتادان، با هماهنگی دستگاه‌های ذی‌ربط.
انجام فعالیت‌های فرهنگی
1- راه‌اندازی یا معرفی کانال‌ها و گروه‌های تخصصی فعال در فضای مجازی در موضوعات مختلف مانند حجاب و عفاف، کارآفرینی، دشمن‌شناسی، اخلاق، فرهنگ شهرنشینی، مفاخر علمی ایران و اسلام، مفاخر فرهنگی و هنری ایران و اسلام، تحقیق و پژوهش، نکته‌ها و دانستنی‌های علمی، دستاوردهای انقلاب اسلامی، معرفی جاذبه‌های گردشگری ملی و محلی، مشاوره‌های تخصصی با همکاری افراد متخصص، پاسخگویی به شبهات دینی، جنگ روانی، حفاظت از محیط‌زیست، امر به معروف ونهی از منکر، فرهنگ شهرنشینی، قوانین و مقررات، مشاوره و معاذدت حقوقی و قضایی.
2- طراحی و ایجاد سایت و یا معرفی وبلاگ‌های فرهنگی و اطلاع‌رسانی عمومی یا اختصاصی در این زمینه.
3- کمک به تولید یا نشر مطالب و کلیپ‌های انقلابی و ارزشی در کانال‌ها و گروه‌های موجود.
4- برگزاری جلسات هم‌اندیشی در مدارس، مساجد، رده‌های مقاومت و سایر مراکز عمومی.
5- برگزاری جلسات پرسش و پاسخ در مدارس، مساجد، رده‌های مقاومت و سایر مراکز عمومی.
6- برگزاری همایش در مساجد و سایر مراکز با دعوت از صاحب‌نظران سیاسی، فرهنگی و اقتصادی.
7- برگزاری مسابقات فرهنگی با مشارکت نهادها و دستگاه‌های ذی‌ربط در مساجد، رده‌های بسیج و محلات.
8- برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی با مشارکت نهادها و دستگاه‌های ذی ربط در مساجد، رده‌های بسیج و محلات و سایر مراکز.
مشارکت در انجام فعالیت‌های اجتماعی
1- تأمین جهیزیه برای خانواده‌های بی‌بضاعت و مستضعف.
2- جمع‌آوری و تأمین دیه زندانیان غیرعمد.
3- همکاری با ادارات در جهت اجرای بهینه مأموریت‌های محوله به آنها.
4- شناسایی مشکلات شهری و اعلام به مسئولین دستگاه‌های ذی‌ربط.
5- تقدیر از کارمندان با وجدان، فعال و سختکوش دستگاه‌های دولتی.
6- مطالبه‌گری در مورد مشکلات موجود و اطلاع‌رسانی در مورد نتایج پیگیری‌ها.
7- تقدیر و حمایت از اصناف منصف و با وجدان در تمام شهرها و روستاها.
8- سرکشی به مراکز نگهداری جانبازان، معلولین و خانواده‌های محروم و حمایت و دلجویی از آنها.
9- فراهم نمودن شرایط برای نشست اختصاصی یا عمومی مردم با مسئولین در مدارس، مساجد و رده‌های مقاومت و محلات شهری و روستایی.
فعالیت‌های اقتصادی و کارآفرینی
1- فراهم نمودن شرایط برای عرضه صنایع دستی خانگی، در مدارس، مساجد و رده‌های مقاومت و محلات.
2- کمک به کارآفرینی در موضوعات مختلف مانند؛ فرش‌بافی، تراش سنگ‌های قیمتی و .... .
3- کمک به ساماندهی و استفاده بهینه و عادلانه از توان کارگران ساختمانی و فصلی.
4- شناسایی و ایجاد ارتباط بین کارآفرینان نخبه و صاحب ایده با صاحبان سرمایه برای سرمایه‌گذاری.
5- برگزاری جشنواره‌ها و مسابقات ترغیبی و ترویجیِ برترین‌های کشاورزی در روستاها.
6- ایجاد و توسعه تعاونی‌های شهری و روستایی در موضوعات و بخش‌های مختلف.
7- شناسایی و معرفی مشاغل خانگی و غیرخانگی قابل اجرا در بخش‌ها و موضوعات مختلف.
سایر اقدامات قابل اجرا
1- هماهنگی با مراکز درمانی و پزشکان داوطلب برای تعیین یک زمان مشخص برای ویزیت رایگان نیازمندان.
2- هماهنگی با پزشکان متخصص برای عمل‌های جراحی رایگان یا ارزان قیمت به بیماران مستمند.
3- فراخوان و هماهنگی با نانوایی‌ها برای اجرای طرح «سفره مهربانی» با مشارکت مشتریان خیر.
4- فراخوان و هماهنگی با سایر اصناف برای ارائه خدمات رایگان یا ارزان به محرومین و نیازمندان.
5- فراخوان و هماهنگی با اتحادیه حمل و نقل بار و مسافر برای خدمات رایگان و ارزان به مستمندان و نیازمندان با معرفی کمیته امداد یا تشکیلات ذی‌ربط.
بخش دوم- اقدامات ستادی و اجرایی
تجارب حاصل از فعالیت نهادهای انقلابی مانند بسیج و سپاه در بخش‌ها و موضوعات مختلف و همچنین تجربه عینی نیروی انتظامی در ایجاد هماهنگی و بسیج دستگاه‌های ذی‌ربط برای خدمات رسانی بهینه به مسافران نوروزی و سایر گردشگران در طول تابستان یا ایام زمستان، ثابت نموده که هرکجا این هماهنگی و تقسیم کار با دقت و ظرافت بیشتری صورت گرفته، موفقیت بیشتری عاید شده است. از همین رو شایسته است کلیه سازمان‌ها و نهادها (اعم از دولتی و غیردولتی و مردم‌نهاد) که در این رابطه مسئولیتی را بر عهده داشته و یا بر عهده می‌گیرند و از بودجه و امکانات دولتی برخوردارند و یا از طریق دریافت کمک‌های مردمی در این زمینه فعالیت می‌نمایند، در هماهنگی و همکاری نزدیک با یکدیگر برنامه‌ریزی و انجام فعالیت‌ها را مدیریت نمایند. مهمترین این اقدامات عبارتند از:
1- هماهنگی با کلیه دستگاه‌های ذی‌ربط ازجمله؛ سازمان بسیج مستضعفین، کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان اوقاف و امور خیریه (از محل موقوفات)، سازمان بهزیستی، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)، بنیاد مستضعفان، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها، آموزش و پرورش و همچنین؛ آستان قدس رضوی، آستان مقدس حضرت معصومه(س)، آستان حضرت عبدالعظیم(ع) و دیگر امامزادگان (از محل نذورات و سایر هدایا) و سازمان‌های مردم‌نهاد و سایر خیرین و نیکوکاران.
2- طراحی ساز و کار (سازمان) اجرایی و مدیر یا مسئول کلی (مدیرعامل، هیئت مدیره یا امنا).
3- شناسایی و تعیین همکاران ذی‌نفع یا ذی‌ربط در هر شهر، روستا و محله (دولتی و غیردولتی یا افراد).
4- تهیه اساسنامه و در صورت امکان، ثبت رسمی موسسه خیریه یا جهادی.
5- شرح وظایف و تقسیم کار دقیق افراد حقیقی و حقوقی ذی‌ربط.
6- بررسی محیطی و شناسایی نقاط ضعف و قوت و تعیین فرصت‌ها و تهدیدات منطقه‌ای.
7- طراحی نرم‌افزارها یا فرم‌های اداری مورد نیاز برای اجرای طرح.
8- تهیه فهرست نیازمندی‌های منطقه و حوزه‌های کاری قابل اجرا در محدوده موردنظر.
9- تهیه و تنظیم سند چشم‌انداز 20 ساله برای شهر و روستا و حتی محله مورد نظر.
10- فراخوان عمومی برای مشارکت عمومی مردم (اعم از نیروی انسانی یا کمک‌های نقدی و غیرنقدی).
11- شناسایی، دسته‌بندی و اولویت‌گذاری نحوه بکارگیری ظرفیت‌ها و توانمندی‌های ملی و محلی موجود و قابل دسترس برای بهره‌برداری.
12- شناسایی خیرین و افراد نیکوکار داوطلب برای همکاری.
13- تعیین اولویت‌ها و موضوعات کاری قابل اجرا با توجه به توانمندی‌ها، ظرفیت‌ها و سایر مقدورات.
14- شناسایی محرومین و مستضعفین و سایر نیازمندان با همکاری سایر دستگاه‌ها.
15-تعیین و اولویت‌گذاری نیازهای هر فرد یا محله و شهر یا روستا.
16- تعیین محدوده عمل در محله موردنظر یا خارج از آن با همکاری و هماهنگی سایر تشکل‌های مشابه.
چند توصیه بسیار مهم
1- برای مدیریت صحیح کار و ایجاد هم‌افزایی بیشتر، باید حتی‌المقدور ابتدا تمام دستگاه‌های ذی‌ربط اعم از دولتی، مردمی و حتی فردی و سایر تشکل‌های مشابه از جمله مساجد و رده‌های مقاومت بسیج در شهر، روستا یا محله، شناسایی و با آنها هماهنگی، همفکری و تعامل لازم ایجاد شود.
2- برای جلوگیری از هدر رفتن امکانات، استفاده بهینه از منابع و انجام درست اقدامات، در تمام طرح‌ها باید حتی‌المقدور از توان علمی و عملی و یا مشاوره‌ای و نظارتی نیروهای متخصص و مجرب و آموزش دیده متناسب با موضوع استفاده شود.
3- در صورت لزوم، قبل از انجام هر طرحی حتی‌المقدور باید ضمن سازماندهی افراد، با هماهنگی سایر دستگاه‌های ذی‌ربط، برای مجریان طرح‌ها، کلاس‌های توجیهی یا دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی لازم و متناسب با موضوع فعالیت برگزار شود.
4- برای جلوگیری از تداخل‌کاری، موازی‌کاری و انجام کار تکراری باید موضوع و حوزه کاری و محدوده عمل هر تیم و تشکیلاتی در تعامل و هماهنگی با سایر دستگاه‌ها و تشکل‌های مردمی کاملاً مشخص شود.
5- از آنجا که گاهی برخی از نیازمندان یا بعضی از نقاط شهری و روستایی، به علل مختلف از دریافت خدمات محروم و متقابلاً برخی از افراد و نقاط شهری و روستایی از مساعدت افراد و مراکز مختلف بهره‌مند می‌شوند، لذا برای توزیع عادلانه کمک‌ها و خدمات، باید پس از شناسایی افراد، خانواده‌ها و مناطق، فهرست افراد نیازمند و نقاط شهری و روستایی موردنظر و همچنین چگونگی انجام کار و متولی پوشش هر فرد، خانواده یا منطقه، به طور دقیق مشخص شود.
6- برای کاهش مستمر اشکالات احتمالی، باید سازوکار لازم برای نظارت بر نحوه انجام کار و ارزیابی نتایج حاصله، فراهم شود.
7- مکتوب و مستندسازی فعالیت‌ها نیز از موارد ضروری است که می‌تواند در ارزیابی‌ها، کارهای مطالعاتی و پژوهشی و همچنین، ارائه گزارش عملکرد و شفاف‌سازی فعالیت‌های مالی مؤثر باشد.
8- در مورد رسیدگی به خانواده‌های محروم، برای هر یک یا چند خانواده، یک تیم با مسئول مشخص تعیین و گزارش منظم هفتگی یا ماهانه با فرمت یکسان و کامل از مسئول تیم دریافت شود.
9- نحوه پشتیبانی سرتیم‌های محرومیت‌زدایی (در امور مختلف)، مشخص شود.
10- در هر صورت از پذیرش و انجام کاری که تخصص و تجربه اجرای آن را ندارید و یا قادر به تکمیل آن نیستید، اجتناب نمایید، زیرا کار معیوب، ناقص و نیمه‌کاره ممکن است هزینه‌های مددجو را مضاعف و دردسر و نارضایتی وی را به همراه داشته باشد.
توضیح ضروری اینکه هر تشکل (رده‌های مقاومت بسیج، مساجد و سازمان‌های مردم نهاد و سایر تشکل‌های مشابه) می‌توانند متناسب با امکانات، مقدورات و منابع و نیروی انسانی که در اختیار دارند یا قادر به جذب آنها هستند، همه یا صرفاً بخش‌های خاصی از این طرح را اجرا نموده و یا با همفکری و مشورت با افراد صاحب‌نظر، موضوعات دیگری را نیز به این طرح اضافه نمایند.