گروه گزارش

 یکی از عوامل موثر در حفظ سلامت روح و روان آدمی مسافرت است. برخلاف نظر برخی از مردم، سفرکردن الزاما مترادف با صرف هزینه‌های بالا نیست، بلکه می‌توان با برنامه‌ریزی منسجم و انتخاب محدوده نزدیک شهر و کوتاه بودن مدت آن، سفری شاد و آرام‌بخش برای خود و خانواده فراهم کرد.
ایران کشوری است با جاذبه‌های گردشگری متنوع و در هر شهر و روستایی می‌توان اوقات فراغت خود را با سفر  کردن در چهار فصل سال سپری کرد.
برای داشتن یک سفر شاد و آرام‌بخش، هم می‌توان از امکانات آژانس‌های مسافرتی استفاده کرد و هم خود به تنهایی با داشتن وسایل نقلیه شخصی و عمومی به برنامه‌ریزی سفر پرداخت.
ضرورت برنامه‌ریزی برای سفری لذت‌بخش
یکی از ارکان مهم برنامه‌‌ریزی سفر، انتخاب محل مناسب است. علاوه بر این، توجه به هزینه‌های سفر، نوع وسیله نقلیه، زمان حرکت و مدت اقامت از موارد برنامه‌ریزی مناسب در سفر می‌باشد. در کشور ما، زمان انجام مسافرت‌ها، بیشتر معطوف به ایام نوروز و تابستان است که دانشگاه‌ها و مدارس تعطیل است. برای همین، جاده‌ها در این ایام با بار ترافیکی سنگینی مواجه است برای آن که بتوانیم از شدت آسیب‌ها بکاهیم، لازم است یک برنامه‌ریزی مناسبی در این عرصه داشته باشیم. علاوه بر برنامه‌ریزی، لازم است به نیازهای گردشگران توجه شود. روانشناسان معتقدند برای انجام هر عملی، انگیزه‌ای وجود دارد و این انگیزه براساس نیاز شکل می‌گیرد. نیازهای انسان، متفاوت بوده و از تنوع خاصی برخوردار است.
بخشی از نیازها جنبه حیاتی دارد و اصطلاحا از جنس مادی است مثل خوراک، مسکن، پوشاک، دارو و... برخی از نیازها از جنبه امنیتی حائز اهمیت است.
گروهی از نیازها بعد عاطفی دارد. علاوه بر این نیازهای دیگری همچون احترام و مسئولیت‌پذیری و نیز... وجود دارد. با این تقسیم‌بندی از انواع نیازها، سفرکردن برای تمام افراد امری ضروری است چرا که در پاسخ به بخشی از این نیازسنجی مفید می‌باشد.
راهکارهای بهبود گردشگری در ایران
«سید امید عرب کارشناس ارشد جهانگردی» در مورد راه‌های بهبود صنعت گردشگری در ایران به گزارشگر کیهان می‌گوید: «به نظر من باید زیرساخت‌های لازم برای بهینه‌سازی صنعت گردشگری در ایران فراهم شود و زمینه برای توسعه آن را ایجاد کنیم. مثلا نوع پذیرایی در رستوران‌ها را به وضعیت مطلوب برسانیم. اقامت در هتل‌ها را به نحو احسنت سازماندهی کنیم و به تربیت راهنماهای حرفه‌ای بپردازیم و از همه مهمتر، با تولید صنایع دستی و فروش آن به گردشگران، بدین ترتیب از تولید ایرانی حمایت کنیم.»
وی در ادامه می‌افزاید: « اقتصاد کشورهایی مثل ترکیه و مالزی کاملا به صنعت گردشگری وابسته است. ما نیز در کشورمان باید به شناخت فرهنگ‌وتمدن ایرانی-اسلامی خود بپردازیم و با نمایش واقعی فرهنگ اقوام ایرانی، غذاهای متنوع و آداب و رسوم محلی به گردشگران خارجی، می‌توان صنعت گردشگری در ایران را رونق ببخشیم.»
نقش دولت در بهبود گردشگری
از دیگر تمهیدات سفر که به عهده دولت و مسئولین می‌باشد، آماده‌سازی جاده‌ها و توسعه راه‌هاست. با توجه به گسترش صنعت خودروسازی در کشور و امکان خرید خودرو به صورت اقساطی و لیزینگ برای اقشار مختلف، تهیه وسیله نقلیه امری عمومی و آسان شده است. باید دولت دوازدهم به فراخور تولید اتومبیل و قدرت خرید مردم، به توسعه راه‌ها و جاده‌ها و مسیرهای عبور و مرور اهتمام ورزند تا مسافران در راه رفت و برگشت از سفرهای نوروزی، تابستانی و دیگر ایام تعطیل، دچار سرگردانی و تشویش نشوند و از گردشگری و سفر به مناطق دیدنی کشور لذت ببرند. چرا که تفریح و سفر، یکی از شاخص‌های بهداشت روانی است که در توسعه جامعه نقش دارد. مسافرت باعث می‌شود تا انسان کمی از فشارهای روحی و جسمی فاصله بگیرد. همه می‌دانیم که انسان فقط برای کارکردن آفریده نشده و همان طور که جسم برای رشد و تکامل نیاز به تغذیه دارد، بعد روحی و روانی او نیز برای رشد و شکوفایی به دنبال تامین آرامش و آسایش است. چنان که امام علی(ع) درباره فواید سفر فرموده‌اند: اندوه، جسم را تباه می‌کند و کسی که غم او بسیار باشد، اندوهش به درازا می‌کشد و به فرموده ایشان، سفر یکی از عواملی است که در کاهش غم و اندوه مؤثر است.
اطلاع‌رسانی از طریق آژانس‌های مسافرتی
فرزانه پناهی «کارشناس فرهنگی» درمورد توجه خانواده‌ها به سفر و مسافرت، به گزارشگر کیهان می‌گوید: «برای برنامه‌ریزی یک سفر تفریحی باید ببینم به چه امکاناتی نیاز داریم به عبارت دیگر هم مکان سفر مشخص گردد و هم شرایط زمانی آن مناسب باشد.»
وی در ادامه می‌افزاید: «برای این که سفری مطمئن و جذاب داشته باشیم، باید اطلاعات درمورد آن سفر را در اینترنت جست‌وجو نماییم که چه آژانس‌هایی وجود دارد و می‌توانند در این زمینه به ما کمک کنند. بنابراین، تبلیغات لازم باید ازسوی آژانس‌ها صورت گیرد و کیفیت برگزاری گردش‌ها بالاتر رود. همچنین به غیر از آژانس‌ها، باید اطلاعات کافی نیز درباره شهر مقصد خود داشته باشیم و راه‌ها و جاده‌ها را به خوبی بشناسیم و از شرایط آب و هوایی آنجا کاملا باخبر باشیم و مکان‌های گردشگری را درنظر بگیریم و طبق برنامه‌ریزی دقیق و حساب‌شده پیش برویم.»
مشکلات اقامتگاه مسافران
اگرچه سفر در تقویت روحیه انسان نقش زیادی دارد و این اثر درمورد ساکنین شهرهای بزرگ و پرترافیک بیشتر از دیگر مناطق به چشم می‌خورد. اما به جز هزینه سفر، موانع و آسیب‌های دیگری در مسافرت وجود دارد که رفع آنها به عهده دولت و سازمان میراث فرهنگی است. یکی از این آسیب‌ها، گران بودن هتل‌ها و مهمان‌پذیرهاست و برای بسیاری از خانواده‌ها، اقامت در چنین مراکزی مقرون به صرفه نیست. به ناچار، محل‌های اقامتی ارزان‌تری را انتخاب می‌کنند که شاید از ضریب امنیتی کمتری برخوردار باشد. عدم اطمینان و ناآشنا بودن مسافران درباره مقصد سفر باعث می‌شود تا مردم یا از چادرهای مسافرتی استفاده کنند و یا بعضا با دلهره و ترس در برخی مکان‌های غیربهداشتی و غیراستاندارد اجاره‌ای اقامت کنند. حتی برخی از این خانه‌های اجاره‌ای، فاقد امکانات بهداشتی نیز هست و برخی خانه‌ها آب آشامیدنی مناسب نداشته و متاسفانه دستگاه‌های نظارتی به این نارسائی‌ها رسیدگی نمی‌کنند.
فرهنگ‌سازی و توسعه صنعت گردشگری
رضا مهریزی «کارشناس ارشد ایرانگردی» درمورد مشکلات توسعه گردشگری در ایران به گزارشگر کیهان می‌گوید: «مهم‌ترین چالش ما در این عرصه مسئله «فرهنگی» است. چون مردم ما آمادگی برخورد با فرهنگ‌های متفاوت را ندارند و در این زمینه باید رسانه ملی شناختی از فرهنگ‌های مختلف برای مردم فراهم کند. و این امر در همه استان‌ها باید اجرا شود تا ظرفیت گردشگری در ایران افزایش یابد.»
این کارشناس ایرانگردی در ادامه می‌افزاید: «باید ازمنابع طبیعی مراقبت کرد و به پاکسازی طبیعت بپردازیم، گردشگران را با فرهنگ مردم ایران آشنا سازیم و به ترویج عرضه فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی و صنایع دستی خودمان
بپردازیم.»
کارآفرینی در گردشگری توسط یک روستایی
«عباس برزگر» یک روستایی ساده اهل استان فارس است که در یک شب بارانی با پذیرایی از دو مهمان خارجی در منزلش که راه گم کرده بودند، ایده‌ای نو در ذهنش رسید که با سعی و تلاش فراوان به کار‌آفرینی در صنعت گردشگری تبدیل شد. او امروزه صاحب یک اقامتگاه بزرگ گردشگری در منطقه «بوانات» از توابع استان فارس است که به نمایندگی از 200 تن از عشایر  باعث کسب و کار دراین روستا شده است و بدون هیچ چشم‌داشتی به فروش محصولات عشایر می‌پردازد.
علاوه براین، کار او رونق گردشگری دراین منطقه را به همراه آورده است. با این‌که سواد ندارد و از دانش گردشگری بی‌بهره است، اما توانسته به مدد تفکر و کسب تجربه فراوان در این عرصه، برنامه‌های توسعه‌ای خوبی را اجرا کند.
کارشناسان گردشگری معتقدند کشور ما ازجمله مناطقی در جهان است که می‌تواند به عنوان بستر جاذبه‌های گردشگری و منبع بزرگ درآمد محسوب شود. به شرط آن‌که دولت و مسئولین امر بتوانند با سازوکار مناسب و استعدادهای درخشان پتانسیل‌های گردشگری را دراین زمینه شناسایی کنند و با دراختیار گذاشتن امکانات مناسب، نقاط دیدنی و جذب گردشگر در ایران را کشف کنند.
یک کارشناس و صاحب‌نظر در این زمینه می‌گوید: «همان‌طور که در بسیاری از کشورها، صنعت گردشگری از منابع عظیم درآمدزایی دولت‌ها به شمار می‌رود، ما می‌توانیم بدون اتکا به درآمدهای نفتی هنرهای دستی را تولید کنیم و با عرضه در مناطق گردشگری، هم به ترویج فرهنگ غنی دینی و ملی خود بپردازیم و هم برای رشد اقتصادی و توسعه صنعت گردشگری قدمی برداریم.»
وی می‌گوید: «کشور ما دارای پتانسیل‌های فراوانی در صنعت گردشگری است و نقاط بکر و دیدنی فراوانی دارد و با یک برنامه‌ریزی دقیق و کار کارشناسی می‌توان به جذب گردشگر همت گمارد اما متاسفانه این انتقاد وارد است که در جذب گردشگر خارجی و حتی داخلی هیچ اقدام کارساز و موثری انجام نداده‌ایم و خیلی از نقاط دیدنی کشورمان حتی برای مردم خودمان نیز ناشناخته باقی مانده است.»
جاذبه‌های گردشگری فراوان اما ناشناخته!
با کارمند بازنشسته‌ای گفت‌وگویی انجام دادیم که علاقه زیادی به گشت‌وگذار و مسافرت دارد و منتظر بوده تا هرچه زودتر بازنشسته شود و وقت بیشتری برای گردش به نقاط دیدنی ایران را پیدا کند. از وی درمورد علاقه‌اش به سفر پرسیدیم که در پاسخ می‌گوید: «من به نقاط زیادی از ایران سفر کرده‌ام و در طول مدت اشتغالم، تقریبا ماهی نبوده که سفری به یکی از مناطق دیدنی کشور نداشته باشم و آثار این سفرها برای تمدد اعصاب و کار با انگیزه خیلی موثر بوده است.»
وی در ادامه می‌افزاید: «الان که بازنشسته شده‌ام و فرصت بیشتری دارم می‌توانم با یک برنامه‌ریزی ساده، مجموع سفرهایی به نقاط جدیدتر و یا مناطق قبلی داشته باشم، اما باید تاکید کنم که جاذبه‌های گردشگری فراوانی در کشور ما وجود دارد اما متاسفانه به دلیل عدم اطلاع‌رسانی به مردم ناشناخته باقی مانده است.»
این کارمند بازنشسته درمورد توسعه صنعت گردشگری در کشورمان می‌گوید: «کشور ایران، جاذبه‌های زیادی برای همه دارد. هم ایرانی و هم خارجی می‌توانند تجربه خوبی از سفر در این سرزمین کسب کنند. متاسفانه شناخت ما از جاذبه‌های گردشگری کشورمان محدود است. فکر می‌کنیم فقط شهرهای خاصی برای ایرانگردی وجود دارد. درحالی‌که اگر مطالعه‌ای در حوزه گردشگری کشورمان داشته باشیم هرکس می‌تواند قابلیت‌های زیادی در محیط خود پیدا کند.»
وی در ادامه می‌افراید: «به نظر من، زندگی در شهرهای شلوغ و پرجمعیت، با ترافیک بالا و دردسرهای خاصی که دارد، مانع از این می‌شود که بتوانیم به خوبی از دیدن مناظر بکر و زیبای طبیعت بهره ببریم. درحالی‌که باید از مواهب الهی و نعمت‌هایی که خداوند دراختیار ما قرار داده استفاده کنیم.»