روز گذشته بند مربوط به شرایط قانونی محصولات دستکاری ژنتیک، موسوم به تراریخته یا تراژنه، در صحن علنی مجلس بررسی شد و نهایتاً علاوه بر ممنوعیت تجاری‌سازی بی‌ضابطه این محصولات، نمایندگان الزام برچسب‌گذاری این محصولات را به تصویب رساندند.
بدین ترتیب لایحه پیشنهادی دولت مبنی بر تجاری‌سازی محصولات تراریخته که ذیل بندهای مربوط به دانش و فناوری در سند برنامه ششم توسعه به مجلس ارائه شده بود بی‌اثر شد.
متن مصوبه مجلس در این خصوص به شرح زیر است: «ممنوعیت هرگونه رهاسازی، تولید، واردات و مصرف محصولات تراریخته، بدون مجوز مراجع قانونی در چارچوب قانونی ایمنی زیستی با رعایت مقررات و موازین ملی و بین‌المللی». همچنین براساس بند الحاق شده به بند (ز) ماده 41 لایحه مذکور؛ دولت موظف است اقدام لازم برای آزمایش مواد غذایی وارداتی و فرآورده‌های غذایی وارداتی را جهت تشخیص مواد تراریخته به عمل آورد و با اطلاع‌رسانی، مردم را از مواد غذایی تراریخته باخبر ساخته و خطرات احتمالی این مواد را که براساس آزمایشات معتبر معلوم می‌شود به مردم اعلام نماید.
حضور دانش‌آموخته راکفلر در مجلس برای دفاع از لایحه تراریخته دولت
به گزارش تسنیم، نکته جالب حضور بهزاد قره‌یاضی دانش‌آموخته بنیاد راکفلر در مجلس به عنوان نماینده رسمی دولت برای دفاع از لایحه تراریخت بود. طی دو دهه گذشته بهزاد قره‌یاضی - دانش‌آموخته موسسه «ایری» متعلق به «بنیاد خیریه! راکفلر» ــ نفر اصلی پیگیری‌کننده تجاری‌سازی محصولات تراریخته در ایران بوده است. قره‌یاضی همچنین به واسطه شرکت‌های متعدد خصوصی در فعالیت‌های تجاری این محصولات ورود کرده است.
پروژه نفوذ در افکار کودکان ایرانی با بودجه دولت
نباید فراموش کرد بهزاد قره‌یاضی رئیس‌ تحقیقات و فناوری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی (گلوگاه بودجه پژوهشی کشور) چندی پیش کتابی با عنوان «بیوتکنولوژی به ‌زبان ساده» منتشر کرد که این کتاب ترجمه کلمه به کلمه کتابی انحرافی از سوی صهیونیست‌های مونسانتو است که حتی در آمریکا به ‌دلیل اعتراضات گسترده جمع‌آوری شد؛ حال آن‌ که در داخل ایران با استفاده از بودجه دولتی ترجمه و نشر یافت. (توضیح اینکه مونسانتو یکی از کمپانی‌های بزرگ تجارت بذر محصولات تراریخته و از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان سموم و تسلیحات شیمیایی در جهان است و در این کتاب با عنوان بیوتکنولوژی به زبان ساده نیز سعی شده ذهنیت مثبتی از محصولات تراریخته برای کودکان ایجاد شود). در آمریکا، مراکز بسیار زیادی از این کتاب به ‌عنوان «شست‌وشوی مغزی کودکان آمریکا توسط شرکت مونسانتو» نام برده‌اند.
اسناد منتشر شده نشان می‌دهد که پرچم‌داران «تجاری‌سازی تراریخته» (قره یاضی راقم بند تجاری‌سازی برنج و پنبه تراریخته در لایحه برنامه ششم است که با رای مخالف نمایندگان مجلس روبرو شد) نه تنها در بحث‌های دانشی و تخصصی، بلکه حتی در سطح نگارش یک کتاب برای کودکان، تا چه اندازه چشم به دهان «راکفلر» و «مونسانتو» دارند؛ حتی کتاب‌هایی در این سطح نیز باید «واو به واو» از سوی «ارباب» دیکته شود؛ چه رسد به محصولاتی با فناوری‌های نوین.
مراقب دور زدن قانون باشید
گفتنی است، با وجود اینکه لایحه پیشنهادی دولت در بحث تجاری سازی محصولات تراریخته با مخالفت نمایندگان مجلس رو برو شد با نگاهی به مصوبه مجلس دیده می‌شود که در این مصوبه ضمن تصویب ممنوعیت هرگونه رهاسازی، تولید، واردات و مصرف محصولات تراریخته، بدون مجوز مراجع قانونی در چارچوب قانونی ایمنی زیستی با رعایت مقررات و موازین ملی و بین‌المللی، دولت موظف شده است اقدام لازم برای آزمایش مواد غذایی وارداتی و فرآورده‌های غذایی وارداتی را برای تشخیص مواد تراریخته به عمل آورد و با اطلاع‌رسانی، مردم را از مواد غذایی تراریخته باخبر ساخته و خطرات احتمالی این مواد را که براساس آزمایشات معتبر معلوم می‌شود به مردم اعلام نماید. دقیقاً نکته اصلی همین جاست، درست است که مجلس با تجاری‌سازی بی‌ضابطه محصولات تراریخته مخالفت کرده است اما تأکید بر این نکته که رهاسازی، تولید، واردات و مصرف محصولات تراریخته بدون مجوز مراجع قانونی ممنوع است این مورد را به ذهن می‌رساند که پس رهاسازی، تولید، واردات و مصرف محصولات تراریخته با مجوز مراجع قانونی اشکالی ندارد. در این زمینه باید گفت اولاً باید پرسید مجلس موضوع خطرات محصولات تراریخته را قبول دارد یا خیر؟ موضوعی که بارها توسط کارشناسان دلسوز نسبت به آن تذکر داده شده است و کشورهای بسیاری در جهان نیز تولید، واردات و مصرف این محصولات را به دلیل خطرات یا در حالت خوشبینانه احتمال خطرات آنها ممنوع کرده‌اند. حال و قبل از تبرئه شدن این محصولات از مشکلات و بیماری‌زا بودن چطور می‌توان صرف دادن مجوز قانونی این محصولات را وارد چرخه مصرف مردم کرد؟
دوماً اینکه منظور از مراجع قانونی برای بررسی بی‌خطر بودن یا صدور مجوز رهاسازی، تولید، واردات و مصرف این محصولات دقیقاً کدام بخش از دولت است و چه راهکارهایی برای اطمینان از بررسی دقیق و نظارت درست بر این محصولات وجود دارد. صرف‌نظر از بحث نیاز امکانات فراوان برای بررسی و آزمایش این محصولات که در حال حاضر وجود ندارد، آیا دولتی که به عنوان طرفدار تجاری‌سازی تراریخته به شمار می‌آید و لابد اعتقاد چندانی هم به خطرناک بودن آنها ندارد می‌تواند مرجع مناسب یا بی‌طرفی در زمینه نظارت و صدور مجوز استفاده از این محصولات باشد؟
دولتی که در آن با هزینه گزاف اقدام به چاپ و توزیع کتاب توجیه‌کننده فناوری دستکاری ژنتیک مواد غذایی آن هم عیناً از روی کتابی که در خود آمریکا ممنوع شده است می‌شود، می‌تواند در جایی که لازم باشد ناظر بی‌طرفی بر این محصولات باشد؟
نکته دیگر اینکه برخی مسئولان در دولت به خصوص وزارت بهداشت صرف داشتن مجوز مصرف یک محصول تراریخته در کشور تولید‌کننده یا تأیید برخی سازمان‌های جهانی را برای ورود این محصول به کشور کافی می‌دانند. حال آنکه احتمال بسیاری از توطئه‌های بیوتروریسم به وسیله محصولات تراریخته علیه یک کشور وجود دارد.
جالب اینکه آقای ظریف وزیر امور خارجه کشورمان 16 سال پیش که سمت معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه را عهده‌دار بوده و در نشست‌های متوالی مربوط به پروتکل ایمنی-زیستی (کارتاهنا) حضورداشته است، در نامه‌ای به دفتر ریاست جمهوری وقت ضمن هشدار در ارتباط با مصرف محصولات تراریخته (دستکاری ژنتیکی شده) گفته بود: «این امکان وجود خواهد داشت که حتی به‌صورت سلاح مورد بهره‌برداری قرار گرفته و یا با استفاده از ژن‌های خاصی حالات جسمی، روانی انسان‌ها را تغییر داده و محیط زیست را به نابودی بکشانند. فرضاً با نصب ژن عقیمی بر روی گندم، تولیدکنندگان آن قادرند نسلی از یک کشور را عقیم ساخته یا با پیوند ژنتیک ژنهای مولد اخلاق پست نظیر درنده‌خویی کوسه‌ها یا صفات رذیله خوک‌ها بر محصولات کشاورزی می‌توانند آن را به گروهی از انسان‌های کشور هدف خود منتقل سازند».
تجربه بنزین یورو 4
فراموش نمی‌کنیم در بحث آلوده بودن بنزین وارداتی که توسط همین دولت مطرح شد همه راه‌های علاج به سمت واردات بنزین با کیفیت از خارج نشان داده شد، حال آنکه اولا هنوز خیلی از کارشناسان آلوده بودن بنزین تولید داخل را نپذیرفته‌اند ضمن اینکه با ادامه آلودگی هوا در کلانشهرها و تهران طی دوره فعالیت این دولت مشخص شد از بنزین وارداتی هم آبی گرم نمی‌شود حتی بسیاری از کارشناسان معتقدند بنزین وارداتی نه تنها استاندارد یورو 4 نیست بلکه کیفیت آن از بنزین تولید داخل نیز نازل‌تر است که البته این موضوع در جای خود قابل بررسی است. پس می‌بینیم دولت در انجام وظیفه تأمین بنزین موردنیاز مردم هم عملکرد خوبی به عنوان مجری و ناظر ندارد بماند که برخی خبرها از پشت‌پرده واردات بنزین به گوش می‌رسد که امیدواریم درست نباشد.
حال این دولت می‌خواهد بر حجم بالای محصولات تراریخته نظارت کند و اگر در تجاری‌سازی این محصولات پای منافع هم در میان باشد که دیگر تقریبا باید از نظارت واقعی قطع امید کرد.
آیا اگر این دولت که به نظر می‌آید طرفدار محصولات تراریخته است و حداقل مخالف آن نیست یا هر دولت دیگری که این چنین باشد هم ناظر و صادر‌کننده مجوز و هم طرفدار تراریخته باشد، نمی‌تواند بدون مشکل مجوز تولید یا واردات این محصولات را بدهد و به عبارتی قانون را نیز دور بزند؟
گذشته از این موضوع با توجه به حجم بالای واردات محصولات غذایی از برنج گرفته تا سویا، ذرت و سایر دانه‌های روغنی و سایر محصولات با امکانات ضعیف کنترل و نظارت چطور می‌شود از تراریخته بودن یا ارگانیک بودن یک محصول مثلاً در فلان شهر مرزی دور از مرکز مطمئن شد؟
واردات دیرینه تراریخته به کشور
معاون دفتر پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه: «در کشور ما از محصولاتی همچون سویا، ذرت و سیب‌زمینی کنستانتره استفاده می‌شود»، می‌گوید: «این محصولات تراریخته محسوب می‌شود که باید نسبت به واردات و مصرف آنها حساس‌تر باشیم.
از طرفی ضعف نظارت باعث می‌شود با توجه به اینکه قیمت محصولات تراریخته در جهان حتی تا یک چهارم محصولات ارگانیک است، بسیاری از محصولات تراریخته توسط واردکنندگان منفعت طلب بدون اعلام تراریخته بودن یا سندسازی یا به علت ضعف نظارت در مبادی ورودی به اسم محصولات ارگانیک وارد شود و تا چند برابر قیمت واقعی فروخته شود.به گفته برخی کارشناسان سال‌هاست که محصولات تراریخته وارد بازار مصرف مردم شده است، مردمی که بدون اینکه بدانند مصرف‌کننده این محصولات شده‌اند. معاون دفتر پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه «کشور ما از سال‌های گذشته واردکننده ذرت از آرژانتین بوده است»، می‌گوید: «واردات ذرت از سال 82 انجام شده اما تحقیقات بر روی آن از سال‌های بعد انجام گرفته است؛ سال 85 در پژوهشکده بیوتکنولوژی تشخیص دادند که ذرت آرژانتینی تراریخته است. همین ذرت‌های مکزیکی که مردم ما مصرف می‌کنند، ذرت‌های تراریخته آرژانتینی است که متأسفانه از سال‌های بسیار دور قدرت تشخیص این مهم را داشتیم اما انجام نگرفت.»حال باید از نمایندگان محترم مجلس که با احساس مسئولیت مصوبه مخالفت با تجاری‌سازی بی‌ضابطه محصولات تراریخته را تصویب کرده‌اند، خواست تا با در نظر گرفتن ریزه کاری‌های بیشتر و بستن هر گونه راه سوء‌استفاده از این مصوبه مانع دور زدن قانون توسط طرفداران تراریخته و در نتیجه آسیب رسیدن به مردم شوند. ضمن اینکه در این مصوبه باید ضمانت اجرایی محکمی در نظر گرفته شود یا صراحت بیشتری در مخالفت با محصولات تراریخته در متن قانون لحاظ شود تا هدف اصلی که حفظ و صیانت از مردم است بهتر محقق شود.