برای حل بحران ریزگرد در ابتدا باید اقدام به مهار ریزگردهای با منشأ داخلی از طریق کاشت گونه‌های گیاهی مقاوم به شوری و خشکی و سازگار با شرایط اقلیمی در کانون ریزگردها کرد و در ادامه برای مهار ریزگردهای با منشأ خارجی، ارگان‌های دیپلماسی خارجی به دنبال جذب اعتبارات بین‌المللی باشند.
به گزارش عیارآنلاین، پدیده ریزگرد روز به ‌روز در حال گسترش است. پدیده‌ای که سابقاً فقط در مناطق محدودی از کشور به صورت پراکنده رخ می‌داد، ولی امروزه بیش از دوسوم استان‌های کشور را دربر گرفته و مشکلات فراوانی را به خصوص در غرب و جنوب غرب کشور به وجود آورده است. نگاهی به پیامدهای ناگوار پدیده ریزگردها در حوزه انسانی و زیست‌محیطی نشان از شکل‌گیری یک بحران عمیق دارد که رو به تزاید است. پدیده‌‌ای که مشکلات تنفسی برای مردم ایجاد کرده، تولیدات کشاورزی را تهدید جدی می‌کند، حمل‌ونقل را مشکل ساخته و به مرور، مشکلات اجتماعی از قبیل مهاجرت را تشدید خواهد کرد.
طی سال های اخیر، اقدامات صورت‌گرفته توسط مراکز و ارگان‌های مسئول به منظور کنترل ریزگردها، متأسفانه تاثیر بسزایی بر کاهش این پدیده نداشته است. سؤال مهم اینجاست که چرا نمی‌توانیم ریزگردها را کنترل کنیم؟ کنترل پدیده ریزگردها نیازمند امکاناتی نیست که کشور ما در تأمین آنها ناتوان باشد، لذا ناتوانی در مهار چنین پدیده‌ای برای کشورمان قابل پذیرش نیست.
از طرفی پدیده ریزگردها فقط مختص کشور ما هم نیست که بگوییم مسئله جدیدی است و راه حل آن ناشناخته است. طی یک قرن اخیر، در بسیاری از مناطق دنیا از قبیل چین، آمریکا، استرالیا، شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا پدیده ریزگردها حضور داشته و حتی تلفات سنگین‎تری نسبت به کشور ما نیز بر جای گذاشته است اما اقدامات این کشورها اغلب مؤثر بوده و توانسته است بعضاً ریزگردها را کاملاً متوقف نماید.
نقش سازمان محیط زیست کشور در مواجهه با ریزگردها
از آنجا که پدیده ریزگردها در وهله اول یک مخاطره ناهنجار زیست محیطی است که رفتار مخرب انسانی در آن نقش مهمی دارد؛ لذا بیشترین انتظار برای انجام اقدامات مؤثر در راستای مهار ریزگردها بر عهده سازمان محیط زیست کشور می‌باشد. طی سال‌های اخیر که بحث ریزگردها بیش از پیش قوت گرفته است این سازمان نتوانسته اقدام درخور شاخصی انجام دهد که صاحب‌نظران از آن به نیکی یاد کنند. سخنان منتشر شده از جانب مسئولان مختلف این سازمان طی یک سال گذشته نشان از تحولی امیدوارکننده در جهت کنترل ریزگردها ندارد و مطرح کردن بهانه‎هایی همچون ناکارآمدی دولت‌های سابق، خارجی دانستن منشأ ریزگردها یا بهانه کمبود بودجه دولتی برای مهار ریزگردها نمی‌تواند دلیل موجه و راهکاری برای کنترل این پدیده و رهایی از پیامدهای ناگوار آن باشد.
سخنان معاون سازمان محیط زیست در اولین کنفرانس بین‌المللی ریزگردها (۱۵ اسفند ۱۳۹۴) در شهر اهواز و همچنین سخنان وی در تیرماه سال جاری و نیز، سخنان رئیس سازمان محیط زیست در گفت‌وگوی ویژه خبری (۳۱ خردادماه ۹۵) گواه این ادعاست.
علاوه بر این، رئیس سازمان محیط زیست در گزارش خود در مجلس (۱۳ تیرماه ۹۵) در مورد ریزگردها، اعلام کرد: «ما باید 2/8 میلیون هکتار را ساماندهی کنیم و حداقل به ۱۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای این کار  نیاز داریم».
سخنان مسئولین محیط زیست در مورد خارجی دانستن منشأ ریزگردهای کشور مردم را به یاد بازی دوران کودکی می‌اندازد. معرفی کردن عراق به عنوان تنها منشأ مؤثر ریزگرد و نبود امنیت مناسب در عراق به دلیل حضور گروهک  تروریستی داعش و مشکل اجرای عملیات در چنین شرایطی فرار رو به جلوی نهادهای مسئول ایرانی برای سرپوش بر ناکارآمدی خود است.
منشأ ریزگردها کجاست؟
درباره منشأ ریزگردها نظرات متفاوتی است، موارد زیر نشان می‌دهد امکان مقابله با ریزگرد در عرصه بیابانی کشور وجود دارد و اینکه گفته می‌شود منشأ ریزگردها خارجی است، بیش از اینکه حرف کارشناسی باشد، بازی سیاسی است:
۱. پدیده ریزگرد تنها در غرب کشور اتفاق نمی‌افتد که منشأ آن عراق باشد.
۲. کانون‌های بحرانی ریزگرد در داخل کشور گویای ظرفیت ‌های بیابان‌زایی اراضی داخلی است.
۳. قطر، وزن و سرعت حرکت ذرات معلق در هوا برای هر کارشناس مجربی، نشان‌دهنده فاصله کوتاه منشأ با منطقه دربرگرفته و مبتلا به ریزگرد است.
 تحقیقات یک گروه بومی در خوزستان نشان می‌دهد که حدود ۳۵۰ هزار هکتار کانون ریزگرد در استان خوزستان قرار دارد بنابراین، بخش مهمی از منشأ پدیده ریزگردها را می‌بایست داخلی دانست.
کمبود بودجه، مانع یا بهانه؟
کنترل بخش‌های عمده‌ای از ریزگرد نیاز به تعامل با هیچ کشور و مراجع بین‌المللی نداشته و فقط نیازمند یک برنامه‌ریزی قوی و عزم و اراده راسخ برای کنترل کانون‌های داخلی ریزگرد است. بنابراین کشور زمانی از تبعات ریزگرد خلاص می‌شود که ابتدا متوجه کانون‌های داخلی ریزگرد بوده و آنها را کنترل کند. پس از آن می‌توان این اقدامات را به عنوان الگویی موفق برای کشورهای همسایه تجویز کرد و البته به موازات آن مسائل حقوقی بین‌المللی را دنبال کرد.
رئیس سازمان محیط زیست در مجلس شورای اسلامی بودجه را مانع مهار ریزگرد می‌داند و خواستار بودجه ۱۰۰۰ میلیارد تومانی می‌شود. کسی منکر کمی بودجه نهادهای متولی نیست ولی انتظار می‌رود بین بودجه فعلی و خروجی ارگان‌ها تناسبی باشد. سازمان متبوع خانم ابتکار در برابر همین بودجه فعلی سازمان و مواردی که خاص مهار ریزگرد هست چقدر توفیقات داشته است؟ علاوه بر این می‌بایست به دنبال مدل‌های تأمین مالی غیردولتی بود و مشارکت مردم بومی و غیربومی را جلب کرد.
برای حل بحران ریزگرد، سازمان‌های مسئول در ابتدا می‌بایست به فکر مهار ریزگردهای با منشأ داخلی باشند و در خصوص ریزگردهای با منشأ خارجی ارگان‌های دیپلماسی خارجی به دنبال جذب اعتبارات بین‌المللی باشند. همچنین، نهادهای موثر در کشورهای همسایه، از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا نهادهای مردمی توانمند، می‌توانند در کنار فعالیت‌های برون‌مرزی خود، بخشی از پتانسیل‌های کشور را در راستای بیابان‌زدایی کشورهای همسایه بسیج کنند.
پوشش گیاهی، راهکار مقابله با ریزگرد
کاشت گونه‌های گیاهی مقاوم به شوری و خشکی و سازگار با شرایط اقلیمی در کانون ریزگردها باعث جلوگیری از فرسایش خاک، حفظ رطوبت خاک، نفوذ آب باران به خاک، شکستن باد و افزایش رطوبت هوا خواهد شد. توسعه و احیای پوشش گیاهی در کانون‌های بحرانی ریزگرد، بهترین راهکار مقابله با ریزگرد محسوب می‌شود. مهار ریزگرد با ایجاد پوشش به کرات در کشورهای مختلف از قبیل چین، استرالیا و آمریکا جواب داده و در ایران هم تجربیات موفق و البته کوچک در مناطقی مانند سبزوار و کویر میغان داشته است. بنابراین، در صورت قیام برای اجرای چنین رهیافت اثر‌بخش در کشور می‌توان از مدل‌های اقتصادی پایدار با مشارکت مردمی استفاده کرد. در این اقدام می‌توان با فعالسازی تأمین‌کننده‌های بزرگ  واحدهای خرد را فعال کرده و با مشارکت مردم اقدام به توسعه و احیاء پوشش گیاهی در کانون‌های ریزگرد کرد.