سرویس خارجی -

«کودتا» یا «شبه کودتا» در ترکیه، هرچه بود ظاهرا شکست خورد و تمام شد. اما چک سفیدی که این کودتا به «اردوغان» داده گویا پایان ندارد. اردوغان همچنان به پشتوانه این فرصت مخالفان را قلع و قمع می‌کند. گویا سال‌ها «اردوغان» منتظر چنین فرصتی برای انتقام از مخالفان بوده است. پاکسازی گسترده مخالفان پس از کودتای بامداد شنبه آنچنان گسترده شده که تحلیلگران را به چند دسته تقسیم کرده است.
عده‌ای از ساختگی بودن کودتا سخن گفته‌اند و عده‌ای دیگر معتقدند اردوغان از کودتا خبر داشت اما می‌دانست که کودتایی ضعیف است بنابراین با سکوت در برابر اجرای آن فرصت سرکوب گسترده‌ای را به دست آورد. برخی  حتی معتقدند  کودتایی واقعی در ترکیه رخ داد و «اردوغان» را تا مرز برکناری از قدرت پیش برد. واقعیت این کودتا هر چه که بود تنها زمان آن را مشخص خواهد کرد اما آنچه قطعی است و اختلافی هم در آن نیست آن است که این کودتا فرصتی بی‌نظیر برای تصفیه حساب‌های بی‌سابقه داخلی در اختیار «اردوغان» قرار داده است.
بلافاصله پس از مهار کودتا، شمار زیادی در ارتش به اتهام ارتباط داشتن با کودتا، بازداشت شدند و شمار بازداشتی‌های قضات نیز به 3هزار نفر رسید. اما روز دوشنبه نیز در ادامه این روند، «اردوغان» گام بزرگ دیگری در سرکوب مخالفان برداشت. یک مسئول امنیتی در ترکیه اعلام کرد در پی وقوع کودتا، دولت 8000 نیروی پلیس و مسئولان نظامی این کشور را از سمت‌هایشان برکنار کرد.
 مسئولان ترکیه همچنین می‌گویند 30 استاندار و 50 مدیر ارشد دولتی نیز از کار برکنار شدند. وزارت کشور ترکیه اما 9 هزار تن از کارمندان خود را در سراسر ترکیه از کار برکنار کرد. در همین ارتباط، دستیار نظامی «رجب طیب اردوغان» و معاون فرمانده ارتش ترکیه هم به اتهام دست داشتن در کودتا دستگیر شدند. دبیرکل وزارت دفاع ترکیه هم به اتهام «حمایت از کودتا» دستگیر شده است. رسانه‌های محلی ترکیه هم خبر داده‌اند تعداد ژنرال‌ها و فرماندهان ارشد بازداشت شده در جریان کودتای نافرجام روز شنبه به 103 نفر رسیده است.
به دنبال این پاکسازی‌های گسترده، «بن‌علی ایلدریم» نخست وزیر ترکیه اعلام کرد، «دولت ترکیه کودتا را به طور کامل شکست داده و اوضاع در این کشور به حالت عادی بازگشته است». ارتش ترکیه هم در بیانیه‌ای تاکید کرده کودتا پایان یافته و هم اکنون فقط از دولت این کشور دستور می‌گیرد»  وزیر دفاع ترکیه در عین حال این را هم گفته که گرچه کودتای نظامی در کشور شکست خورده  اما خطرات آن هنوز به‌طور کامل برطرف نشده است. وزارت امور خارجه ترکیه هم در بیانیه‌ای به کشته‌شدگان کودتای چند ساعته اشاره و اعلام کرد: «شمار افرادی که در کودتای نافرجام این کشور کشته شده‌اند، به بیش از 290 نفر افزایش پیدا کرده است و شمار زخمی‌ها نیز بیش از 1400 نفر اعلام شد.»
واکنش‌ها به سونامی اخراج
شدت برخورد «اردوغان» با مخالفان باعث اعتراض برخی مقامات اروپایی شده است. «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌وگو با «بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس از سیاست‌های ترکیه پس از کودتای نافرجام انتقاد کرده است. «موگرینی» به ترکیه هشدار داده که بنابر قانون عمل کند.«یوهانس هان» نماینده مذاکرات و سیاست همسایگی اروپایی هم از اقدام «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه مبنی بر تهیه فهرستی از افراد که باید دستگیر شوند، ابراز نگرانی کرده است. «ژان مارک آیرو»، وزیر خارجه فرانسه نیز در مصاحبه‌ای گفته: «ما می‌خواهیم حاکمیت قانون به طور کامل در ترکیه اجرا شود. این کودتا چک سفیدی برای اردوغان نیست. نباید پاکسازی در ترکیه صورت گیرد و حاکمیت قانون باید برقرار باشد.» با این وجود اردوغان تصریح کرده به دنبال اعدام کودتاچیان است.
 «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه می‌گوید به درخواست‌ها برای  اعمال مجازات اعدام (برای عاملان کودتا) نمی‌تواند بی‌توجه باشد. اردوغان تاکید کرده: «ما نمی‌توانیم  مجازات اعدام را به تاخیر بیاندازیم.» اظهاراتی که با انتقاد تند وزیر خارجه اتریش نیز مواجه شد.
کودتاهای بعدی در راه است
اما با وجود پاکسازی گسترده مخالفان، روزنامه «ایندیپندنت» اعلام کرده: «تاریخ این گمانه را تقویت می‌کند که در ماه‌ها یا سال‌های آینده کودتای موفقی را در ترکیه شاهد خواهیم بود.» «رابرت فیسک» نویسنده مقاله ایندیپندنت ضمن تحمیل مسئولیت کودتا بر اردوغان تاکید کرده: «ارتش ترکیه هرگز مطیع باقی نخواهد ماند؛ آن هم در حالی که اردوغان همسایگانش را به دشمن و کشورش را به مضحکه تبدیل کرده است.»
استرداد گولن
از سوی دیگر «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه در مراسم تشییع شماری از کشته‌شدگان کودتای نافرجام گفت: «مدیریت ملی، تلاش گروه تروریستی فتح‌الله گولن برای کودتا را با شکست مواجه کرد.» وی افزود: «رسما از آمریکا استرداد گولن را خواهیم خواست».  در مقابل«فتح الله گولن» اعلام کرد که اگر به ترکیه تحویل داده شود، به هرگونه حکم قضایی پایبند خواهد بود. رجب طیب اردوغان و دیگر مقامات ترکیه اعلام کردند که «فتح‌الله گولن» رهبر اپوزیسیون ترکیه که در آمریکا به سر می‌برد، در کودتا دست داشته است. این در حالی است که گولن این اتهام وارده را رد و اعلام کرده که کودتای اخیر در ترکیه ساخته و پرداخته دولت ترکیه و به نوعی ساختگی است.
 خبر آخر اینکه مجتهد شاهزاده  افشاگر سعودی گفته وزیر دفاع و جانشین ولیعهد سعودی از ماجرای کودتا در ترکیه خبر داشتند. اظهاراتی که به شکلی دیگر از سوی حمدبن‌خلیفه آل‌ثانی، امیر سابق قطر تکرار شده است. وی گفته وزیر خارجه صربستان در کودتای ترکیه دست داشت.
سایر رویدادها
*‌ اردوغان دیروز اعتراف کرد حدود 7 تا 10 ساعت قبل از کودتا از وقوع آن باخبر شده بود.
* وضعیت پرواز ممنوع بر فراز اسلامبول و سه شهر دیگر برای چهار روز دیگر تمدید شد.
* پس از ناپدید شدن 45 هلی‌کوپتر، به نیروی هوایی ترکیه دستور داده شد به هر هلی‌کوپتری بر فراز شهر اسلامبول شلیک شود.
* پارلمان ترکیه دیروز بعد از دریافت گزارشاتی مبنی بر حمله قریب‌الوقوع به این مکان تخلیه شد.