کدخدایی: شورای نگهبان مصلحتاندیشی نمیکند
عضو حقوقدان شورای نگهبان تاکید کرد: مصلحتاندیشی یک زمانی است که میگوییم مصلحت شخصی یا مصلحت موردی یا مقطعی است؛ قطعاً اینطور نیست و به این شکل شورای نگهبان مصلحتاندیشی نمیکند.
عباسعلی کدخدایی عضو حقوقدان شورای نگهبان در گفتوگو با مهر در پاسخ به این سوال که چه نمرهای به عملکرد شورای نگهبان میدهید ابراز داشت: واقعیت این است که شورای نگهبان خدمتهای زیادی به نظام و مردم کرده است و زحمات همه اعضای شورای نگهبان در همه ادوار قابل تقدیر و قدردانی است و حالا چون باب شده است و نظرخواهی میکنند، شاید نمره ۱۷ خوب باشد؛ حداقل برای دورهای که من بودهام، برای دورههای گذشته را نمیتوانم قضاوت کنم.
وی افزود: شورای نگهبان یک نوع معذوریت هم دارد که برخی از عملکردهای خودش را یا نمیتواند به خوبی و به طور علنی با عامه مردم مطرح کند و یک بخشی را هم نتوانسته است به صورت شفاف و آشکار ارائه کند به طور طبیعی، تعداد مصوباتی که امروز در سال ۹۵ داریم، نسبت به تعداد مصوباتی که در سال ۶۰ داشتیم خیلی افزایش پیدا کرده است و این افزایش، نیازمند این است که شورای نگهبان هم بیشتر در این جهت فعالیت کند، اما زمانی که در قانون اساسی مقرر شده است، دو تا ۱۰ روز است؛ اگر شورای نگهبان ظرف این دو ۱۰ روز که مجموعاً ۲۰ روز است اعلام نظر نکند مصوبه تایید شده تلقی میشود.
کدخدایی با اشاره به اینکه نظام انتخاباتی ما حداقلی و ناکارآمد است و باید اصلاح شود اظهار داشت: ما یک بحث کلان در انتخابات داریم و آن، فقدان نظام حزبی است؛ قانون اساسی ما احزاب را به رسمیت شناخته است، احزاب رفتند در وزارت کشور ثبتنام کردند، اما فعالیت حزبی به معنای مرسوم در جوامع دیگر را ما نداریم، یک گروههایی بنا به اقتضائات محلی، قومی و تخصصی جمع میشوند و نام این را میگذارند حزب و بعد از یک مدتی، اینها همه کنار میروند! در حالی که حزب یک امر تاریخی است، احزاب در کشورهای مختلف تاریخی هستند و به گذشته خودشان وفادار هستند.
وی خاطرنشان کرد: ما چون نظام حزبی نداریم، شفافیت لازم هم در انتخابات ما وجود ندارد، یعنی ما نمیدانیم اشخاصی که ثبتنام میکنند از نظر سیاسی چه هویتی دارند. بله، شورای نگهبان بررسی میکند که مثلا صلاحیت اخلاقی، صلاحیت عمومی، صلاحیت علمی و یا صلاحیت کارشناسی دارند یا خیر؛ اما این مسئله که اینها تا چه اندازه برای انتخابات و برای مجلس مطلوب هستند و از چه مکانیزم و چه سیستمی ورود میکنند به این مرحله و احزاب چه تاثیری در انتخاب و گزینش آنها دارند، مسائلی است که ما اینها را نداریم. پس آن موضوع کلانی که باید در قانون انتخابات یک بار برای همیشه تعیین تکلیف شود، مسئله حزب، جایگاه و نقش احزاب در انتخابات است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان در خصوص جایگاه نظارت استصوابی اظهار داشت: نظارت استصوابی استنباط اعضای محترم شورای نگهبان از اصل ۹۹ قانون اساسی است، این خودش قانون است؛ یعنی وقتی قانون اساسی میگوید که شورای نگهبان نظارت بر انتخابات خبرگان، انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس و همهپرسیها را برعهده دارد، برداشت شورای نگهبان به عنوان مفسّر قانون اساسی این است که این نظارت، لوازمی را میطلبد و باید در این جهت گام بردارد و توسعه پیدا کند.
کدخدایی در پاسخ به این سوال که ممکن است شورای نگهبان در رد و یا تایید صلاحیت مصلحتاندیشی کند تصریح کرد: قبلا هم گفتهام که مصلحتاندیشی یک زمانی است که میگوییم مصلحت شخصی یا مصلحت موردی یا مقطعی است؛ قطعاً اینطور نیست و به این شکل شورای نگهبان مصلحتاندیشی نمیکند، ولی طبیعتاً هر انسانی وقتی که میخواهد نسبت به یک موضوعی نظر بدهد، علاوه بر صلاحیتهای قانونی و حقوقی خودش، مصالح عالی و کلان را هم در نظر میگیرد. در این شکل ممکن است در ذهن اعضای شورای نگهبان باشد ولی به عنوان یک امری که بخواهد سیستماتیک باشد و از جایی آن را بخواهد اداره بکند نه.