در نامه «شبکه کانون‌هاي تفکر ايران» به وزیر نیرو مطرح شد
۸ سوال از وزیر نیرو در باره قرارداد ساخت نیروگاه با شرکت ترکیه‌ای
شبکه کانون‌های تفکر ایران (ایتان) در نا‌مه‌ای خطاب به وزیر نیرو ۸ سوال مهم نسبت به خبر انعقاد قرارداد ساخت نیروگاه بین وزارت نیرو و یک شرکت ترکیه‌ای مطرح کرد.
در روزهای گذشته خبری مبنی بر انعقاد قرارداد ساخت نیروگاه با یک شرکت ترکیه‌ای در رسانه‌ها منتشر شد که اطلاعات زیادی از جزئیات آن منتشر نشد و برخی اظهار نظرهای غیردقیق در این رابطه سبب نگرانی محافل کارشناسی شده است. براساس این نامه، «ایتان» از وزیر نیرو خواسته است با پاسخگویی شفاف و صریح به سوالات مطرح شده نگرانی‌های موجود در محافل کارشناسی را برطرف کند.
در این نامه آمده است: «شرکت ترکیه‌ای یونیت اینترنشنال با انتشار بیانیه‌ای در روز 15 خردادماه 95، از انعقاد قراردادی با وزارت نیرو ایران برای احداث هفت نیروگاه جدید با ظرفیت 6000 مگاوات به قیمت 4/2 میلیارد دلار در ایران خبر داد. این در حالی است که کشور در زمینه سرمایه‌گذاری و ساخت نیروگاه از توانمندی لازم برخوردار است و وجود شرکتی مانند مپنا -که به نماد خودباوری ملی تبدیل شده است- در صنعت برق این توانمندی را به خوبی نشان می‌دهد.
این اقدام وزارت نیرو در حالی صورت می‌گیرد که قرارداد مذکور از نوع قراردادهای مرسوم خرید برق در کشور نیست و توضیحات ارائه شده توسط نهاد مسئول در وزارت نیرو (شرکت مادر تخصصی تولید برق حرارتی) به رسانه‌ها در تاریخ 23 خردادماه 95 صرفا به بیان کلیاتی از قبیل توافق برای استفاده از توان داخل و لزوم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی خارجی پرداخته و تا کنون جزئیات و ابهام‌های مرتبط با این قرارداد توسط مسئولان مربوطه در وزارت نیرو تشریح نشده است.»
در نامه ایتان به چیت چیان، سوال شده است: شرکت یونیت که سابقه حضور در بازار نیروگاهی ایران را داشته و از وضعیت نابه‌سامان اقتصاد برق در کشور آگاهی دارد، از وزارت نیرو چه امتیاز ویژه‌ای برای این سرمایه‌گذاری دریافت کرده است؟ آیا مشابه این امتیاز به شرکت‌های داخلی پیشنهاد داده شده است و یا وزارت نیرو حاضر است چنین امتیازی را به شرکت‌های داخلی هم بدهد؟
همچنین آمده است: با توجه به ناتوانی وزارت نیرو در انجام تعهدات خود، بازپرداخت هزینه‌های سرمایه‌گذاری با چه سازوکاری تضمین شده است؟
شبکه کانون‌هاي تفکر ايران پرسیده است: آیا احداث این تعداد نیروگاه از طریق برگزاری مناقصه بین شرکت‌های توانمند داخلی و خارجی بوده و در فضایی شفاف صورت پذیرفته یا صرفا مذاکره مبنای انتخاب شرکت یونیت اینترنشنال بوده است؟
در نامه فوق تأکید شده است: آیا امتیاز ویژه‌ای برای صادرات برق تولید شده در ایران به ترکیه داده شده است؟ در این طرح چه میزان برق و با چه قیمتی قرار است به ترکیه و یا سایر کشورهای همسایه صادر شود؟ آیا وزارت نیرو حاضر است این امتیاز را در اختیار شرکت‌های داخلی قرار دهد؟
ایتان ادامه داده است: در صورت مثبت بودن پاسخ سوال قبل، قیمت گاز تحویلی به این شرکت برای صادرات برق قیمت یارانهای است یا معادل قیمت گاز صادراتی به ترکیه؟
این شبکه نخبگانی افزود: چه سازوکار مشخصی از طرف وزارت نیرو برای این شرکت خارجی تعیین شده است؟ با توجه به توانمندی داخلی صنعت برق چه بخش‌هایی از فرآیند طراحی، تأمین تجهیزات و اجرا (EPC) توسط طرف ایرانی انجام می‌شود؟ چه تجهیزاتی قرار است از شرکت‌های داخلی تأمین شود؟ این تجهیزات چند درصد از مقدار و قیمت کل پروژه را تشکیل می‌دهد؟
در این نامه سوال شده است: آیا برای این قرارداد پیوست انتقال فناوری تعبیه شده است؟ اگر انتقال فناوری در قرارداد مذکور نظر گرفته شده است؛ فناوری به چه شرکتی در داخل منتقل خواهد شد و این شرکت چگونه انتخاب شده است؟
لازم به ذکر است که تجربه توانمندسازی شرکت مپنا نشان داد که سازوکار سفارش کار مشروط بر ارتقاء فناوری است که می‌تواند موجب اکتساب و درون‌زایی فناوری شود. با توجه به معدود بودن تعداد سفارش‌های نیروگاهی در کشور، آیا با واگذاری ساخت نیروگاه در کشور به شرکت‌های خارجی، این فرصت از شرکت‌های توانمند داخلی نظیر مپنا سلب نمی‌شود؟ آیا بررسی شده است که انعقاد این نوع قراردادها چه تأثیری بر آینده شرکت مپنا و سایر شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات نیروگاهی و اشتغال متخصصان و فارغ التحصیلان ایرانی دارد؟
به عنوان سوال پایانی آورده است: برای تأمین نقدینگی مورد نیاز پروژه‌های زیر ساختی کشور اخیرا ابزارهای تأمین مالی متنوعی از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه و اوراق صکوک در بازار سرمایه توسعه داده شده است. با توجه به توانمندی فنی شرکت‌های داخلی سازنده نیروگاه از یک سو و وجود نقدینگی بالا در جامعه این سوال مطرح است که وزارت نیرو برای شناسایی و فعال‌سازی این ظرفیت‌های جدید، چه فعالیت‌هایی را انجام داده است؟