گالیا توانگر
خدا کند در این ایام هیچ پدری شرمنده همسر و فرزندانش نشود و زیبایی‌های بهار و گرمی بازار شب عید به کام همگان شیرین باشد. برای این که خرید مناسب و هوشمندانه‌ای داشته باشید باید بی‌خیال مد و این بند و بساط‌ها صرفاُ به دنبال لیست مایحتاج واقعی خود و اجناس باکیفیت داخلی باشید. چرا می‌گوییم داخلی؟ چون با یک حساب سرانگشتی و رصد بازار متوجه خواهید شد که بین جنس داخلی و خارجی تفاوت قیمت فاحشی وجود دارد. از آ ن سو شما از کجا می‌دانید که فلان جنس مارک‌دار کار تولید داخل نیست و صرفا‌مارک خارجی بر پیشانی‌اش سنجاق نشده است؟! چرا از این فرصت خرید شب عید برای عادت دادن خانواده‌تان به خرید ایرانی استفاده نمی‌کنید؟ سر که برمی‌گردانم با پلاکاردی روبه‌رو می‌شوم که روی دیوار نصب شده و بر آن، این شعار نقش بسته است: هر خرید خارجی= از دست دادن سرمایه ملی.
از لحاظ روانشناسی ثابت شده که مردان تنها 20دقیقه می‌توانند تاب راهپیمایی خرید را بیاورند از این رو توصیه شده که خرید شب عید به ویژه پوشاک را به دست زنان بسپارید و حتی‌الامکان زنان به همراه دوستی و یا فامیلی از جنس خودشان روانه بازار شوند. وگرنه اهمیت ندادن به همین نکات ریز روانشناسی کار را برای خانواده سخت‌تر کرده و خدای نکرده زمینه‌ساز اختلاف می‌شود که شب عیدی هم خوبیت ندارد.
نکته مهم دیگر این است که توجه داشته باشید هر جنس گرانی به معنای این نیست که آن جنس خارجی، مارک‌‌دار، باکیفیت و فلان و بیسار است. شما نگاه کنید که پول توی جیبتان چقدر است و چه مدلی باکیفیت بوده و به شما می‌آید؟ برای مثال وقتی رنگ سال به چهره شما نمی‌آید و رنگ مناسب شما چیز دیگری است چرا اصرار دارید هم پول بدهید و هم خوب به نظر نرسید؟!
مسافران پایتخت به دنبال لباس شب عید
منیژه مهدی‌دوست، دختر جوانی است که به همراه دوستی برای خرید لباس شب عید امسال خود از قزوین به تهران آمده است. وی دلیل رهسپاری‌اش به تهران را برای خرید شب عید این گونه بیان می‌کند: «اینجا تنوع بیشتر است و حتی تا حدودی قیمت‌ها بهترند.»
یکی از دلایل ارزان تر بودن بازار پایتخت به ویژه درمورد پوشاک این است که رقابت در بازار پایتخت به مراتب بیش از شهرستان‌هاست. اما نباید فراموش کنید که خلاقیت و شهره شدن فروشگاهی در شهرستان به مراتب می‌تواند بیش از مرکز پول‌ساز باشد. گزاف نگفته‌ایم که این روزها فروشندگان به جای این که تنها در اندیشه گران‌فروشی برای سودآوری باشند باید به کانال‌های دیگری نظیر به کارگیری خلاقیت و ارائه جنس باکیفیت داخلی بیندیشند و متوسل شوند.
از مهدی‌دوست درمورد رنگ لباسش سؤال می‌کنم، وی با خنده می‌گوید: «فکر کنم آبی یا بنفش باشد بهتر است اما این چیزها زیاد برایم مهم نیست. مهم این است که لباس خوش فرم و بادوام باشد.»
وی در لیست خود خرید چادر و مانتو را در اولویت قرار داده است. رو به ما می‌گوید: «حالا بقیه چیزها زیاد مهم نیست. بعداً پول دستم بیاید می‌خرم. نمی‌خواهم شب عیدی به خانواده‌ام فشار مضاعفی وارد کرده باشم.»
توصیه این خانم جوان ایرانی برای خرید شب عید به سایر خانم‌ها این است که خرید عید خود را سر فرصت و کمی زودتر آغاز کرده و فروشگاه‌هایی را که جنس ایرانی بادوام و ارزان می‌فروشند به اطرافیان خود نیز معرفی کنید. وی اصرار دارد که هر ایرانی باید ایرانی بخرد.
توسعه شرکت‌های بزرگ‌ حامی تولیدی‌های خرد
آیا زمان آن نرسیده که فکرهای بزرگ ذهنی‌مان را به عمل آوریم و علی‌القاعده با برنامه‌ریزی‌ها و پشتیبانی دولت زیرساخت‌های تولیدی را تقویت کرده و حتی به فکر تأسیس شرکت‌های بزرگ تولیدی لااقل در سطح خاورمیانه و منطقه باشیم.
محمدرضا نعمت زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت در مصاحبه اخیر خود صراحتاً عنوان کرد: «هنوز ایران حتی یک شرکت را در فهرست 500 شرکت برتر دنیا ندارد که امیدواریم این مهم در آینده محقق شود.»
وی با استناد به آمار عنوان می‌کند: «حدود 3/3 بنگاه‌های اقتصادی تولیدی کشور را شرکت‌های بزرگ تشکیل می‌دهند که این شرکت‌ها 65درصد ارزش تولیدات صنعتی را به خود اختصاص داده‌اند. امسال نسبت به سال قبل تولید این شرکت‌های برتر افزایش یافته و امید می‌رود که در سال‌های آتی این تولیدات افزایش یافته و شرکت‌های بزرگ در خدمت صنایع کوچکتر پایین دستی خود باشند.»
کافی است با یک نگاه به وضعیت تولید در کشورهای همسایه نظیر ترکیه دریابیم که آنها با توسعه تولیدات خود بویژه در زمینه پوشاک و تلاششان از کجا به کجا رسیده‌اند و چطور توانسته‌اند نبض بازار را در دست گرفته و در بازار جهانی حرف‌هایی برای گفتن داشته باشند. فراموش نکنید که ما دو سرمایه اصلی مواد اولیه و نیروی انسانی را در اختیار داریم که اگر ذهن خلاق را هم به آن اضافه کنیم می‌توانیم عرصه تولید را دستخوش تحولاتی عظیم سازیم.
نعمتی باعنوان اینکه 22 قلم کالای اساسی شب عید امسال تحت نظارت دولت قرار دارند، می‌گوید: «دولت نمی‌تواند در همه کالاها قیمت‌گذاری صورت دهد اما کنترل و نظارت بر قیمت‌ها صورت خواهد گرفت. ثبات نرخ ارز عامل مؤثری بر قیمت کالای خرده فروشی است و همان‌طور که آمار نشان می‌دهد در برخی اقلام در خرده‌فروشی‌ها کاهش قیمت را شاهد هستیم.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «دولت تصمیم گرفت باتوجه به درنظر گرفتن اختصاص ارز آزاد به برخی کالاها برای واردات مواد اولیه مابه تفاوتی پرداخت کند. نمونه‌اش شیر است که به قیمت شیر ما به التفاوت ارائه شده، تا قیمت بالا نرود.»
تولیدکنندگان جوان در عطش حمایت
جمالی جوان 28ساله‌ای است که از کارگری شروع کرده و در حال حاضر در مغازه‌ای استیجاری تولیدی لباس مجلسی دارد. وی با گلایه از کسادی بازار نسبت به سال‌های گذشته می‌گوید: «الان  مجالس عروسی کمتر شده و سن ازدواج هم بالا رفته، به همین دلیل صنف ما تقریبا خوابیده است. ولی مثلا تولیدی‌های لباس بچه از رونق بیشتری برخوردارند. به همین دلیل ما نمی‌توانیم با سود بالای 20درصد بفروشیم چون همین تک وتوک مشتری خود را نیز از دست می‌دهیم.»
وی مغازه‌اش را ماهانه دو و نیم میلیون تومان اجاره کرده که با احتساب مالیات و شرایطی که در بالا ذکر کرده به سختی می‌تواندخودش را سرپا نگه دارد.
سخن این تولیدکننده جوان به مسئولان این است که لااقل برای تولیدکنندگان به ویژه در گروه سنی جوان تسهیلاتی در نظر بگیرند تا کارآفرینی و توسعه تولید در سایه چنین سیاست‌هایی تقویت شود.
مهدی بهبودی، فروشنده جوان دیگری در صنف پوشاک است که یک دهه به این شغل در کوچه برلن مشغول است. وی که از خاک کارگری برخاسته در جواب این سوال که اول از همه برای چه کسی لباس شب عید می‌خری؟ صادقانه می‌گوید: «برای مادر و خواهرم آخر سر اگر پولی ماند برای خودم خرید می‌کنم.»
وی برای اینکه شب عید امسال پوشاک روی دستش نماند و روانه انبار نشود، می‌گوید: «از هر مدل به کارگاه دوختمان کمتر سفارش داده‌ایم، در حالی که سال‌های گذشته تعداد بیشتری برش می‌زدیم.»
بهبودی تنها راه جلب مشتری را پایین آوردن قیمت‌ها دانسته تا مشتری به اصطلاح نپرد و راضی به خرید شود.
شیوه‌های خلاقانه جلب مشتری
خیلی‌ها هم در این ایام برای جلب مشتری متوسل به شیوه‌های نوینی شده‌اند. برای مثال مدیر پاساژ در حوالی بازار یک سری کارت تخفیف ده هزار تومانی برای اقشار مختلف از فرهنگیان گرفته تا بهیاران و پرستاران و... چاپ کرده است.
وی در مورد انگیزه و هدف خود برای چنین حرکتی توضیح می‌دهد: «کلا تخفیف تاثیرروانی خوبی بر مشتری می‌گذارد. وقتی یک کارت تخفیف به دست مشتری می‌رسد، راغب می‌شود که حتما خرید کند و از این تخفیف ده هزار تومانی هم بهره‌ ببرد.»
با صراحت از این مدیر می‌پرسم: «شاید برخی خیال کنند شما آن قدر روی قیمت اجناس کشیده‌اید که حالا کارت ده هزار تومانی تخفیف چاپ کرده و توزیع کرده‌اید. برای این افراد چه پاسخی دارید؟» وی پاسخ می‌دهد: «ما برای چاپ این کارت‌ها حقیقتا پول هزینه کرده‌ایم.
برای مثال برای قشر بهیاران یک میلیون تومان پول داده‌ایم و این کارت‌های تخفیف ده هزار تومانی شارژ شده‌اند. مشتری هرچه بخرد این کارت را هم می‌تواند در پایانه کارت‌خوان موجود در مغازه بکشد و  ده هزار تومان از کل هزینه خریدش را به این طریق پرداخت کند. بنابراین این طور نبوده که بخواهیم الکی مردم را دلخوش کنیم. چنین تسهیلاتی برای جلب مشتری در حال حاضر در اغلب فروشگاه‌های معتبر جهان حاکم است و به تجربه ثابت شده نتیجه مثبتی هم به همراه داشته است.»
در آرزوی چرخش چرخ تولید
 روی دور تند
امید کریمی 23 ساله فروشنده جوانی است که نگران چک‌های آخر سال خود است. وی در پاسخ به این سوال که با چند درصد سود پوشاک مغازه‌ات را می‌فروشی، می‌گوید: «بستگی به نوع البسه دارد. مثلا این زیر سارافونی‌ها را که همه مغازه‌ها می‌فروشند و روزی 20-30 نفر مشتری دارد، نمی‌توانم قیمت بالاتر از معمولش- 14هزار تومان- بدهم چون مشتری بلافاصله عقب می‌کشد و به سراغ مغازه کناری می‌رود که ارزان تر می‌فروشد. مابقی کارها هم اگر بخواهیم خیلی زیاد سود بگیریم همان 15 تا 20درصد عایدی‌مان است.»
وی ادامه می‌دهد: «اگر کار زیاد باشد و مشتری هم استقبال خوبی نشان دهد، نیازی به گران فروشی نیست و با رقابتی که بین مغازه‌های این راسته ایجاد می‌شود هم مشتری ارزان تر می‌خرد و هم فروشنده تعداد بیشتری کار می‌فروشد و سودخود را می‌برد، مهم این است که چرخ تولید خوب بچرخد.»