برنامه‌سازی برای نسل جوان، حلقه مفقوده رسانه ملی
تهیه و تنظیم: کامران پورعباس
برنامه‌سازی برای نسل جوان و پخش برنامه‌های مناسب و پربار برای جوانان، حلقه مفقوده رسانه ملی است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در 13 اردیبهشت 1395 در دیدار معلمان و فرهنگیان در این‌باره فرمودند:
«خب، دستگاه‌هاى مختلف نقش دارند؛ می‌توانند در این زمینه این فضا را در آموزش و پرورش به‌وجود بیاورند که معلّم بتواند کارش را آسان انجام بدهد. ... یکى از مسئولین در این زمینه صداوسیما است؛ صداوسیما خیلى نقش می‌تواند ایفا کند. من سال گذشته هم گفتم، عمل نشده، آن‌چنان‌که باید عمل نشده؛ صداوسیما باید یک سرفصل کارى مخصوص آموزش و پرورش داشته باشد؛ آدم‌هاى با فکر، بنشینند برنامه‌ریزى کنند. چند روز پیش - شاید هفته پیش- جمعى از نوجوان‌ها و جوان‌هاى دانش‌آموز اینجا در حسینیّه بودند و برایشان بنده صحبت کردم. یکى‌شان یک نامه‌اى به من داد، دیدم حرف حسابى می‌زند؛ نوشته بود که در صداوسیما براى کودکان برنامه هست، براى بزرگ‌ها برنامه هست، براى ما جوان‌هاى دبیرستانى برنامه نیست. دیدم راست می‌گوید، حرف درستى است. کدام برنامه را براى این جوان فراهم کردید که بتواند از آن استفاده روحى، استفاده فکرى، استفاده دینى، استفاده علمى کند. البتّه برنامه‌هاى علمى در بعضى از شبکه‌ها هست، اینها برنامه نیست؛ برنامه‌سازى باید بشود؛ هنرمندانه کار باید بشود. این هم یک دستگاه که دستگاه موظّفى است.»
درباره این سخنان رهبر انقلاب، سیدمحمد حسینی که یک نویسنده و منتقد است، در گفت‌وگو با کیهان گفت: پریروز با مدیر گروه کودک سیما دیدار و گفت‌وگو کردم. ایشان گفتند که مخاطبان سیما قبلا به بزرگسال و کودک تقسیم شده‌اند و متاسفانه گروه سنی نوجوان به عنوان مخاطب تعریف نشده است.
حسینی افزود: متاسفانه قشر نوجوان و جوان که دچار غلیان‌های احساسی هستند و تاثیرگذاری هنر نیز در ساحت احساس معنا می‌گیرد، هدف بی‌توجهی قرار گرفته‌اند، در حالی که در رسانه‌های دنیا برای این قشر برنامه‌سازی و فیلم ساخته می‌شود.
وی ادامه داد: نوجوان و جوان به حدی تحت تاثیر هنر است که عموم استقبال از ابرقهرمانان و سوپر‌استارها از طرف این گروه سنی است. اما ما ظرفیت این قشر و میزان تاثیرپذیری‌اش را از ابزار هنر برای انتقال آموزه‌های الهی و انسانی جدی نگرفته‌ایم.
حسینی با نقد برنامه‌های کودک نیز گفت: در زمینه کارهای کودک سیما و سینما نیز، کمتر شاهد کار جدی و حساب شده هستیم. زیرا کودکان را – با پوزش – انسان‌هایی شیرین عقل تلقی می‌کنیم و به همین دلیل است که سیلی از عموها و خاله‌های غیرجدی را رو به مخاطب کودک روانه می‌سازیم!
البته پس از رهنمودهای رهبری دیدار معلمان و فرهنگیان و تأکید بر لزوم توجه رسانه ملی به تولید برنامه‌های مناسب برای نسل جوان، رئیس رسانه ملی با انتشار پیامی ضمن تاکید بر توجه ویژه به دغدغه‌های رهبری معظم انقلاب، تبعیت از رهنمودهای معظم‌له را راهگشای همه مسائل دانست.
متن پیام آقای محمّد سرافراز به این شرح است:
رهبر فرزانه انقلاب در دیدار روز گذشته خود با معلمان و دانش‌آموزان به مناسبت روز معلم ضمن گلایه از صداوسیما در ضعف برنامه‌سازی برای طیف نوجوان و جوان، توصیه‌هایی را نیز به رسانه ملی در ارتباط با این قشر از جامعه ایراد فرمودند که نشان از تیزبینی و دقت و درایت ایشان در ارتباط با رسانه ملی و ضرورت برنامه‌سازی برای نسل نوجوان و جوان و نیازهای این نسل دارد. ایشان در فرازی از سخنان خود فرمودند که برنامه‌های تلویزیون در بخش آموزش متناسب با نیاز جوانان نیست و درهمین زمینه به توجه ویژه بر ابعاد دینی و اخلاقی برنامه‌ها تاکید کردند.
صداوسیما جمهوری اسلامی ایران از این طریق به فرمایشات معظم‌له، لبیک گفته و به برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های متناسب، برای تحقق مطالبات رهبری خواهد پرداخت و به منظور رفع دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب آمادگی خود را برای بهره‌گیری از نظرات نخبگان و کارشناسان اعلام داشته و در این زمینه تلاش خواهد کرد تا با تشکیل کارگروه‌های تخصصی و استفاده از کارشناسان متخصص، بسترها و زیرساخت های لازم را برای تحقق منویات رهبری در توجه به نیازهای جوانان و تولید برنامه‌هایی به شیوه‌های هنرمندانه و کارشناسانه برای اقناع فکری، روحی، دینی و علمی آنان فراهم آورد.
بی‌شک رهنمودهای رهبر معظم انقلاب برای همه دلسوزان به اسلام و نظام فصل‌الخطاب است و تبعیت از رهنمودهای معظم‌له راهگشای همه مسائل خواهد بود.
به امید آنکه صداوسیما در این عرصه مصمّم باشد و استوارانه در مسیر تحقّق منویات رهبر انقلاب گام بردارد و ان‌شاء‌الله در آینده شاهد برنامه‌سازی گسترده و مؤثّر و آگاهی‌بخش برای جوانان در رسانه ملّی باشیم.
چند نکته و پیشنهاد ذکر می‌گردد که امید است مورد توجّه دست‌اندرکاران صدا و سیما در مسیر برنامه‌سازی برای جوانان قرار گیرد.
نخست آنکه از ساختنِ برنامه‌های کلیشه‌ای، شعاری، غیرواقع‌بینانه و غیرجذّاب که منطبق بر نیازهای جوانان و جامعه و شرایط روزشان نیست پرهیز گردد.
دیگر آنکه جوانان در آستانه تصمیمات مهمی هستند. انتخاب بینش اعتقادی - سیاسی، انتخاب رشته، انتخاب شغل و انتخاب همسر از جمله مهم‌ترین آنها هستند. از رسانه ملی انتظار می‌رود با ساختن برنامه‌های متناسب با این مقوله‌ها به تصمیم‌سازی جوانان و اتخاذ انتخاب درست در عرصه‌های مختلف کمک نماید.
یکی از ضروریات بسیار مهم جلوگیری از بدآموزی جوانان است. متأسفانه برخی از برنامه‌های صداوسیما به ویژه بعضی از برنامه‌های طنز بدآموزی‌های گسترده‌ای برای جوانان و نوجوانان دارند و شخصیت جوانان در برخی فیلم‌ها نیز در حد جوانِ طراز اسلامی و ایرانی نیست. امید است که این بدآموزی‌ها به حدّاقل برسد.
نکته دیگر آنکه جمهوری اسلامی ایران با یک تهاجم فرهنگی و جنگ نرمِ بسیار گسترده و بی‌نظیر روبروست که بزرگ‌ترین آماج آن جوانان هستند و دشمنان برای تغییر فکر و اندیشه و استحاله عقیدتی جوانان نقشه کشیده، برنامه‌ریزی کرده و میلیون‌ها دلار خرج می‌کنند. رسانه ملی باید سنگر مبارزه با این تهاجمات باشد و با روشنگری‌ها و معرفت‌افزایی‌های روزافزونش یاور و پناهگاه جوانان در مبارزه با توطئه‌های دشمنان باشد.
رصد و پاسخگویی به شبهات، ضرورت دیگری است. ذهن و روحیه جوان به دلیل سیال بودن مدام با شبهات مختلف روبروست. علاوه بر اینها شبهه‌افکنی‌هایِ گسترده شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی مزید بر علت شده تا جوانان هم‌اکنون با کهکشانی از شبهات روبرو گردیده و در پی یافتن پاسخ‌های سؤال‌های بی‌جوابشان باشند که این امر تلاش مستمر و بی‌وقفه رسانه ملی در مسیر رصد و پاسخگویی به شبهات را می‌طلبد.
نکته پایانی آنکه در حکم انتصاب آقای محمّد سرافراز به ریاست سازمان صداوسیما که از جانب رهبر انقلاب در 17 آبان 1393 صادر گردید آمده است:
«سازمان صداوسیما با مأموریت خطیر «هدایت و مدیریت فرهنگ و افکار عمومی جامعه» به مثابه دانشگاه عمومی، با تکیه بر فعالیت‌ها و برنامه‌های حرفه‌ای پیشرفته و عمیق رسانه‌ای، وظیفه گسترش دین و اخلاق و امید و آگاهی و ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی در میان آحاد ملّت را بر عهده دارد.»
بدون شک یکی از مهم‌ترین خاستگاه‌های وظایفِ «گسترش دین و اخلاق و امید و آگاهی» و «ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی»، جوانان هستند. لذا از صداوسیما انتظار می‌رود در جهت ارتقای دین و اخلاق و امید و آگاهیِ جوانان و شناساندنِ زوایای سبک زندگی اسلامی- ایرانی به جوانان و ترویج آن در میان مردم و به ویژه جوانان تلاش نماید.