شیوههای نفوذ فرهنگی به روایت اسناد لانه جاسوسی
خانه مقدم مراغهای، قرارگاه جاسوسها
در میان لیست رابطین سفارت آمریکا که توسط الدبلیو سماکیس، کارشناس اطلاعاتی سفارت تهیه شده، برخی فعالین سیاسی نیز به چشم میخورند از جمله رضا شایان، عنصر ظاهرا چپ که به قول کارشناس سفارت، برای جاسوسی ابراز تمایل کرده بوده است. در گزارش یاد شده درباره وی چنین آمده است:
دکتر رضا شایان:
«...رهبر سوسیالیست که با خلیل ملکی به زندان رفت، همچنان مخالف شدید حکومت شاه باقی مانده و به نظر میرسد که در ارائه نظراتش به سفارت تمایل دارد. حرکاتش به وسیله مقامات زیر نظر است و من این فرض را مسلم میدانم که از ملاقاتی که در خانه رحمت الله مقدم ترتیب داده شده خبر داشتهاند. البته در پایان نقطهنظرهای سفارت در مورد شاه و اصلاحات ایران احتیاط مطلقاً ضروری است. شایان به وسیله ساواک در مورد دوستان و رابطینش مورد بازجوئی قرار گرفته و در مورد شایان مطالبی که بیشتر تفسیرهای عمومی اشتباه و تحریف نامفهوم شده در مورد آنچه که گفته میشود، جاه طلبیهای سیاسی آتی اوست، نبایست باشد. تماسهای مرتب لازم نیست، اما ملاقات در هر چند وقتی به مأموران سفارت این اجازه را میدهد که از نظر، نقطه نظرهای تصفیه نشده (سانسور نشده) مربوط به تمایلات و نقطه نظرهای مخالفین سرسخت غیرکمونیسم در ایران آگاهی یابند. شایان غالباً ملکی را میبیند، اما میپذیرد که هیچ کدام از آنها در حال حاضر فعالیتهای مخالف سیاسی را شدنی نمیداند. او انگلیسی حرف نمیزند. ترتیب ملاقات با او را میتوان از طریق مقدم داد...»
رضا شایان از جمله افرادی بود که در روزهای اوج انقلاب، توسط نشریاتی که اعتصاب خود را پایان داده بودند و در خدمت اهداف و برنامههای غرب جهت ایجاد جریانی موازی برای انقلاب اسلامی قرار داشتند، به عنوان یکی از مبارزان و انقلابیون تبلیغ شد و حتی به عنوان یکی از اعضای شورای انقلاب معرفی گردید!
نمایندگان و خبرنگاران نشریات و مطبوعات و رسانههای خارجی از جمله دیگر رابطین سفارت آمریکا بودند که سماکیس به یکی از آنها اشاره میکند:
احمدتارخ:
«...نماینده محلی مجله ایتالیک، مایل است که با کارمندان مهم سفارت برای کسب موضع بیانیههای ایران و آمریکا که مورد استفاده ادارهاش میباشد، تماس بگیرد. او آشکارا میگوید که مایل است به او اطمینان شود و تا به حال او ثابت کرده که در مورد نگهداری آنچه به او گفته شده محرم و کاردان است. من این برداشت را دارم که او ادعای رابطین بهتری را در وزارت خارجه (منظور زاهدی افشار) نسبت به این موفقیت دارد، اما در گذشته نقطه نظرهایی را که در مورد تحولات خلیج فارس که توسط افشار اظهار شده گزارش داده شده است. تارخ به اندازه هم قطار آسوشیتدپرس خود پرویز رائین باهوش و مطلع نیست و همچنین جرأت زیادی در عریان کردن حقایق خبری ندارد. او بایستی در گذشته از دست مقامات سختیهایی را برای افشاء بعضی چیزها متحمل شده باشد، چرا که او در مورد نگهداری مسائل مطبوعاتی که مهم میداند به شدت حساسیت دارد. برای مثال، درخلال محاکمه 14 جوان ایرانی، تارخ منحصراً همان چیزی که مطبوعات توسط رائین انتشار داده شده بود را ارائه داد. او همچنین در خلال جلسات دادگاه ترجیح داد که از من فاصله بگیرد که مبادا او را فرد خیلی نزدیکی به یک نماینده سفارت تشخیص دهند. تارخ انگلیسی را به خوبی حرف میزند...»