معرفی برترین چهرههای هنری و ادبی در سالی که گذشت
ستارههای هنری ایران در سال 94
عرصه هنری ایران در سال 94 نیز در کنار همه فراز و نشیبهایش، صحنه ظهور پدیدهها و ستارههایی هم بود. برخی از این هنرمندان، شخصیتهای مطرح و مشهوری هستند. اما برخی از آنها هنوز بین مردم و هنرمندان چندان شناخته نمیشوند. اما به هر حال، به خاطر آفرینش آثار مهم و تاثیرگذار، نامشان برای این گزارش انتخاب شد.
تصویر روز
سلحشور؛ هنرمند شور و شعور
درگذشت فرجالله سلحشور، مهمترین و البته ناگوارترین خبر فرهنگی سال 94 بود. کارگردان سریالهای «ایوب پیامبر» و «مردان آنجلس» و «یوسف پیامبر» در شرایطی که قصد ساخت چهارمین سریال خود یعنی «موسی کلیمالله» را داشت، به خاطر ابتلا به سرطان ریه بامداد روز دهم اسفند از دنیا رفت.
سلحشور در عین وقف کردن خودش به قرآن، جهانیترین فیلمساز ایرانی بود. او به زبان فارسی و با برداشت از قرآن کریم فیلم میساخت، اما مخاطب او همه جامعه بشری بود. به طوری که اثر اخیر او یعنی «یوسف پیامبر(ع)» پربینندهترین سریال ایرانی در جهان محسوب میشود. برخلاف برخی از فیلمسازها که با رانتهای دولتی و حمایتهای سفارتخانهها، اتحادیهها و کمپانیهای غربی شهرت جهانی یافتهاند، سلحشور در میان بایکوت و کارشکنیهای گسترده داخلی و خارجی توانست پرمخاطبترین فیلمساز ایرانی در سطح جهان بشود. شاید باورش مشکل باشد، اما در برخی از کشورها مثل جمهوری آذربایجان، تاجیکستان، افغانستان و عراق و... سریال «یوسف پیامبر(ع)» در حین پخش، موجب خلوت شدت خیابانها میشد.
مجیدی و فیلم «محمد رسول الله(ص)»
بدون تردید نمایش فیلم «محمد رسولالله(ص)» نه تنها مهمترین اتفاق سینمایی سال 94 بلکه یکی از بزرگترین وقایع فرهنگی معاصر ایران محسوب میشود.
این فیلم دقیقا در شرایطی روی پرده سینماهای ایران و برخی از کشورهای جهان رفت که استهزا و تخریب چهره پیامبران الهی به امری مرسوم در غرب تبدیل شده است. علاوه بر ساخت فیلم موهن و طراحی و انتشار پیدرپی کاریکاتورهای توهینآمیز علیه پیامبر اسلام، دستگاههای فرهنگی وابسته به دولتهای غربی حتی به پیامبران خود نیز رحم نکردند. اما فیلم «محمد رسول الله(ص)» امروز به عنوان سفیری از فرهنگ ناب انسانی و اسلامی آمده است تا از حیثیت رسولان دفاع کند.
این فیلم همچنین تصویری همهجانبه از شخصیت آخرین رسول خدا و حقیقت دین اسلام را در آئینه دوران کودکی حضرت محمد(ص) بازنمایی میکند. از مسائل اخلاقی و انسانی گرفته تا ابعاد سیاسی و حقوقی دین اسلام. اما علاوه بر این مضمون تأویلپذیر، فیلم «محمد رسول الله(ص)» عظیمترین اثر سینمایی در تاریخ ایران محسوب میشود. این عظمت در جلوههای ویژه و عناصر صوتی و تصویری آن کاملا نمود یافته است. این فیلم همچنین با بیش از 15 میلیارد تومان، رقم پرفروشترین فیلم تاریخ سینمای ایران را به خودش اختصاص داده است.
هادی محمدیان و اعتلای انیمیشن ایران
هادی محمدیان، کارگردان انیمیشن «شاهزاده روم» را هم باید یکی دیگر از چهرههای هنری تاثیرگذار در سال 94 دانست. اثری که توانست جایگاه هنر انیمیشن ایران را ارتقا دهد. ویژگی مهم «شاهزاده روم» ساختار قوی و گرافیک تصویری خوب و پرجاذبه این انیمیشن است. این انیمیشن با روایت زندگی مادر امام زمان(عج) پس از موفقیت در جشنواره فیلم فجر، در کشور لبنان به نمایش عمومی درآمد و توانست به یکی از پرفروشترین فیلمهای سالهای اخیر آن کشور تبدیل شود. عراق، بحرین، عربستان، ساحل عاج و کویت هم مقصدهای بعدی «شاهزاده روم» بودند. این کارتون، سپس در سینماهای ایران اکران شد. با اینکه این انیمیشن از سرگروهی در اکران محروم ماند و این به معنای محدودیت تعداد سینماهای نمایشدهنده است اما با استقبال خوب تماشاگران مواجه شد، به طوری که در صدر جدول فروش اکران فصل پاییز قرار گرفت. اما موفقیت «شاهزاده روم» در همین حد باقی نماند. این کارتون ایرانی با کمک و واسطه لبنان (شاهزاده روم، محصول مشترک ایران و لبنان است) توانست به برخی از سینماهای انگلستان هم راه یابد. به گفته تهیهکننده این اثر، شاهزاده روم در دو هفته نمایش خود در چهار سینمای کشور انگلیس، در همه سانسها با سالن پر از تماشاگر به نمایش درآمد.
احمد یوسفزاده؛ یکی از «آن 23 نفر»
کتاب «آن 23 نفر» یکی از مهمترین آثار ادبی منتشر شده در سال 94 است. این کتاب سرگذشت 23 نوجوان است که در جریان جنگ تحمیلی به اسارت گرفته میشوند. صدام برای بهرهبرداری تبلیغاتی با آنها عکس میگیرد تا به دنیا بگوید ایران متوسل به کودکان شده است. این نوجوانان قهرمان برخورد بسیار سردی از خود نشان میدهند و پیشنهاد صدام برای آزادیشان را نمیپذیرند. احمد یوسفزاده، نویسنده کتاب نیز، خودش یکی از همان 23 نفر بود که در این اثر به روایت خاطرات خود پرداخته است.
رهبر انقلاب نیز به تحسین این کتاب پرداختند و در تقریظ آن نوشتند: «در روزهای پایانی 93 و آغازین 94 با شیرینی این نوشته شیوا و جذاب و هنرمندانه، شیرین کام شدم و لحظهها را با این مردان کمسال و پرهمت گذراندم. به این نویسنده خوش ذوق و به آن بیست و سه نفر و به دست قدرت و حکمتی که همه این زیباییها، پرداخته سرپنجه معجزهگر اوست درود میفرستم و جبهه سپاس بر خاک میسایم. یک بار دیگر کرمان را از دریچه این کتاب، آنچنان که از دیرباز دیده و شناختهام، دیدم و منشور هفت رنگ زیبا و درخشان آن را تحسین کردم.»
سرلشکر قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز نامه سرگشادهای را خطاب به احمد یوسفزاده نویسنده کتاب «آن بیست و سه نفر» نوشت. در بخشی از این نامه آمده است: «ای کاش سفیران در قصرهای مجلل نشسته کشورمان، این سفیران در قفس گرفتار شده را ببینند و چگونه سفیر بودن را بیاموزند.»
احمدی سخا؛ ستاره گمنام گرافیک
مرحوم احمدی سخا ستارهای بود که بعد از مرگش شناخته شد. حسین، تازه داشت شکوفا میشد و میرفت که به یکی از بزرگان گرافیک ایران تبدیل شود. اما در حالی که تنها 25 سال سن داشت، قلبش ایستاد و ناباورانه از میان ما رفت. حسین احمدی سخا خالق مجموعه پوسترهای «ما میتوانیم» با موضوع دستاوردهای علمی و فناوری ایران، «کتاب بخوانیم» و... بود.
اسماعیلی و فصل شیدایی
نمایش «فصل شیدایی» به کارگردانی سعید اسماعیلی مضمونی دینی و دفاع مقدسی پرمخاطبترین نمایش سال 94 بود. در شرایطی که تئاتر در کشور ما گرفتار انواع و اقسام بحرانهاست، این نمایش توانست رکورد تازهای را در جذب مخاطب به ثبت رساند، بهطوری که با حضور بیش از شش هزار و 500 تن در محل اجرای نمایش بزرگ «فصل شیدایی» رکورد تماشاگران این نمایش میدانی در شب شنبه 13 تیر شکسته شد.
«فصل شیدایی» به کارگردانی سعید اسماعیلی و روایت رسالت بوذری، تاریخ را با محوریت توسل به اهل بیت(ع) از هبوط حضرت آدم(ع) تا ظهور حضرت حجت(عج) مرور میکند. تفاوت «فصل شیدایی» با سایر نمایشها در این است که به جای تالار یا سالن، در فضای باز برگزار میشود. این نمایش با مروری بر تاریخ انسان از ابتدا تاکنون منظومهای است که در آن توسط گروهها و در فرآیندهای تشکیلاتی، ابزارها و روشهای مختلف هنری از جمله موسیقی، نور، دکور، نمایش و جلوههای ویژه، سناریویی را به شکلی واقعی و عینی بر مخاطبین حاضر عرضه میکند.
هنرمندانی که سال 94 شهید شدند
جا دارد در پایان از برخی از هنرمندانی که داوطلبانه به صف دفاع از حرم اهل بیت(ع) پیوستند و در جنگ با داعش به شهادت رسیدند نیز یاد کنیم.
شهید سعید سیاح طاهری، یکی از این افراد بود که دیماه ۹۴ در سوریه و در نبرد با داعش به شهادت رسید. او سالها در عرصه جهاد فرهنگی و هنری نیز فعال بود. در دورانی که سینما به انواع حواشی و جنجالهای پر سر و صدا اما توخالی آلوده شده، او در سکوت کامل، یک جریان نجیب و سر به زیر را در این وادی بنیان نهاد. جشنواره دانشآموزی فیلم دفاع مقدس که محفلی برای آشناسازی کودکان و نوجوانان مناطق محروم با حماسههای دوران دفاع مقدس بود، توسط شهید سیاح طاهری راهاندازی شده بود. جشنوارهای که میتوان آن را الگویی برای فعالیت فرهنگی و هنری همه علاقهمندان به انقلاب دانست. همچنان که اکرانهای مردمی جشنواره فیلم عمار نیز با الهام از این حرکت به وجود آمد.
شهید حبیب جنتمکان هم در جنگ با تکفیریها به شهادت رسید. او از بازیگران سریال «مختارنامه» بود. جنتمکان که سابقه طولانی رزم در دوران دفاع مقدس به عنوان بسیجی را داشت، این بار هم برای حفاظت از عتبات عالیات، به صورت داوطلبانه به عراق رفته بود و فروردین امسال در اطراف سامرا به شهادت رسید. شهید جنتمکان از نیروهای گردان جعفر طیار بود و در بین مدافعان حرم به ابوالمکارم معروف بود.
شجاعی طباطبایی، جهاد با سلاح کاریکاتور
سیدمسعود شجاعی طباطبایی، تاثیرگذارترین شخصیت عرصه کاریکاتور در سال 94 بود. شجاعی طباطبایی که با عناوینی چون دبیر دوسالانه کاریکاتور تهران، رئيس خانه کاریکاتور ایران و مدیر مسئول نشریه «کیهان کاریکاتور» شناخته میشود، امسال نه تنها در داخل کشور، بلکه در کاریکاتور جهان نیز جریانسازی کرد. او ابتدا مسابقه کاریکاتور «داعش» را راهاندازی کرد. مسابقهای که با حضور تعداد زیادی از هنرمندان جهان برگزار شد. مسابقه کاریکاتور «یمن» اقدام دیگر او بود. وی همچنین مسابقه کاریکاتور هولوکاست را بار دیگر احیا کرده است. این بار نیز او اعتراض سران رژیم صهیونیستی را برانگیخته است. مقامات اسرائيل به قدری از دست این مسابقه هنری عصبانی شدهاند که در سازمان ملل از دست آن شکایت کردهاند. حتی مدیر رادیوی فارسی اسرائیل هم از مدیران مسابقه کاریکاتور هولوکاست با عنوان «آدمخوار» یاد کرده است! مسابقه کاریکاتور «شهید نمر» هم تازهترین کار شجاعی طباطبایی در عرصه کاریکاتور جهانی است. مسابقهای که به تازگی، آثار برگزیده آن در سایت هنر مقاومت منتشر شده است.