روایتی از ستیز رژیم طاغوت با فرهنگ اسلامی (۲)
از شهید تا فردای بهتر واژه هایی که انتشار آنها در مطبوعات ممنوع بود!(وحشت آفرینان)
در شماره پیشین خواندیم «با آغاز ریاست نصیری بر ساواک، سانسور مطبوعات گسترش یافت، در دهه‌های 50 -1340، مطبوعات و روزنامه‌ها از محتوا عاری شدند؛ در همان حال روزنامه‌نگاران و ارباب مطبوعات، تحت مراقبت‌های دائمی ساواک قرار گرفتند. دوران نخست‌وزیری امیرعباس هویدا -1343-1356 سخت‌ترین برهه سانسور و کنترل سازمان‌یافته مطبوعات و روزنامه‌ها را تجربه کرد و ارباب مطبوعات و نویسندگان جرائد، تنها در چهارچوب تعیین شده از سوی ساواک و مجموعه حاکمیت قلم‌فرسایی می‌کردند. مطبوعات همواره سایه سنگین ساواک را بر فعالیت‌های خود احساس می‌کردند. آن‌چه در نشریات منعکس می‌شد، در درجه اول ارائه تصویری غیر واقعی، تحسین‌آمیز و ستایش‌گرانه از شخص شاه و دربار بود. چنین القا می‌شد که کشور تحت هدایت‌های شاه به سرعت در مسیر توسعه و تعالی قرار گرفته و مخالفان حکومت جز جلوگیری از این حرکت قصدی نداشته و بنابر‌این محکوم به شکستند. به عبارت دیگر مطبوعات تنها مواردی را منعکس می‌کردند که خوشایند ساواک، دربار، شاه و مجموعه حاکمیت بود.»
و اینک ادامه مطلب ...
گفته می‌شد آمریکا طرح‌هایی برای بهره‌گیری هم‌پیمانان خود در کشورهای جهان سوم نظیر ایران اجرا می‌کرد که به موجب آن بایستی روزنامه‌ها و مطبوعات این کشورها برای توسعه و پیشرفت در اختیار رژیم‌های متبوع خود قرار گیرند.
این موضوع خود به عامل مهمی در کنترل رژیم پهلوی بر مطبوعات شد تا به بهانه حمایت از طرح‌های توسعه‌ای، سانسور شدیدی بر مطبوعات اعمال کنند و خط‌مشی آن را با سیاست‌های خود هماهنگ سازند. در چنین شرایطی مطبوعات صرفاً به انعکاس اخبار و اطلاعات یک‌سویه ارائه شده از سوی حکومت می‌پرداختند و تبلیغات گسترده‌ای به سود حکومت انجام می‌دادند.
بر همین اساس، به تدریج اقبال مردمی نسبت به روزنامه‌ها کاهش یافت. سردبیران و مدیران مسئول روزنامه‌ها و نشریات، تقریباً ارتباط دائمی با ساواک و سایر مراجع حکومتی داشتند و در مذاکرات مکرر که با تهدید و توهین نیز همراه بود ، خط‌مشی و رویکرد نشریات مربوطه تعیین می‌شد.
از جمله اقدامات ساواک و وزارت اطلاعات و جهانگردی که در پی نارضایتی شاه از مطالب مندرج در برخی نشریات پرتیراژ و صاحب‌نام صورت گرفت، تعیین سردبیران تحمیلی آنها بود.
از جمله سردبیران تحمیلی ساواک در نشریات پرویز لوشانی و علی شعبانی بودند که هر یک، مدتی در نشریه خواندنی‌ها این مهم را برعهده داشتند.
فشار ساواک صرفاً متوجه نشریات و نویسندگان مستقل نبود. چنانکه علی اصغر امیرانی صاحب امتیاز نشریه خواندنی‌ها که نیز حمایت و طرفداری او از حکومت بر کسی پوشیده نیست، مکرر طی نامه‌هایی خطاب به رجال درجه اول کشور از اقدامات ساواک و دستگاه‌های ناظر بر مطبوعات گله می‌کرد.
بسیاری از نویسندگان نشریات، شامل روشنفکران چپ و وابستگان به گروه‌های سیاسی چپ و حزب توده بودند که پس از اعلام وفاداری و همکاری با ساواک از سوی این سازمان وارد عرصه مطبوعات و روزنامه‌نگاری شده بودند.
موارد بسیار اندکی پیش می‌آمد که ساواک در روزنامه‌های مختلف خبرچینی نگمارده باشد و یا از همکاری و حمایت مسئولان و نویسندگان مطبوعات بی‌بهره مانده باشد.
مهم‌ترین نشریات و روزنامه‌های کشور از کمک‌های مالی دولت نیز برخوردار بودند. این مشوق‌ها، نقش چشمگیری در هماهنگ‌سازی ارباب مطبوعات با مشی دلخواه حکومت بازی می‌کرد. ساواک با اعمال سیاست تهدید و تحبیب، موفق شده بود مطبوعات منتشره را تا حد زیادی با خواسته‌های حکومت همراه سازد و بسیاری از نشریات و روزنامه‌ها دچار نوعی خودسانسوری شده بودند.
ساواک فهرست بلندبالایی از نویسندگان، روشنفکران و صاحبان قلم و اندیشه در اختیار داشت که آنان را ممنوع‌القلم کرده و به نشریات و روزنامه‌های مختلف دستور داده بود مطلبی از آنان به چاپ نرسانند.
چاپ نام بسیاری از فعالان سیاسی در داخل و خارج کشور نیز در نشریات ممنوع بود و با نشریات متخلف به شدت برخورد می‌شد. علاوه بر این، ساواک به‌کار بردن واژه‌هایی چون شهید، گل سرخ، جنگل، فردای امید، فردای سپید، فردای بهتر، افق تاریک، طلوع آفتاب، فریاد، حنجره، زخم، زخمی، هراس، دلهره و دهها عبارت دیگر را در نشریات ممنوع کرده بود.
از دیگر حساسیت‌های ساواک به‌کار بردن اسامی و عبارات مربوط به شاه و خاندان سلطنت بود. یک اشتباه چاپی در جریان حروف‌چینی و نظایر آن، کفایت می‌کرد تا مسئولان نشریه به شکنجه ساواک دچار شوند.
نشریات از انتشار مطالب انتقادی منع شده بودند و نوشته‌های مخالفان و منتقدان سیاسی حکومت هیچ‌گاه امکان انتشار نداشتند و متخلفین تحت تعقیب ساواک قرار می‌گرفتند.
در موارد متعددی، نشریات به دلیل انتشار نامه‌های گلایه‌آمیز، حتی بسیار خفیف، توسط ساواک تحت فشار قرار می‌گرفتند و تلاش می‌شد نویسندگان مطالب شناسایی و مورد بازخواست قرار گیرند.
پی‌نوشت
برای مطالعه بیشتر به شاهدی، مظفر، ساواک سازمان اطلاعات و امنیت کشور، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ دوم مراجعه کنید.